Το ζευγάρι στη ζωή του βρέφους

GUEST EDITORS

ΓΡΑΦΕΙ Ο ΙΑΚΩΒΟΣ ΣΙΑΝΟΥΔΗΣ

Ο πρώτος χρόνος της ζωής μας θεωρείται ο πιο σημαντικός όχι μόνο επειδή το χάδι της μάνας επιβεβαιώνει και θωρακίζει την ύπαρξή μας, αλλά και επειδή επιδρά σημαντικά στην σχέση μεταξύ των τροφών μας. Η αλήθεια είναι πως ο ερχομός ενός βρέφους στον κόσμο, επηρεάζει τη δυναμική σε ένα ζευγάρι με τον ίδιο τρόπο που η λίμνη ταράσσεται όταν ένα βότσαλο ριχθεί σε αυτήν. Οι δαχτύλιοι που σχηματίζονται εκεί που προσκρούσει η πέτρα, κηλιδώνουν την επιφάνειά του νερού κάνοντας δύσκολο να διακρίνει κανείς το ρόλο του… 

Φυσικά, αυτό δεν θα αποτελέσει πρόβλημα αν ο καθένας δεχθεί να επανατοποθετηθεί σχετικά με αυτό που χρειάζεται να κάνει και το έργο που χρειάζεται να αναλάβει. Έχοντας φέρει στον κόσμο ένα βρέφος, λοιπόν, η μητέρα αναπόφευκτα μετακυλύει την λίμπιντό της προς αυτό, κάνοντάς το κέντρο του κόσμου της. Ως εκ τούτου, η διάθεσή της προς τον πατέρα είναι εξαιρετικά ελαττωμένη και αυτό αποτελεί και έναν λόγο γιατί οι νέοι πατέρες τείνουν να αναζητούν προσοχή έξω από το γάμο τους, τον πρώτο χρόνο γέννησης του παιδιού τους… Βλέπετε, για την μητέρα που μόλις έχει γεννήσει, το πιο σημαντικό είναι να εμπεριέξει το μωρό της και να το τροφοδοτήσει με όλη της την τρυφερότητα ώστε να νιώσει σημαντικό και να χαλκέψει την αυτο-αξία του. Πλέον, όλη η επενδεδυμένη λίμπιντο στη σχέση με τον σύντροφό της αποσύρεται και επενδύεται στη σχέση της με το εκείνο. Πώς μεταφράζεται, όμως, αυτό στην πράξη; Πώς τελείται ορθά ο ρόλος της μητέρας και ποιός χρειάζεται να είναι ο ρόλος του πατέρα εκείνο το διάστημα; 

Ο ρόλος της μητέρας τελείται ορθά όταν βάλει την πρώτη βελονιά, που θα δέσει τη σχέση με το μωρό της, με το αόρατο νήμα της απαραίτητης και αδιάσπαστης δυαδικότητας. Σε πιο απλά λόγια, ένας άνθρωπος, για να καταφέρει να σχηματίσει σχέσεις με τους άλλους, χρειάζεται να έχει αποθηκευμένη τουλάχιστον μία σχέση στο προσωπικό του ευρετήριο. Ακριβώς όπως εκείνος που για να καταφέρει να ισορροπήσει σε ένα ποδήλατο χρειάζεται να έχει καταφέρει να ισορροπήσει στα δυο του πόδια, πρώτα. Η σχέση αυτή δομείται σε τρία στάδια… 

Το πρώτο είναι η αγκαλιά της μάνας, που θα αποτελέσει τον προστατευμένο τόπο ώστε το βρέφος να "τεντωθεί" προς οποιαδήποτε κατεύθυνση με ασφάλεια. Αυτό σημαίνει ότι η μάνα χρειάζεται να αγκαλιάζει σε κάθε ευκαιρία το μωρό της και, μέσα από αυτή την αγκαλιά, να του μιλάει, να το ταΐζει, και να του δίνει στα χέρια αντικείμενα να εξερευνεί. Όσο αυτονόητο κι αν φαντάζει αυτό, τόσο σημαντικότερη γίνεται η κατάθεσή του αφού η τροφή που του παρέχεται κατά τον θηλασμό, τα διάφορα παιχνίδια που δίνονται, και το ρυθμικό κούνημα που του παρέχει πρέπει να συνοδεύονται και από την αμέριστη προσοχή της μάνας προς εκείνο. Τότε και μόνο τότε, το μωρό, θα διδαχθεί ότι είναι κάποιος που αξίζει την προσοχή, αξίζει να υπάρχει, και δεν θα κάνει "εκπτώσεις" στην ενήλικη ζωή του αναζητώντας επιβεβαίωση για αυτή του την αξία. 

Κατά τη διάρκεια της νύχτας τώρα, στα "καλέσματα" του βρέφους θα πρέπει να ανταποκρίνεται αποκλειστικά η μάνα χωρίς εξαίρεση! Φυσικά, αυτό δεν δίνει απαλλακτικό στον πατέρα, ο οποίος θα χρειάζεται να γίνει ο υποστηρικτής της, σε αυτή της την προσπάθεια, και να ξυπνά μαζί της ώστε να της δίνει κουράγιο. Με λίγα λόγια, ο πατέρας, για τον πρώτο χρόνο που το μωρό θα βρίσκεται στο σπίτι, μετατρέπεται στην μητέρα της μάνας, εμπεριέχοντάς την, αίροντας την κούρασή της, και κάνοντάς την να νιώθει σημαντική και προστατευμένη. Ακριβώς όπως ο ήλιος ρίχνει το φως του και κάνει μία δύσκολη και σκιώδη διαδρομή περισσότερο βατή να τη διασχίσει κάποιος. 

Αυτά, είναι τα πρώτα απαραίτητα βήματα στη δημιουργία ενός ισχυρού, συναισθηματικού, ανοσοποιητικού συστήματος που δεν θα αφήνουν τον ψυχισμό του μετέπειτα ενήλικα να νοσήσει. Το τρίτο, τώρα, ίσως να είναι το πιο δύσκολο αφού αφορά την συνειδητοποίηση της μητέρας πως πρέπει, σταδιακά, να απομακρυνθεί. Να απομακρυνθεί και να δώσει τον απαραίτητο χώρο στον πατέρα να το εισάγει στην κοινωνική ζωή και να σπάσει την προηγουμένως απαραίτητη δυαδικότητα, δείχνοντάς του έναν κόσμο με άπειρους πιθανούς δεσμούς να το περιμένουν. Κάτι εξίσης σημασίας, που πρέπει να αναφερθεί, είναι πως δεν υπάρχει απαίτηση να είναι κάποια η τέλεια μάνα, φτάνει μόνο να είναι αρκούντως καλή. Να εμπεριέχει, δηλαδή, το μωρό της, να κάνει την αγκαλιά της τον πιο ασφαλή παιδότοπο για εκείνο, και να δεχθεί να αποσυρθεί από τη ζωή του, ώστε να μπορέσει να παραμείνει ακλόνητη μέσα του. 

Κλείνοντας, θα έλεγε κανείς πως η διαδρομή ενός ζευγαριού, που αποκτά παιδί, θυμίζει πολύ την αναδιανομή των ρόλων σε έναν θίασο που προστέθηκε κάποιο καινούριο μέλος… Απαιτεί από όλους όσους προϋπήρξαν να είναι πρόθυμοι να μετακινηθούν για να χειροκροτηθεί ως θαυμάσιο το αποτέλεσμα… 

* Ο Ιάκωβος Σιανούδης είναι ψυχολόγος-ψυχοθεραπευτής και επιστημονικός συνεργάτης του ιστοτόπου www.psychorropia.gr

 E-mail: iakovos.sianoudis@gmail.com