Εύα Φρακτοπούλου: "Δεν έχω άλλη επιλογή από το να είμαι αισιόδοξη"

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟ ΓΙΑΝΝΗ ΣΤΕΛΙΟ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟ

Μία ιδιαίτερη παράσταση με πολλά μηνύματα προς ακόμη περισσότερες κατευθύνσεις παίζεται στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά. Ο βραβευμένος σκηνοθέτης Αντώνης Morgan Κωνσταντουδάκης, πλαισιωμένος από τέσσερις ταλαντούχους ηθοποιούς της νέας γενιάς, προβληματίζεται και προβληματίζει μέσα από το κλασικό, πλέον, έργο του Γερμανού συγγραφέα Frank Wedekind "Βέντλα-Το ξύπνημα της Άνοιξης", όπου με κύριο άξονα την αναζήτηση της σεξουαλικής ταυτότητας στην εφηβική ηλικία, προκαλεί το θεατή να επαναπροσεγγίσει διαχρονικά υπαρξιακά ζητήματα: το σεξ, η σχέση γονέα-παιδιού και η καθοριστική της επίδραση της στη μετέπειτα πορεία του νέου ανθρώπου, η διαπαιδαγώγηση, η βία, η ομοφυλοφιλία και άλλα συνθέτουν αυτό το πολυεπίπεδο παζλ καταστάσεων και χαρακτήρων. 

Η άρτι αποφοιτήσασα από τη δραματική σχολή του Εθνικού Θεάτρου Εύα Φρακτοπούλου, η οποία πρωταγωνιστεί στην παράσταση με διπλό ρόλο, υποδυόμενη τη Μάρτα, ένα κορίτσι που υφίσταται συστηματική ενδοοικογενειακή κακοποίηση, αλλά και τον μυστηριώδη Άνδρα με τη Μάσκα, μίλησε αποκλειστικά στο "The Columnist" για τη συμμετοχή της στο έργο, τις σκέψεις της πάνω στην παιδική κακοποίηση, την αντίληψή της περί βίας, ηθικής και ταμπού ενώ δεν παρέλειψε να σχολιάσει και τις λεπτές ισορροπίες μεταξύ γονεϊκής υποστήριξης και εφηβικής αυτονομίας. 

- Ξεκινάς την πορεία σου στο χώρο της υποκριτικής με τη συμμετοχή σου σε ένα άκρως απαιτητικό έργο, που πολλοί μάλιστα χαρακτηρίζουν εμβληματικό. Πώς προέκυψε αυτή η συνεργασία και ποια είναι τα συναισθήματά σου; 

Ε.Φ.: "Μόνο χαρούμενη μπορώ να πω ότι είμαι από αυτή την συνεργασία. Ο Αντώνης με εμπιστεύτηκε από την πρώτη στιγμή και τον ευχαριστώ γι αυτό και με τα παιδιά δέσαμε άμεσα, χωρίς προσπάθεια. Το ξύπνημα της άνοιξης είναι ένα κείμενο που αγαπώ και το δημοτικό θέατρο Πειραιά είναι ένα απ τα θέατρα - στολίδια της Αθήνας. Η συνεργασία προέκυψε μέσα από ακρόαση που έγινε το καλοκαίρι, μόλις είχα τελειώσει απ τη σχολή του Εθνικού."

- Υπάρχουν στοιχεία της δικής σου προσωπικότητας που διακρίνεις στο χαρακτήρα και τη συμπεριφορά της ηρωίδας σου, της Μάρτα; 

Ε.Φ.: "Βέβαια υπάρχουν. Πιστεύω ότι μέρος της δουλείας μας είναι να συνδεόμαστε, ανακαλύπτουμε θέματα που μας αφορούν και να βρίσκουμε τις δικές μας αναλογίες στο εκάστοτε έργο και στα αντίστοιχα στα πρόσωπα αυτού."

- Όπως λέει σε ένα σημείο της παράστασης ο δεύτερος ρόλος που υποδύεσαι, ο Άνδρας με τη Μάσκα, η ηθική συνίσταται στα "πρέπει" και στα "θέλω" του καθενός μας. Εσύ πως ορίζεις την ηθική και τί ρόλο παίζει στα διάφορα επίπεδα της ζωής σου; 

Ε.Φ.: "Μεγάλη κουβέντα αυτή! Σε θεωρητικό επίπεδο ναι ένας ορισμός της ηθικής είναι διαχωρισμός της σε "πρέπει" και "θέλω" πρεπεί να βρείς μία χρυσή τομή ανάμεσα στα δύο. Αλλά σε πολύ πρώτο επίπεδο μπορώ να πω οτι η ηθική για μένα έχει να κάνει με το πόσο σέβεσαι το χώρο και τα όρια του άλλου αλλά συνάμα και του εαυτού σου."

- Πώς αντιλαμβάνεσαι την έννοια της βίας και με ποιο τρόπο πιστεύεις ότι πρέπει να αντιστεκόμαστε σε αυτό το φαινόμενο; 

Ε.Φ.: "Η βία είναι ένα ποικιλόμορφο φαινόμενο που υπάρχει έντονα στη ζωή μας είτε μας αρέσει είτε όχι. Βία υπάρχει στη Συρία, βία υπάρχει στο δρόμο όοταν περπατάς. Δεν ξέρω ποια είναι η αντιμετώπισή της, άμα είχε βρεθεί "θεραπεία" δεν θα συζητήσουμε γι’ αυτό το θέμα. Ένα πρώτο βήμα είναι σίγουρα να μη φοβόμαστε να μιλήσουμε και να καταδικάζουμε τέτοιες πράξεις με το λόγο, την δουλειά μας και τις πράξεις στις ζωές μας, αλλά σίγουρα όχι η επιλογή της ίδιας της βίας γιατί τότε δημιουργείται και συντηρείται ένας ατελείωτος φαύλος κύκλος που δεν οδηγεί πουθενά."

- Το κορίτσι που υποδύεσαι παρά το γεγονός ότι υφίσταται συστηματικά ψυχολογική και σωματική βία από τους γονείς του, δεν χάνει την παιδικότητά του και δεν έχει επιθετικές τάσεις έναντι άλλων, όπως παρατηρείται συνήθως σε τέτοιες περιπτώσεις. Ποιες είναι οι σκέψεις σου πάνω στην παιδική κακοποίηση, ένα αποκρουστικό αλλά πολύ συχνό φαινόμενο της σύγχρονης κοινωνικής πραγματικότητας και πόσο ικανοποιημένη είσαι από τα αντανακλαστικά που επιδεικνύει συνολικά η κοινωνία σε αυτήν την μάστιγα; 

Ε.Φ.: "Η παιδική κακοποίηση είναι ένα απ' τα πιο εγκληματικά φαινόμενα που δυστυχώς συνεχίζουν να συμβαίνουν μέχρι σήμερα. Είναι σαν να προσπαθείς να ξεριζώσεις ένα όμορφο μπουμπούκι που είναι έτοιμο ν’ ανθίσει. Σε σχέση με το παρελθόν μέτρα, ναι, έχουν παρθεί, νόμοι έχουν θεσπιστεί αλλά όσο υπάρχουν οικονομικές αντιξοότητες αλλά κυρίως γονείς που μεγαλώνουν παιδιά χωρίς αγάπη, αυτή η κατάσταση θα συνεχίζεται και δεν πρόκειται να εξαλφθεί πλήρως."

- Ο Άνδρας με τη Μάσκα είναι μία μυστηριώδης και αινιγματική φιγούρα και στην τελευταία σκηνή η παρέμβασή του είναι αναμφίβολα καταλυτική. Τι συμβολίζει για σένα αυτός ο ρόλος; Πιστεύεις στον από μηχανής θεό; 

Ε.Φ.: "O Άνδρας με τη Μάσκα είναι ο μοναδικός συμβολικός χαρακτήρας του έργου. Για μένα στην συγκεκριμένη παράσταση είναι ο αφηγητής αυτής της παιδικής τραγωδίας. Είναι σαν να μας παίρνει από το χέρι και να μας λέει "να! για δείτε τι συνέβη σε μια κωμόπολη της Γερμανίας σε αυτά τα παιδιά στα τέλη του 19ου αιώνα". Σε ειδικό πλαίσιο αυτό το πρόσωπο από γραφής κάνει την εμφάνιση του στην τελευταία σκηνή του έργου όπου ο Μέλχιορ βρίσκεται στο νεκροταφείο και συναντά τον πεθαμένο πια φίλο του Μόριτς, ο οποίος τον καλεί να έρθει μαζί του. Αν διαβάζαμε την σκηνή ρεαλιστικά θα λέγαμε οτι ο Μέλχιορ είναι έτοιμος ν αυτοκτονήσει. Ο Άνδρας με τη Μάσκα εμφανίζεται κατα τη γνώμη μου για να του δώσει την δυνατότητα επιλογής και να του δείξει και μια άλλη οδό, εναλλακτική πέρα από τον θάνατο."

- Ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά του έργου είναι η στηλίτευση των πάσης φύσεως στερεοτύπων και ταμπού που προέρχονται από την οικογένεια, την Εκκλησία και την κοινωνία. Ποια είναι η δική σου στάση απέναντι στις απαγορεύσεις, τα "πρέπει" και τα "μη"; 

Ε.Φ.: "Πιστεύω οτι ένα μεγάλο λάθος ειδικά των γονέων είναι να απαγορεύουν ρητά πράγματα στα παιδιά τους. Γιατί με αυτό τον τρόπο όχι μόνο γιατί ωθούν τα παιδιά τους περισσότερο προς αυτό, καθώς πάντα το απαγορευμένο στοιχείο προκαλεί περιέργεια και έλκει, αλλά και δεν αναπτύσσουν την κριτική τους σκέψη γιατί δεν τους δίνουν τα δεδομένα της κατάστασης και έπειτα την δυνατότητα επιλογής. Αυτό συμβαίνει διότι, τις περισσότερες φορές σε τέτοιες περιπτώσεις, δεν υπάρχει εμπιστοσύνη αλλά υπερπροστατευτισμός και κλειστή σκέψη."

- Μια από τις πλέον συνήθεις αντιλήψεις είναι ότι τα παιδιά της σύγχρονης εποχής, έχοντας απεριόριστη πρόσβαση στην πληροφόρηση και την τεχνολογία, έχουν ξεχάσει το βασικό: να είναι παιδιά. Κατά τη γνώμη σου ισχύει κάτι τέτοιο ή απλώς έχουμε νέες εποχές άρα και διαφορετικούς τρόπους έκφρασης; 

Ε.Φ.: "Πράγματι η παγκοσμιοποίηση, η ραγδαία ανάπτυξη της τεχνολογίας, τα social media, τα smartphones, iphones, τα video games και όλα αυτά αποσπούν την προσοχή των παιδιών όσο τίποτε. Χάνουν την επαφή μεταξύ τους και δεν βγαίνουν έξω στους δρόμους να παίξουν. Πιστεύω ότι πρέπει να βρεθεί μέτρο γιατί σίγουρα είναι μια νέα εποχή, η τεχνολογία με τα θετικά της και τα αρνητικά της είναι κομμάτι αναπόσπαστο της ζωής του σύγχρονου ανθρώπου οπότε πρέπει να βρεθεί μια ισορροπία ανάμεσα στα δύο στην πραγματική και στην ψηφιακή ζωή και αυτό ισχύει πάρα πολύ και για την δική μου γενιά."

- Είναι δεδομένο ότι τα πρώτα χρόνια της ζωής μας, οι γονείς μας έχουν ένα σημαντικό ρόλο στα πλαίσια της καθοδήγησής και της αντίληψής μας για τον κόσμο. Πως οριοθετείς την λεπτή γραμμή μεταξύ αυτής της διαδικασίας και της απαρχής της αυτόνομης πορείας του ατόμου; 

Ε.Φ.: "Πιστεύω ότι αυτή η διαδικασία δεν γίνεται ξαφνικά απ τη μία μέρα στην άλλη αλλά χτίζεται μέρα με τη μέρα από την στιγμή που το παιδί έχει αρχίσει να έχει αντίληψη των πραγμάτων. Εγώ βλέπω τον γονιό σαν καθοδηγητή. Είναι σαν να πηγαίνετε μία βόλτα στο πάρκο. Το παιδί στην αρχή θα το κρατά από το χέρι κοντά του και σιγά σιγά το χέρι του θ' αρχίσει να χαλαρώνει μέχρις ότου  το αφήσει τελείως να συνεχίσει το δρόμο του στο μονοπάτι."

- Η εντολή "Τίμα τον πατέρα σου και την μητέρα σου", που ακούγεται κατά τη διάρκεια της παράστασης, οδήγησε τη διάσημη Ελβετή ψυχοθεραπεύτρια Alice Miller να αναρωτηθεί "μήπως αυτή η Ηθική παίρνει πάντα το μέρος των ενηλίκων και κατευθύνει τα βέλη της εναντίον των παιδιών;" Εσύ πώς αντιλαμβάνεσαι αυτήν την προσέγγιση;  

Ε.Φ.: "Συμφωνώ με αυτή την προσέγγιση της Alice Miller καθώς, είτε γίνεται συνειδητά είτε ασυνείδητα από τους ενηλίκους, το βέβαιο είναι ότι συμβαίνει. Γιατί όταν τα παιδιά μεγαλώνουν τοότε ανακαλύπτουν τον κόσμο, διαμορφώνεται η προσωπικότητα τους, η ηθική προφανώς είναι από τα τελευταία πράγματα που μπορούν να σκέφτονται. Συμπεριφέρονται και πράττουν, επηρεαζόμενα από το κοντινό τους περιβάλλον,  από τους γονείς, από το σχολείο τους και με βάση αυτά που βλέπουν διαμορφώνονται."

- "Δεν θα με μάθεις, εάν δεν με εμπιστευτείς", αναφέρει στο κείμενο ο Frank Wedekind. Στη σύγχρονη εποχή όπου κυριαρχούν ο αδυσώπητος ανταγωνισμός, η αποξένωση και ο ατομικισμός, πόσο εύκολο είναι να εμπιστευτεί κάποιος τον διπλανό του και πόσο διατεθειμένος είναι να τον μάθει; 

Ε.Φ.: "Είναι σπάνια η αληθινή και ειλικρινής ανθρώπινη επαφή στο σύγχρονο κόσμο, πάντα ήταν δηλαδή, αλλά πλέον υπάρχει και η τεχνολογία και οι γρήγοροι ρυθμοί της σύγχρονης ζωής να τα επισκιάσουν όλα αυτά. Βλέπω ανθρώπους που φοβούνται να ανοιχτούν και να εμπιστευτούν γιατί φοβούνται μην πληγωθούν αλλά βλέπω και ανθρώπους που πάνε αντίθετα σε αυτό το ρεύμα και έχουν ορθάνοιχτα τα χέρια και την καρδιά προς τον άλλον. Το τελευταίο είναι έμπνευση για μένα γιατί και εγώ έτσι θέλω να είμαι και να πορεύομαι."

- Πριν κλείσουμε τη συζήτησή μας θα ήθελα να σε ρωτήσω, πόσο αισιόδοξη είσαι για το μέλλον; 

Ε.Φ.: "Πιστεύω δεν έχω άλλη επιλογή από το να είμαι αισιόδοξη. Και κάπως έτσι πιστεύω πρέπει να βλέπουμε και ν’ αντιμετωπίζουμε τα πράγματα όλοι. Τι νόημα έχει ν' αντιμετωπίζουμε τη ζωή σαν μια ατελείωτη και βασανιστική σταυροφορία; Διαφωνώ με τον Μέλχιορ όταν λέει ότι η ζωή είναι μια απροσδόκητη ατυχία."

Γιάννης Στέλιος Παπαδόπουλος
Email: jskpapadopoulos@gmail.com

Facebook

Twitter