Αποτιμώντας το Euro της Πορτογαλίας, 14 χρονιά μετά

ΓΡΑΦΕΙ Ο ΧΡΗΣΤΟΣ ΓΡΑΒΙΑΣ 

4 Ιουλίου. Μια ημερομηνία αξιομνημόνευτη για τους Αμερικάνους, ως επέτειος της εθνικής τους ανεξαρτησίας. Αξιομνημόνευτη, επίσης, έγινε, από το 2004 και μετά και για όλους εμάς τους Έλληνες, μετά τη μαγική νύχτα του «Ντα Λουζ» της Λισαβόνας...

Τότε που η εθνική μας ομάδα νικούσε για δεύτερη φορά στη διοργάνωση τους οικοδεσπότες Πορτογάλους, κατακτώντας την κορυφή της Ευρώπης και παράλληλα τις καρδιές όλου του φίλαθλου κόσμου, αφού ποδοσφαιρικά πάντα χαρακτηρίστηκε ως μια από τις μεγαλύτερες εκπλήξεις του αθλήματος.

Δεκατέσσεραχρόνια πέρασαν από εκείνη τη μοναδική στιγμή, και όμως, στους πιο πολλούς, μας φαίνεται σαν χθες. Η μεγαλύτερη έκπληξη που έγινε ποτέ σε επίπεδο εθνικών ομάδων, ακόμα και στις μέρες μας, προκαλεί τόσο τις εντυπώσεις όσο και το θαυμασμό της πλειοψηφίας. Μια παλικαρίσια προσπάθεια, μια δίψα για διάκριση, ένα σύνολο που πάλευε ως τέτοιο για το «εμείς», και όχι για το «εγώ» του καθενός. Όλα αυτά, η δική μας εθνική. Έκανε τον κόσμο να παραμιλάει με την πορεία της, ρίχνοντας στο... καναβάτσο αντιπάλους πολύ ανώτερους από αυτήν: την Γαλλία των Ζιντάν, Ανρί, Βιεϊρά, που υπερασπιζόταν τον προ τετραετίας τίτλο της, την καλύτερη πιθανώς Τσεχία που εμφανίστηκε ποτέ, με Νέντβεντ, Ροζίτσκι, Μπάρος κλπ, την Πορτογαλία των Φίγκο-Ρούι Κόστα και του "εκκολαπτόμενου" εκείνη την εποχή Κριστιάνο Ρονάλντο.

Μοναδικές στιγμές, που έδιναν την αίσθηση πως το ελληνικό ποδόσφαιρο είχε μια μοναδική ευκαιρία να ανέβει επίπεδο και να ξεκινήσει πάλι απ' την αρχή για κάτι καλύτερο. Τόσα χρόνια μετά, τι πραγματικά έχει γίνει καλύτερο; Το άχρωμο, άγευστο και άοσμο πρωτάθλημα μας; Γεμάτο δυσπιστία, γκρίνιες, παιχνίδια παρασκηνίων, χωρίς ουσιαστικό ενδιαφέρον και, ακόμα λιγότερο, δίχως θέαμα; Τα άδεια και μίζερα ελληνικά γήπεδα -άδεια κατά κύριο λόγο- με πανάκριβα εισιτήρια και μηδαμινές παροχές; Οι κακής ποιότητας εγκαταστάσεις των ακαδημιών μας και ο τρόπος που αντιμετωπίζονται τα νέα ταλέντα; Οι ομάδες μας, "πνιγμένες" στα χρέη, με αναξιόπιστες διοικήσεις; Οι αλλαγές προπονητών σαν τα "πουκάμισα" ή οι ευρωπαϊκές "διακρίσεις" των τελευταίων ετών; Ο χουλιγκανισμός και τα κρούσματα βίας; 

Στον ρου της ιστορίας, 14 χρόνια δεν αποτελούν παρά μια μικρή παρένθεση. Στον αθλητισμό ωστόσο, και δη στο ποδόσφαιρο, μέσα σε αυτό το διάστημα πολλά μπορεί να αλλάξουν, με δραματικό τρόπο. Το είδαμε στην εθνική μας την τελευταία τετραετία ας πούμε με τον πλέον ξεκάθαρο τρόπο: ήττες από ομάδες τύπου Νησιά Φερόε και Λουξεμβούργο, αποκλεισμοί, κατακόρυφη πτώση στις κατατάξεις της ΦΙΦΑ και της ΟΥΕΦΑ. Και βλέπουμε Μουντιάλ τώρα, αν και μας κακοφαίνεται που λείπει η – καλή και ανταγωνιστική – Ελλάδα από αυτό…

Το βλέπουμε στο Τσάμπιονς Λιγκ, όταν σταδιακά οι ομάδες (ή η ομάδα) που στέλναμε άρχισαν να αποχαιρετούν όλο και πιο συχνά από νωρίς πλέον, ή και να μην «κουνάνε» καθόλου «σεντόνι» πλέον. Από τους λιγοστούς πλέον ποδοσφαιριστές που εξάγουμε στα μεγάλα πρωταθλήματα του εξωτερικού. Από τους ακόμα λιγότερους αξιόλογους ξένους που μπορούμε να «εισάγουμε» στο ελληνικό πρωτάθλημα, το οποίο έζησε να δει την ΑΕΚ να πέφτει στην Τρίτη κατηγορία, τον Άρη να πλέει για χρόνια σε πελάγη απελπισίας, τον Παναθηναϊκό να μένει μετέωρο χωρίς να ξέρει τι του ξημερώνει το αύριο, αλλά και αρκετές άλλες ομάδες που φυτοζωούν και ψάχνουν κάποια σανίδα σωτηρίας…

Όσο σκληρή και αν φαίνεται, αυτή δυστυχώς είναι η πραγματικότητα. Ιστορικά, το καθετί μπορεί να κριθεί και να αξιολογηθεί σε βάθος χρόνου, όχι μεσοπρόθεσμα. Και όσοι πίστεψαν το καλοκαίρι του 2004 πως το Euro εκείνο ήταν η κρίσιμη στιγμή για να αλλάξει άρδην επίπεδο το ελληνικό ποδόσφαιρο, κατά βάθος, ίσως ελπίζανε αλλά δεν πιστεύανε. Διότι ένα και μόνο ευρωπαϊκό πρωτάθλημα, ένα τουρνουά ενός μήνα δεν φτάνει για να θέσει σε βάθος ένα πλάνο, να ορίσει μακρόχρονο πρόγραμμα, να αλλάξει νοοτροπίες τόσων και τόσων δεκαετιών ώστε πράγματι να διαφοροποιηθεί κάτι. Σε όλα αυτά, αρκεί να προστεθεί και η οικονομική κρίση που μαστίζει τη χώρα μας εδώ και μια δεκαετία για να «δέσει» το γλυκό…

Το Euro του 2004 αποτέλεσε και θα αποτελεί για πάντα ένα πολύ ωραίο παραμύθι εν τέλει. Ένα ποδοσφαιρικό έπος που θύμισε πως ενίοτε, και ο Δαβίδ μπορεί να βρει τη στιγμή του και να ρίξει κάτω τον Γολιάθ. Μια ανάμνηση πως σε κάθε μεγάλο τουρνουά, όλοι θα ελπίζουν λίγο περισσότερο, γιατί «… αυτό έκανε και η Ελλάδα το 2004». Γι’ αυτό και θα πρέπει η σημασία του να κρίνεται όχι ως μια μεγάλη χαμένη ευκαιρία, αλλά ως μια πολύ όμορφη ιστορία, που ήμασταν τυχεροί και την ζήσαμε…

Χρήστος Γραβιάς