"Έτσι είναι, αν έτσι νομίζετε…"

ΓΡΑΦΕΙ Ο ΧΡΗΣΤΟΣ ΓΡΑΒΙΑΣ 

Μεταξύ σοβαρού και αστείου, λένε, είναι που λέγονται οι μεγαλύτερες αλήθειες. Όποιος το πρωτοείπε, πρέπει να ήταν απίστευτα έξυπνος άνθρωπος…

Σε χαλαρό βράδυ αράγματος με φίλους, κρασιά, ποτά γενικά, μπορεί να λεχθεί – πραγματικά – η οποιαδήποτε σαχλαμάρα και να μην σου κάνει εντύπωση. Μέχρις ότου όντως να ειπωθεί, να υποστηριχθεί σθεναρά, αλλά παρά τις προσπάθειες, η κατάσταση να μη σώζεται και να δημιουργεί από γέλια μέχρι και κακόβουλα σχόλια…

Πλησιάζει η επέτειος της 28ης Οκτωβρίου, και πάνω σε αυτό το μείζον εθνικό θέμα, μπορούν να τεθούν επί τάπητος πολλά για περαιτέρω συζήτηση-ανάλυση: το αν πρέπει να γίνονται παρελάσεις, το πώς γενικότερα πρέπει να τιμούμε την συγκεκριμένη επέτειο, το αν θα ήταν ιστορικά ορθότερο να γιορτάζουμε την 12η Οκτώβρη (ημέρα που η Αθήνα ελευθερώθηκε από τους Γερμανούς κατακτητές), και πολλά άλλα. Όλα δεκτά. Μέχρι να πέσει η… «βόμβα», και να πάει η κουβέντα στο 1821, τον τουρκικό ζυγό κλπ.

Ξέρω, ξέρω. Πλακίτσα. Όμως όχι. Υπήρχαν άτομα που δεν το έλεγαν πάνω στο χαβαλέ, αλλά το υποστήριζαν κανονικά. Με επιχειρήματα (;) σε βαθμό απολυτότητας. Εκεί είναι που αρχίζει να γίνεται πραγματικά αστεία η κατάσταση.

Αστεία μεν, αλλά δεν προκαλεί εντύπωση. Μοιάζει κάπως με την είδηση με τον σκύλο και τον άνθρωπο. Είδηση είναι όταν ο άνθρωπος δαγκώσει τον σκύλο, και όχι το αντίστροφο, το λιγότερο σπάνιο, το συνηθισμένο. Και το παραπάνω συμβάν πλέον παύει να είναι σπάνιο.

Δεν έχει να κάνει ούτε με εθνικές υπερηφάνειες, ούτε με εθνικ(ιστικ)ές περικεφαλαίες, με τίποτα από όλα αυτά. Απλή γνώση συγκεκριμένων πραγμάτων, που πέρα από την εθνικότητα, μας καθορίζουν ως ανθρώπους, πολίτες, δημότες. Αλλά δυστυχώς πλέον, παρατηρούμε πως η καθημερινότητα μας βρίθει με τέτοια περιστατικά και παραδείγματα.

Στο ίδιο μήκος κλίματος, σε κάτι παρεμφερές, όχι ιστορικό, αλλά… αθλητικό. Πρόσφατα, και με αφορμή την αναμέτρηση της ΑΕΚ με την Μπάγερν Μονάχου για τους ομίλους του Τσάμπιονς Λιγκ, άκουσα από αρκετά είναι η αλήθεια άτομα την δυσφορία τους για την συγκεκριμένη (υπερπρωταθλήτρια στη Γερμανία και από τις πλέον «βαριές» φανέλες στην Ευρώπη) ομάδα. Για κάποιους μάλιστα η αντιπάθεια έγκειται στο ότι «ήταν ομάδα των Ναζί και του Χίλτερ».

Το ότι ο πρόεδρος της Μπάγερν Μόναχου βέβαια (την εποχή όπου ο Χίτλερ και το Εθνικοσοσιαλιστικό του Κόμμα είχαν καταλάβει ήδη την εξουσία), o Koυρτ Λαντάουερ, ήταν εβραϊκής καταγωγής, φυλακίστηκε από τους Ναζί και οδηγήθηκε στο Νταχάου, ή ότι η βαυαρική ομάδα δεν έφερε τότε στη φανέλα της την σβάστιγκα, εν αντιθέσει με άλλες ομάδες, πιθανώς το αγνοούν. Γερμανοί είναι, σου λέει, ε, θα είναι και Ναζί. «Μαζί πάνε αυτά», για κάποιους. Έτσι τους είπαν, έτσι το έμαθαν, έτσι έχει «γραφτεί» στον σκληρό δίσκο του μυαλού.

Ή όπως είχε πει κάποτε και ο Λουίτζι Πιραντέλο στο ομώνυμο θεατρικό του έργο, «έτσι είναι, αν έτσι νομίζετε».

Εξίσου «τρανταχτό» παράδειγμα αποτελεί η απήχηση που βρίσκει εδώ και καιρό το τραγούδι «Bella Ciao» (έχει βάλει και το… χεράκι της η σειρά «La Casa de Papel» βεβαίως βεβαίως), μέχρι να φτάσει να γίνει και hit του περασμένου καλοκαιριού! Και όμως, όσο mainstream και αν είναι, ανάθεμα και αν γνωρίζουν οι περισσότεροι τι μπορεί να πραγματεύεται το εν λόγω τραγούδι! Γουστάρουν βέβαια, το φωνάζουν, το ποστάρουν φυσικά, αλλά…

Κάτι για κάτι παρτιζάνους θα λέει, κάτι βουνά, για θανάτους, α, και το ότι με τους συγκεκριμένους στίχους του μελοποιήθηκε το 1939, όταν τα ηνία της ιταλικής εξουσίας είχε ο Μουσολίνι, αλλά, εντάξει, δεν τρέχει και κάτι…

Εδώ δεν ντρέπονται βέβαια οι DJ (πόσο μάλλον οι Ιταλοί) που το παίζουν. Για να «απαντήσουμε» αναλόγως ως Έλληνες, να βγάλουμε και εμείς ένα remix του «Ύμνου εις την Ελευθερία».

Και αυτή ουδόλως αποτελεί μια ελιτίστικη προσέγγιση των πραγμάτων. Έχει να κάνει απλά με την άγνοια που μας περιτριγυρίζει. Βασικά, άγνοια είναι; Aδιαφορία; Καθένας μπορεί να το θέσει βασικά όπως επιθυμεί.

Μπορεί να ζούμε σε μια εποχή που η φαρέτρα μας είναι γεμάτη με όπλα για επιμόρφωση, κάθε είδους, για ποικίλα γούστα, σχετικά εύκολα ή φθηνά προσβάσιμα, ωστόσο, ίσως περισσότεροι από ποτέ, να είμαστε πνευματικά πιο φτωχοί και ξεπεσμένοι. Έχουμε φτάσει στο σημείο να αντιμετωπίζουμε όλα τόσο επιφανειακά, τόσο αδιάφορα, σε φάση «έλα μωρέ, δεν γ@$%αι»!

Στην εποχή όπου το ίντερνετ «πετάει» και κάνει θαύματα, όπου υπάρχουν τόσα πολλά βιβλία, τόσες εκπομπές, ντοκιμαντέρ, τόσα και τόσα, δεν υπάρχει ξεκάθαρα η δικαιολογία ότι στερούμαστε δυνατοτήτων και ευκαιριών. Σαν να μην ξέρουμε πραγματικά τι βλέπουμε, τι ακούμε, τι διαβάζουμε, και φυσικό επακόλουθο το τί καταλαβαίνουμε. Έμπρακτο παράδειγμα; Το πόσο «κουλά» θα μας φανούν και πάλι, στα κάθε λογής δελτία ειδήσεων, οι απαντήσεις Ελλήνων στους δρόμους, που θα τους ρωτάνε «Τι γιορτάζουμε ως έθνος την 28η Οκτωβρίου;», και θα την μπερδεύουν με την κήρυξη της ελληνικής επανάστασης της 25η Μαρτίου 1821, λες και οι λέξεις «Μεταξάς», «ΟΧΙ», «Ιταλοί» κλπ τους είναι άγνωστες.

Αλλά ναι, για αυτούς μάλλον – και για πολλούς ακόμα που δεν θέλω να πιστεύω αλλά το φοβάμαι – έτσι θα είναι, αφού έτσι νομίζουν…

Χρήστος Γραβιάς