Για την Ελλάδα του σήμερα και τις επόμενες γενιές

ΓΡΑΦΕΙ Ο ΓΙΑΝΝΗΣ ΣΤΕΛΙΟΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ 

Φέτος έκλεισαν δέκα χρόνια από τον, μακρινό από πολλές απόψεις, Ιούλιο του 2009 όταν η "Ελλάδα θα έκοβε το τσιγάρο" όπως ήταν το μότο της αντικαπνιστικής εκστρατείας του υπουργείου Υγείας. Από εκείνο τον Ιούλιο μέχρι και φέτος, που η νεοεκλεγείσα κυβέρνηση Μητσοτάκη επανέφερε το ζήτημα της καθολικής απαγόρευσης του καπνίσματος σε δημόσιους χώρους, ελάχιστα έχουν αλλάξει. 

Παρά το γεγονός ότι σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ το ποσοστό των καπνιστών στην Ελλάδα έχει μειωθεί από 38% το 2009 σε 27,9% το 2017, στη χώρα μας συνεχίζεται η συστηματική παραβίαση της κείμενης ευρωπαϊκής και εγχώριας νομοθεσίας στις μισές, σχεδόν, δημόσιες υπηρεσίες, στο 98% των εστιατορίων και κέντρων διασκέδασης, σε χώρους εργασίας, ακόμη και σε σχολεία ή και στο Κοινοβούλιο, εις βάρος κυρίως των παθητικών καπνιστών. 

Κι αυτό είναι βέβαια κάτι αναμενόμενο σε μία χώρα όπου ο, μέχρι πρότινος, αναπληρωτής υπουργός Υγείας καπνίζει ελεύθερα σε συνέντευξη τύπου ή ακόμη και ο ίδιος ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας "συλλαμβάνεται" από το φωτογραφικό φακό να ανάβει πουράκι με τον δήμαρχο Θεσσαλονίκης εντός της Λέσχης Αξιωματικών της πόλης μετά το πέρας της παρέλασης της 28ης Οκτωβρίου. 

Πολλοί αποδίδουν αυτή τη διαχρονική και άκρως ζημιογόνα για το κοινωνικό σύνολο παθογένεια στη δήθεν ξεχωριστή κουλτούρα του Έλληνα, ο οποίος ως άλλος Ζορμπάς δεν μπορεί να μπει σε καλούπια ή να ακολουθήσει αυτονόητους κανόνες που έχουν θεσπίσει όχι μόνο άλλα κράτη της ΕΕ αλλά ακόμη και η γειτονική Τουρκία. 

Αυτή όμως η συλλογιστική είναι μάλλον αποπροσανατολιστική αν λάβει κανείς υπόψη του ότι αυτό το "πνεύμα ανυπακοής" εγκαταλείπει τον Έλληνα μόλις αυτός διαβεί τα σύνορα, εισέλθει σε πρεσβείες και ιδρύματα ξένων χωρών ή ακόμη και στο μετρό της Αθήνας. 

Συνεπώς το ζήτημα δεν είναι τόσο πολιτισμικό αλλά ορθής λειτουργίας των ελεγκτικών μηχανισμών και κυρίως, ενημέρωσης. 

Ως προς το πρώτο σκέλος το Σώμα Επιθεωρητών Υπηρεσιών Υγείας και Πρόνοιας όπως και οι, κατά τόπους, δημοτικές αστυνομίες, με τη συνδρομή της τηλεφωνικής γραμμής καταγγελιών που λειτούργησε βραχύβια γύρω στο 2011, απέτυχαν παταγωδώς να εφαρμόσουν τον νόμο όχι τόσο γιατί έλειπε η οργάνωση ή η ικανότητα όσο κυρίως επειδή δεν υπήρχε η πολιτική βούληση. Άλλωστε είναι γνωστό ότι στην Ελλάδα, ιδιαίτερα σε καιρούς οικονομικής καθίζησης και κοινωνικής έντασης, καμία κυβέρνηση και δημοτική αρχή δεν είναι διατεθιμένες να συγκρουστούν με βολικές συνήθειες και νοοτροπίες δεκαετιών. Το γεγονός, λοιπόν, ότι η νέα κυβέρνηση είναι η πρώτη εδώ και πολλά χρόνια που θέτει πολύ ψηλά στην ατζέντα της την απαγόρευση του καπνίσματος είναι κάτι που καταγράφεται στα θετικά, όμως υπάρχουν ακόμη πολλά εμπόδια και παθογένειες της ελληνικής δημόσιας διοίκησης. Κι αυτά δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι θα παραμεριστούν με την εμπλοκή της ελληνικής αστυνομίας στη διαδικασία των ελέγχων, η οποία έχει ήδη ένα τιτάνιο έργο να επιτελέσει στο πεδίο της εγκληματικότητας. 

Ταυτόχρονα, καθοριστικός παράγοντας στην επιτυχή ή μη έκβασης της μάχης κατά του καπνίσματος είναι η ενημέρωση. Σε αυτό το πεδίο δεν αρκεί μόνο η αυτονόητη προσπάθεια εκ μέρους του υπουργείου και των αρμοδίων φορέων να πληροφορήσουν το κοινό για τις βλαβερές συνέπειες του καπνίσματος, που κοστίζουν κάθε χρόνο σε χιλιάδες ανθρώπινες ψυχές και δισεκατομμύρια ευρώ στο σύστημα υγείας, αλλά και η στάση των ΜΜΕ έναντι αυτής της καμπάνιας. Και σε ότι αφορά αυτήν την διάσταση είναι αξιοσημείωτο ότι, τουλάχιστον μέχρι στιγμής, τα μέσα δεν υπονομεύουν ούτε γελοιοποιούν αυτό το κορυφαίο στοίχημα που πρέπει να κερδίσει η ελληνική κοινωνία προβάλλοντας ζητήματα επίπλαστης ισότητας υπέρ των καπνιστών (και κατά φυσικά των μη καπνιζόντων) ή γραφικές επισημάνσεις ενός ξεχωριστού και ανυπάκοου "ελληνικού DNA", όπως συνήθιζαν παλαιότερα. 

Η αλήθεια, πάντως, είναι ότι βρισκόμαστε ακόμη στην αρχή και είναι βέβαιο ότι θα υπάρξουν ισχυρές αντιδράσεις από παντός είδους οργανωμένα και συντεχνειακά συμφέροντα. Όμως η ελληνική κοινωνία δείχνει πλέον ώριμη να αποδεχτεί τα αυτονόητα, έτοιμη να στηρίξει τη δημοκρατία στην πράξη και αποφασισμένη να κερδίσει τον πόλεμο κατά του καπνίσματος. Όχι μόνο για την Ελλάδα του σήμερα αλλά, κυρίως, για τις επόμενες γενιές.

Γιάννης Στέλιος Παπαδόπουλος

Email: jskpapadopoulos@gmail.com

Facebook

Twitter