Η ισότητα των φύλων στην ΕΕ και ο ρόλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου

ΓΡΑΦΕΙ Ο ΓΙΑΝΝΗΣ ΣΤΕΛΙΟΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ 

"Ο 21ος αιώνας πρέπει να είναι ο αιώνας της ισότητας για τις γυναίκες". Αυτή η εμφατική δήλωση της νέας Επτρόπου Ισότητας της ΕΕ, Έλενα Ντάλι, θα λέγαμε ότι σφράγισε τη διαδικασία ακρόασής της από τα μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στις Βρυξέλλες την προηγούμενη εβδομάδα. 

Πιο συγκεκριμένα, η Μαλτέζα πολιτικός, την οποία ενέκριναν και οι 5 μεγάλες παρατάξεις του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, δεσμεύθηκε ότι θα προωθήσει μία νέα στρατηγική για την ισότητα των φύλων που θα βασίζεται σε νέες νομοθετικές πρωτοβουλίες, στη δημιουργία μίας ειδικής Task Force εντός 3 μηνών και στον καθορισμό συγκεκριμένων δεικτών για την παρακολούθηση της μισθολογικής διαφοράς μεταξύ ανδρών και γυναικών εντός της ΕΕ. Και όλα αυτά σε στενή συνεργασία με την κοινωνία των πολιτών και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στο πλαίσιο της γενικότερης κατεύθυνσης συμπερίληψης, χειραφέτησης και ισότητας των γυναικών, στόχων που, όπως η ίδια τόνισε, είναι εξίσου σημαντικοί με την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής. 

Πράγματι, παρά το γεγονός ότι η Ευρώπη είναι κατά πολλούς "το καλύτερο μέρος για να ζεις", ειδικά αν λάβουμε υπόψη το σταθερό αν και κλυδωνιζόμενο κοινωνικό κράτος όπως και το κράτος δικαίου, στον τομέα της ισότητας των φύλων η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει αρκετή δουλειά ακόμη μπροστά της για να εξαλείψει τις ανισότητες και τις προκαταλήψεις. 

Σύμφωνα μάλιστα με επίσημα στοιχεία, το 31% των γυναικών στρέφονται στην μερική απασχόληση λόγω της φροντίδας παιδιών ή ηλικιωμένων μελών της οικογένειας, ενώ το 1/3 έχει δεχθεί βία λόγω του φύλου του τουλάχιστον μία φορά στην ενήλικη ζωή του. Παράλληλα, οι γυναίκες πληρώνονται 16% λιγότερο σε σχέση με τους άνδρες για την ίδια εργασία ενώ στις συντάξεις η διαφορά εκτοξεύεται στο 36%. Σύμφωνα δε με έκθεση του ΟΗΕ, η Ελλάδα βρίσκεται στην τελευταία θέση του Δείκτη Ισότητας των Φύλων μεταξύ των κρατών-μελών της ΕΕ.

Σε αυτό το σημείο όμως θα ήταν χρήσιμο να δούμε ποιες πρωτοβουλίες έχει αναλάβει η ΕΕ μέχρι σήμερα και πιο συγκεκριμένα το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. 

Η ΕΕ έχει υιοθετήσει νομοθεσίες, εκδίδει συστάσεις, ανταλλάσσει πληροφορίες και ορθές πρακτικές, ενώ παρέχει χρηματοδοτήσεις για την υποστήριξη εθνικών δράσεων. Οι έννοιες και αρχές της ευρωπαϊκής πολιτικής για την ισότητα των φύλων διαμορφώθηκαν από τις αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου και συχνά το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εγκρίνει εκθέσεις πρωτοβουλίας σχετικά με θέματα φύλου, ζητώντας να καταβληθούν περισσότερες προσπάθειες για τη ενίσχυση της ισότητας των φύλων. Παράλληλα, το Κοινοβούλιο διαθέτει μόνιμη επιτροπή που ασχολείται με τα δικαιώματα των γυναικών και την ισότητα των φύλων, τιμώντας κάθε χρόνο την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας στις 8 Μαρτίου και διοργανώνοντας εκδηλώσεις για την ευαισθητοποίηση του κοινού. 

Η ισότητα των φύλων στην εργασία 

Το 2019, η ΕΕ ψηφίσε υπέρ πιο ευέλικτων συνθηκών εργασίας και της χορήγησης αδειών για την φροντίδα της οικογένειας που βοηθούν τους εργαζόμενους γονείς και φροντιστές να εξισορροπήσουν την επαγγελματική και προσωπική ζωή τους και να αποφύγουν την ανάγκη επιλογής μεταξύ οικογένειας και καριέρας. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο η ευρωπαϊκή νομοθεσία για την ισότητα των φύλων στην εργασία περιλαμβάνει κανόνες για την απασχόληση (συμπεριλαμβανομένης της ίσης αμοιβής, κοινωνικής ασφάλισης, βελτιωμένων συνθηκών εργασίας και προστασίας από παρενόχληση), κανόνες για την αυτοαπασχόληση και κανόνες για την μητρότητα, την πατρότητα και την άδεια πατρότητας. 

Επιπροσθέτως, το Κοινοβούλιο ζήτησε την λήψη μέτρων για την γεφύρωση του μισθολογικού χάσματος και της διαφοράς των συντάξεων μεταξύ ανδρών και γυναικών, που το 2017 άγγιζαν το 16% και 35,7% αντιστοίχως, θέτοντας επί τάπητος τη λήψη μέτρων για την καταπολέμηση της φτώχειας στις γυναίκες, καθώς υπάρχουν περισσότερες γυναίκες που ζουν στη φτώχεια στην ΕΕ, παρά άντρες. 

Ως προς τον ψηφιακό τομέα της Ευρώπης, σε ψήφισμα που υιοθετήθηκε το 2018, οι ευρωβουλευτές καλούν τα κράτη μέλη της ΕΕ να λάβουν μέτρα για την διασφάλιση της πλήρους ένταξης γυναικών στον τομέα των ΤΠΕ αλλά και την ενισχυμένη της εκπαίδευσης και της κατάρτισης στους τομείς των ΤΠΕ, της επιστήμης, των μαθηματικών και της μηχανικής. 

Πρόληψη της βίας κατά των γυναικών 

Στο πολύ ευαίσθητο κοινωνικό, πολιτικό και πολιτισμικό ζήτημα της βίας κατά των γυναικών, το Κοινοβούλιο έχει επανειλημμένως ζητήσει να χαραχθεί συνεκτική στρατηγική της ΕΕ για την ενίσχυση σχετικών πολιτικών υπογραμμίζοντας την ανάγκη προσχώρησης της Ένωσης στην Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης του Συμβουλίου της Ευρώπης και την επικύρωσή της από όλες τις ευρωπαϊκές χώρες. 

Έχει, ακόμα, τονίσει την ιδιαίτερη ανάγκη καταπολέμησης συγκεκριμένων μορφών βίας, συμπεριλαμβανομένης της σεξουαλικής παρενόχλησης, της εμπορίας ανθρώπων, τη καταναγκαστικής πορνείας γυναικών, του ακρωτηριασμού των γυναικείων γεννητικών οργάνων, της παρενοχλητικής παρακολούθησης στον κυβερνοχώρο (cyberstalking) και της διαδικτυακής βίας. 

Ενδεικτικό αυτής της πολιτικής είναι ότι το 2014, απένειμε το βραβείο Ζαχάρωφ για την ελευθερία της σκέψης στον Κονγκολέζο γυναικολόγο Ντένις Μουκουέγκε που περιέθαλψε χιλιάδες γυναίκες θύματα βιασμού και σεξουαλικής βίας στην Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό.

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει τονίσει επανειλημμένα την ανάγκη επικύρωσης της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης από όλες τις ευρωπαϊκές χώρες

Από τη μεταναστευτική πολιτική μέχρι το εμπόριο 

Σε ψήφισμα που ενέκριναν το 2016, οι ευρωβουλευτές ζήτησαν τη θέσπιση νέας, ολοκληρωμένης δέσμης κατευθυντήριων γραμμών για τα φύλα για ολόκληρη την ΕΕ, στο πλαίσιο των ευρύτερων μεταρρυθμίσεων της πολιτικής μετανάστευσης και ασύλου, ενώ σε έκθεση που υιοθετήθηκε το 2018, ζήτησαν επίσης την αναγνώριση του ρόλου των γυναικών κατά τη λήψη μέτρων που αφορούν την κλιματική αλλαγή και την ανάληψη δράσεων για την ενδυνάμωσή τους και την προστασία των πιο ευάλωτων ομάδων. Ακόμη και οι εμπορικές συμφωνίες της ΕΕ πρέπει να περιλαμβάνουν δεσμευτικές και εκτελεστές διατάξεις για τη διασφάλιση του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένης της ισότητας των φύλων, σύμφωνα με ψήφισμα του 2018. 

Οι γυναίκες στην πολιτική 

Το Κοινοβούλιο έχει επανειλημμένως υπογραμμίσει τη σημασία της ισότητας των φύλων και στην πολιτική, προάγοντας την ισότιμη συμμετοχή των γυναικών στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων σε όλα τα επίπεδα. Σε έκθεση μάλιστα που υιοθετήθηκε τον Ιανουάριο του 2019, το όργανο κάλεσε τα ευρωπαϊκά πολιτικά κόμματα να διασφαλίσουν την προαγωγή της συμμετοχής των γυναικών στα κυβερνώντα σώματα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου κατά την ένατη κοινοβουλευτική περίοδο. 

Μέσα σε αυτό το κλίμα, δεν είναι τυχαίο ότι στο νέο κοινοβούλιο, που ξεκίνησε επίσημα τις εργασίες του τον Ιούλιο του 2019, το ποσοστό των εκλεγμένων γυναικών αποτελούν το 41% των μελών του Κοινοβουλίου (από 35% στο τέλος της προηγούμενης θητείας). Ούτε και ότι η ίδια η νέα πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν διόρισε ίσο αριθμό γυναικών και ανδρών Επιτρόπων στο πλαίσιο της πολιτικής της για την ισότητα των φύλων. 

Όπως γίνεται λοιπόν αντιληπτό από τα παραπάνω, η μάχη για την ισότητα των φύλων είναι μία σκληρή, διαρκής και πολύπλευρη διαδικασία στην οποία η ΕΕ έχει ηγεμονικό ρόλο στον κόσμο. Σαράντα χρόνια μετά την εκλογή της πρώτης γυναίκας Προέδρου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, της Σιμόν Βέιλ, έχουμε την εκλογή φον ντερ Λάιεν, της πρώτης γυναίκας επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Μένει να δούμε αν η νέα Επιτροπή σε συνεργασία με ένα ανανεωμένο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα συνεχίσει εποικοδομητικά και ακόμη πιο αποφασιστικά προς την κατεύθυνση της άρσης των ανισοτήτων μεταξύ των δύο φύλων στην πράξη. 

Γιάννης Στέλιος Παπαδόπουλος

Email: jskpapadopoulos@gmail.com

Facebook

Twitter