Περί συνειδήσεως

ΓΡΑΦΕΙ Ο ΠΕΤΡΟΣ ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ  Με τη λήξη του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου και τη δημιουργία των Ηνωμένων Εθνών, η διεθνής κοινότητα και οι ηγέτες ε...


ΓΡΑΦΕΙ Ο ΠΕΤΡΟΣ ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ 

Με τη λήξη του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου και τη δημιουργία των Ηνωμένων Εθνών, η διεθνής κοινότητα και οι ηγέτες εκείνης της εποχής, αποφάσισαν να συμπληρώσουν τον Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών με ένα οδικό χάρτη που θα εγγυάται τα δικαιώματα για όλους τους ανθρώπους σε όλο τον κόσμο. 

Η Οικουμενική Διακήρυξη για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, όπως ονομάστηκε, καθορίζει τα θεμελιώδη δικαιώματα και τις ελευθερίες, για όλες τις γυναίκες και τους άντρες. Μεταξύ αυτών, είναι το δικαίωμα στη ζωή, την ελευθερία και την ιθαγένεια, στην εργασία, στην εκπαίδευση, το δικαίωμα στην τροφή και την κατοικία, το δικαίωμα συμμετοχής στη διακυβέρνηση, στην ελευθερία της σκέψης, της θρησκείας και της συνείδησης.

Ειδικότερα, το Άρθρο 1 της εν λόγω Διακήρυξης αναφέρει χαρακτηριστικά: "Όλοι οι άνθρωποι γεννιούνται ελεύθεροι και ίσοι στην αξιοπρέπεια και τα δικαιώματα. Είναι προικισμένοι με λογική και συνείδηση, και οφείλουν να συμπεριφέρονται μεταξύ τους με πνεύμα αδελφοσύνης."

Όπως γίνεται αντιληπτό, η διακήρυξη θεωρεί ως δεδομένο, πέρα από την λογική, την ύπαρξη συνείδησης στον άνθρωπο. Το θέμα είναι πως διαμορφώνεται αυτή η συνείδηση.

Κάθε άνθρωπος γεννιέται με ορισμένα έμφυτα χαρακτηριστικά και πορεύεται στη ζωή δεχόμενος ποικίλα μηνύματα και ερεθίσματα. Νωρίς λοιπόν στη ζωή του, αρχίζει η προσπάθειά του να βάλει σε μία τάξη αυτό το χάος και να αναδείξει την προσωπικότητά του. 

Με τη συνείδηση ο άνθρωπος προσδιορίζει τη θέση του μέσα στον κόσμο και προσδιορίζεται. Γνωρίζει τον εαυτό του και κυριαρχεί στις πράξεις του. Παράλληλα αποκτά ηθικό κώδικα, αποτιμά τις πράξεις ή τις παραλείψεις του, εκφέρει κρίσεις για την αξία των ανθρώπινων επιλογών και ενεργειών, ενώ αισθάνεται αλληλέγγυος με τους άλλους. Η ηθική αυτή πλευρά του "εγώ" ίσως αποτελεί τη βαθύτερη ουσία της ανθρώπινης ύπαρξης. 
(Η συνείδηση είναι αυτός ο ίδιος ο Θεός παρών εντός του ανθρώπου. Βίκτωρ Ουγκώ) 

Τι γίνεται όμως όταν «κόβεται» αυτός ο ομφάλιος λώρος που δένει τους ανθρώπους με το Θείο; 

Καθώς απουσιάζουν κανόνες και αξίες, αναδεικνύονται οι πρωτόγονες, βάρβαρες εκφάνσεις του ανθρώπινου είδους. Κυριαρχεί η αταξία, η ανομία, το κακό. Η συνείδηση ναρκώνεται. Η ανθρώπινη κρίση αδυνατίζει και μαζί της η ανθρώπινη όραση. Δεν είναι διακριτά πλέον τα όρια του καλού και του κακού, του δίκαιου και του άδικου. Η ανομία είναι αναπόφευκτη. Τα ψυχικά προβλήματα, η βίαιη εκτόνωση, το έγκλημα, η εκμετάλλευση· συστατικά μιας διαταραγμένης κοινωνίας. 

Μία κοινωνία που τελευταία παρακολουθεί εμβρόντητη αξίες και ιδανικά να καταρρίπτονται το ένα πίσω από το άλλο. Που έκρυβε στα σπλάχνα της περιστατικά λεκτικής και σεξουαλικής κακοποίησης, κατάχρησης εξουσίας. Όπου το μαύρο για να γίνει άσπρο απαιτείται απλά η πρόσληψη ενός καλού δικηγόρου, και τα ρεπορτάζ μερικών δημοσιογράφων. Μια κοινωνία όπου οι ηθικοί και οι νόμιμοι είναι πλέον δακτυλοδεικτούμενοι και αποτελούν αντικείμενο χλεύης. Όμως, όπως έχει πει ο Γκάντι: "Σε θέματα συνειδήσεως δεν έχει θέση ο νόμος της πλειοψηφίας"

Ο καθένας από εμάς στην πορεία της ζωής του διαμορφώνει τον δικό του ηθικό κώδικα και συνείδηση και με αυτά πορεύεται. Από ότι φαίνεται όμως, για μερικούς ανθρώπους, αυτός ο κώδικας αλλάζει κατά το δοκούν και σύμφωνα με την εξουσία που πιστεύουν ότι μπορούν να ασκούν στους άλλους. 

Δεν πρέπει όμως το κοινωνικό μας status να είναι αυτό που διαμορφώνει τη συνείδησή μας αλλά η συνείδησή μας να διαμορφώνει το είναι μας.

Πέτρος Παπανικολάου

Related

What's hot? 428404588801781005

Δημοσίευση σχολίου

Έχετε άποψη; Μοιραστείτε τη μαζί μας.

ΠΡΟΣΟΧΗ: Σχόλια με υβριστικό και προσβλητικό περιεχόμενο θα διαγράφονται.

emo-but-icon

Recent Posts Widget

ΤΕΛΕΥΤΑΙΕΣ ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ

ΑΡΘΡΟ ΜΑΝΩΛΗ ΚΕΦΑΛΟΓΙΑΝΝΗ ΚΑΙ HERBERT DORFMANN

ΑΡΘΡΟ ΜΑΝΩΛΗ ΚΕΦΑΛΟΓΙΑΝΝΗ ΚΑΙ HERBERT DORFMANN
"Ο πρωτογενής τομέας είναι η λύση, όχι το πρόβλημα"

FACEBOOK

TWITTER

item