Απάντηση Μπορέλ στην ερώτηση Καϊλή για τον EastMed

Απάντηση από την Επιτροπή έλαβε η Αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Εύα Καϊλή, στη γραπτή ερώτηση που είχε καταθέσει σχετικά με τον αγωγό EastMed και τα σχέδια της Επιτροπής για την στήριξη του έργου κατασκευής του. Ο Ύπατος Εκπρόσωπος της Ένωσης για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας, Ζοζέπ Μπορέλ, τοποθετήθηκε εξ ονόματος της Κομισιόν σχετικά με τον EastMed, αναφερόμενος και στο συνολικό πλάνο απεξάρτησης της ΕΕ από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα. 

Πιο συγκεκριμένα, ο Ζοζέπ Μπορέλ τόνισε πως ο φορέας υλοποίησης του έργου έχει λάβει χρηματοδότηση από τον μηχανισμό «Συνδέοντας την Ευρώπη» για την απαιτούμενη μελέτη σκοπιμότητας, η οποία ωστόσο δεν έχει ολοκληρωθεί. Κατ’ επέκτασιν, δεν μπορεί, ακόμα, να ληφθεί κάποια απόφαση για τις χρηματοοικονομικές επενδύσεις. Παράλληλα, τόνισε πως η εμπορική βιωσιμότητα του αγωγού σε συνάρτηση με το ποσοστό συμβολής του στην επίτευξη των στόχων του Εuropean Green Deal, θα κρίνουν την σκοπιμότητα υλοποίησης του έργου. 

Όσον αφορά το πλάνο ενεργειακής απεξάρτησης της ΕΕ από τη Ρωσία, ο Μπορέλ αναφέρθηκε στο σχέδιο REPowerEU, που θέτει ως στρατηγικό στόχο να καταστεί η ΕΕ ανεξάρτητη από τα ρωσικά ορυκτά αρκετά πριν το 2030. Επιπλέον, επισήμανε πως είναι απαραίτητες περαιτέρω εισαγωγές υγροποιημένου φυσικού αερίου και εισαγωγές μέσω αγωγών από μη Ρώσους προμηθευτές. 

Ακολουθεί το κείμενο της απάντησης του Ύπατου Εκπροσώπου/Αντιπροέδρου κ. Borrell i Fontelles εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (29.04.2022): 

"Μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, τα επιχειρήματα υπέρ της ταχείας μετάβασης στην καθαρή ενέργεια είναι ισχυρότερα από ποτέ. Όσο πιο σύντομα η ΕΕ διαφοροποιήσει τον ενεργειακό της εφοδιασμό και επιταχύνει τη μετάβαση σε πράσινη ενέργεια, τόσο νωρίτερα θα μπορεί να αποσυνδεθεί από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα. 

Η Επιτροπή δημοσίευσε στις 8 Μαρτίου 2022 την ανακοίνωση REPowerEU στην οποία περιγράφεται ο στρατηγικός στόχος να καταστεί η Ευρώπη ανεξάρτητη από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα πολύ πριν από το 2030. Στις 10 Μαρτίου 2022, οι ηγέτες της ΕΕ στις Βερσαλλίες συμφώνησαν να υποχωρήσει σταδιακά η εξάρτηση της ΕΕ από τις ρωσικές εισαγωγές ορυκτών καυσίμων το συντομότερο δυνατόν. 

Προκειμένου να επιτευχθεί διαφοροποίηση του εφοδιασμού με αέριο, είναι απαραίτητες υψηλότερες εισαγωγές υγροποιημένου φυσικού αερίου (ΥΦΑ) και εισαγωγές μέσω αγωγών από μη Ρώσους προμηθευτές, σε συνδυασμό με υψηλότερα επίπεδα βιομεθανίου και υδρογόνου. Η Επιτροπή θα αξιολογήσει κατά προτεραιότητα κατά πόσον απαιτούνται επενδύσεις σε υποδομές αερίου έτοιμες για υδρογόνο, καθώς και διασυνδέσεις για την αντιμετώπιση των σημείων συμφόρησης όσον αφορά την πλήρη αξιοποίηση της δυναμικότητας ΥΦΑ της ΕΕ. 

Ο αγωγός EastMed περιλαμβάνεται στον 5ο ενωσιακό κατάλογο έργων κοινού ενδιαφέροντος (ΕΚΕ) που αποσκοπεί στη μεταφορά αερίου από τα ισραηλινά και κυπριακά κοιτάσματα στην ΕΕ και στην ολοκλήρωση της ευρωπαϊκής εσωτερικής αγοράς ενέργειας. Ο φορέας υλοποίησης του έργου έχει λάβει χρηματοδότηση από τον μηχανισμό «Συνδέοντας την Ευρώπη» (ΜΣΕ) για την απαιτούμενη μελέτη σκοπιμότητας. Η μελέτη δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμη και δεν έχει ληφθεί απόφαση σχετικά με τις χρηματοοικονομικές επενδύσεις. Η σκοπιμότητα του αγωγού EastMed θα εξαρτηθεί από την εμπορική βιωσιμότητά του και τη δυνατότητά του να συμβάλει στην επίτευξη των στόχων της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας."

Υπενθυμίζεται η ερώτηση της Εύας Καϊλή: 

"Υπό το φως των κλιμακούμενων εντάσεων μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας, η βιωσιμότητα του αγωγού Nord Stream 2 και η ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης αμφισβητούνται. Η Annalena Baerbock, υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας, δήλωσε ότι οι οικονομικές κυρώσεις που θα επιβάλλονταν στη Ρωσία σε περίπτωση εισβολής της στην Ουκρανία θα αφορούσαν μεταξύ άλλων και τον αγωγό φυσικού αερίου μεταξύ Γερμανίας και Ρωσίας. Δεδομένου ότι η κρίση Ουκρανίας-Ρωσίας ενδέχεται να έχει περαιτέρω αρνητικό αντίκτυπο στον μέσο Ευρωπαίο καταναλωτή φυσικού αερίου, είναι σαφές ότι η ΕΕ πρέπει να αναζητήσει εναλλακτικές λύσεις για να μειώσει την εξάρτησή της από το ρωσικό φυσικό αέριο, το οποίο αντιπροσωπεύει το 40 % περίπου της κατανάλωσης φυσικού αερίου στην ΕΕ. 

Ταυτόχρονα, ο αγωγός EastMed κινδυνεύει να εγκαταλειφθεί αφού οι ΗΠΑ απέσυραν πρόσφατα την πολιτική τους στήριξη για το έργο αυτό. Ο αγωγός EastMed θα βελτίωνε την ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης μέσω της διαφοροποίησης των οδών και ιδίως των πηγών εφοδιασμού της με φυσικό αέριο, καθώς και μέσω της παροχής ευκαιριών για οικονομική ανάπτυξη στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. 

Με το ενδεχόμενο οι εντάσεις μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας να επηρεάσουν τη σχέση της Ρωσίας με την ΕΕ, πώς σχεδιάζει η Επιτροπή να στηρίξει το έργο κατασκευής του αγωγού EastMed, το οποίο θα συνέβαλε στη διαφοροποίηση των εισαγωγών φυσικού αερίου στην ΕΕ;"