Το Κοινοβούλιο ενέκρινε τον προϋπολογισμό για το 2023 με έμφαση σε Ουκρανία, την ενέργεια και την ανάκαμψη

Στη συμφωνία που πέτυχαν με τα κράτη μέλη οι διαπραγματευτές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου τη Δευτέρα 14 Νοεμβρίου εξασφάλισαν 1,05 δισ. ευρώ επιπλέον για τις προτεραιότητες του ΕΚ, πέραν των όσων είχε αρχικά προτείνει η Επιτροπή στο σχέδιο προϋπολογισμού. Οι ευρωβουλευτές αύξησαν τη χρηματοδότηση προγραμμάτων και πολιτικών που θεωρούν ζωτικής σημασίας για την αντιμετώπιση των συνεπειών του πολέμου στην Ουκρανία και της ενεργειακής κρίσης, συμβάλλοντας στην ανάκαμψη μετά την πανδημία και ενισχύοντας την πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση, σύμφωνα με τις προτεραιότητες που έχει ορίσει το Κοινοβούλιο στις κατευθυντήριες γραμμές του για το 2023. 

Ο προϋπολογισμός του 2023 εγκρίθηκε με 492 ψήφους υπέρ, 66 ψήφους υπέρ και 46 αποχές. 

Συνέπειες του πολέμου στην Ουκρανία

Οι ευρωβουλευτές εξασφάλισαν πρόσθετη χρηματοδότηση για κομβικά προγράμματα, συμπεριλαμβανομένων των εξής: 

- το Erasmus+ θα λάβει ακόμη 120 εκ. ευρώ για τη στήριξη φοιτητών και εκπαιδευτικών από την Ουκρανία 

- επιπλέον 150 εκ. ευρώ για ανθρωπιστική βοήθεια 

- συμπληρωματικό ποσό ύψους 36,5 εκ. για το Ταμείο Ασύλου, Μετανάστευσης και Ένταξης 

- στο μέσο για τη διαχείριση των συνόρων και τις θεωρήσεις θα δοθούν άλλα 10 εκ. ευρώ 

- ο «Μηχανισμός Γειτονίας, Ανάπτυξης και Διεθνούς Συνεργασίας» (ΜΓΑΔΣ — Ευρώπη στον κόσμο) για τη νότια και ανατολική γειτονία της ΕΕ θα ενισχυθεί με ακόμη 280 εκ. 

- 58,8 εκ. ευρώ επιπλέον για τη στρατιωτική κινητικότητα 

Ενέργεια και κλίμα 

Οι ευρωβουλευτές κατάφεραν να αυξήσουν τη χρηματοδότηση για την επιτάχυνση της επίτευξης της ενεργειακής ανεξαρτησίας της ΕΕ, αλλά και να στηρίξουν τους πολίτες και τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις που αντιμετωπίζουν αυξημένους λογαριασμούς ενέργειας, υποστηρίζοντας παράλληλα την πράσινη μετάβαση και τη βιοποικιλότητα. Τα προγράμματα που θα λάβουν πρόσθετη στήριξη περιλαμβάνουν:

- το ερευνητικό πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη» (+10 εκ.) 

- τη διευκόλυνση «Συνδέοντας την Ευρώπη», η οποία χρηματοδοτεί την κατασκευή υψηλής ποιότητας και βιώσιμων διευρωπαϊκών δικτύων μεταφορών και ενέργειας (+103,5 εκ.) 

- το πρόγραμμα LIFE για το περιβάλλον και τη δράση για το κλίμα (+30 εκ.). 

Τα διδάγματα της πανδημίας: υγεία, καλύτερη ετοιμότητα, πολιτισμός και αξίες

Οι ευρωβουλευτές αποκατέστησαν την περικοπή ύψους 200 εκ. ευρώ που επιχείρησε το Συμβούλιο στη χρηματοδότηση του προγράμματος EU4Health και πρόσθεσαν άλλα 7,5 εκ. ευρώ, επιχειρηματολογώντας για την πρόσθετη χρηματοδότηση ότι η πανδημία COVID-19 δεν έχει ακόμη τελειώσει, άρα υφίσταται ανάγκη στήριξης των εθνικών συστημάτων υγείας ώστε να καταστούν πιο ανθεκτικά. Άλλες προτεραιότητες για τις οποίες το Κοινοβούλιο αγωνίστηκε και έλαβε πρόσθετη στήριξη περιλαμβάνουν: 

- τον μηχανισμό πολιτικής προστασίας της ΕΕ, (+41,4 εκ.) 

- το πρόγραμμα «Δημιουργική Ευρώπη» ( +7,5 εκ.) 

- το πρόγραμμα «Δικαιώματα και αξίες» (+3 εκ.) και την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία (+2,5 εκ.) 

Ο Johan Van Overtveldt (Συντηρητικοί, Βέλγιο), πρόεδρος της επιτροπής Προϋπολογισμών του ΕΚ, δήλωσε: «Εκτός από τις αναγκαίες και προφανώς επείγουσες δαπάνες για τις συνέπειες του πολέμου στην Ουκρανία, επενδύουμε επίσης μέσω του προϋπολογισμού του 2023 σε τομείς στους οποίους η ΕΕ μπορεί να κάνει πραγματικά τη διαφορά. Κοιτώντας πέρα από την επιτυχία των διαπραγματεύσεων, θα ήθελα επίσης να δω έναν προϋπολογισμό πιο εστιασμένο παρά κατακερματισμένο, ο οποίος δείχνει τη φιλοδοξία μας να κάνουμε την Ευρώπη ηγετική δύναμη στην έρευνα, την ανάπτυξη και την καινοτομία».

Από την πλευρά του ο Nicolae Ştefănuță (Renew, Ρουμανία), γενικός εισηγητής για τον προϋπολογισμό της ΕΕ 2023 (για το τμήμα III — Επιτροπή), σχολίασε: «Αυτή τη στιγμή, κάπου στην Ευρώπη, μια μητέρα χρησιμοποιεί το φούρνο για να μαγειρέψει για τα παιδιά της μόνο μία φορά την εβδομάδα, για να μην καταναλώνει φυσικό αέριο, και μια φοιτήτρια από τη Ρουμανία εγκαταλείπει τα σχέδιά της να σπουδάσει στη Γαλλία, λόγω του πληθωρισμού. Για να βοηθήσουμε τους πολίτες μας, αγωνιστήκαμε για έναν ισχυρότερο προϋπολογισμό σε αυτές τις διαπραγματεύσεις και εξασφαλίσαμε 1 δισ. ευρώ περισσότερα από ό,τι είχε αρχικά προγραμματιστεί. Αυτό σημαίνει περισσότερη χρηματοδότηση για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης, των συνεπειών του πολέμου στην Ουκρανία, της κλιματικής αλλαγής, της δημόσιας υγείας και της ενίσχυσης των ευρωπαϊκών δικαιωμάτων και αξιών.»

Τέλος, ο Niclas Herbst (ΕΛΚ, Γερμανία), εισηγητής για τα άλλα τμήματα, ανέφερε: «Είμαι πολύ ευτυχής που μπορέσαμε να δώσουμε σαφή έμφαση στην ασφάλεια στον κυβερνοχώρο για τα θεσμικά όργανα της ΕΕ, αλλά και να επιτύχουμε πραγματικές επενδύσεις, με σαφή δέσμευση να συνεργαστούμε εντατικά στον τομέα αυτό στο μέλλον. Οι διαπραγματεύσεις αυτές δείχνουν ότι πρέπει επίσης να είμαστε σε θέση να δούμε τις μελλοντικές προκλήσεις να αντικατοπτρίζονται στις προτεραιότητες του προϋπολογισμού.» 

Τονίζεται ότι δεδομένης της ανάγκης διαχείρισης έργων και δράσεων που διαρκούν χρόνια, ο προϋπολογισμός της ΕΕ ξεχωρίζει τις πιστώσεις ανάληψης υποχρεώσεων (δηλ. το κόστος όλων των δεσμευτικών υποχρεώσεων που αναλήφθηκαν κατά τη διάρκεια του τρέχοντος οικονομικού έτους, το αποτέλεσμα των οποίων ενδέχεται να πραγματοποιηθεί κατά τα επόμενα έτη) και των πιστώσεων πληρωμών (δηλ. τα χρηματικά ποσά που καταβάλλονται πράγματι κατά τη διάρκεια του τρέχοντος έτους, ενδεχομένως για την εκτέλεση υποχρεώσεων που αναλήφθηκαν κατά τα προηγούμενα έτη). Περίπου το 94% του προϋπολογισμού της ΕΕ διατίθεται σε πολίτες, περιφέρειες, πόλεις, αγρότες και επιχειρήσεις.