Κοινωνική οικονομία: Η Επιτροπή προτείνει τρόπους για να αξιοποιηθεί το πλήρες δυναμικό της

Σήμερα η Επιτροπή συνέστησε συγκεκριμένα μέτρα για τη στήριξη της κοινωνικής οικονομίας, με τα οποία δίνεται προτεραιότητα στους ανθρώπους, στους κοινωνικούς και τους περιβαλλοντικούς σκοπούς, και όχι στα κέρδη. Υπάρχουν 2,8 εκατομμύρια φορείς κοινωνικής οικονομίας στην Ευρώπη, οι οποίοι απασχολούν συνολικά 13,6 εκατομμύρια άτομα με αποστολή να αντεπεξέλθουν σε βασικές προκλήσεις στις κοινωνίες μας. Καλύπτουν ευρύ φάσμα τομέων, από τις κοινωνικές υπηρεσίες και τις υπηρεσίες προσωπικής φροντίδας έως τη στέγαση, την αναψυχή και την οικονομικά προσιτή ενέργεια. Στους φορείς κοινωνικής οικονομίας περιλαμβάνονται συνεταιρισμοί, ταμεία αλληλασφάλισης, μη κερδοσκοπικές ενώσεις, ιδρύματα και κοινωνικές επιχειρήσεις. 

Η πρόταση έχει ως στόχο, αφενός, να διαμορφώσει ευνοϊκές συνθήκες για τις οργανώσεις της κοινωνικής οικονομίας ώστε να ευδοκιμήσουν και να αναπτυχθούν, και, αφετέρου, να βελτιώσει την ενημέρωση σχετικά με τις δυνατότητές τους, ιδίως όσον αφορά τη δημιουργία ποιοτικών θέσεων εργασίας, τη στήριξη της καινοτομίας και την κοινωνική ένταξη.

Σε συνέχεια του σχεδίου δράσης για την κοινωνική οικονομία του 2021, η Επιτροπή παρουσιάζει σήμερα: 

- μια πρόταση σύστασης του Συμβουλίου απευθυνόμενη στα κράτη μέλη ώστε να χαράξουν και να εφαρμόσουν στρατηγικές κοινωνικής οικονομίας

- την πύλη κοινωνικής οικονομίας, έναν ενιαίο ιστότοπο, ο οποίος θα παρέχει στις οργανώσεις της κοινωνικής οικονομίας πληροφορίες σχετικά με τη χρηματοδότηση της ΕΕ, τις ευκαιρίες κατάρτισης και άλλα πολλά. 

Νέα ώθηση για την προώθηση της κοινωνικής οικονομίας

Παρά τη συμβολή τους στην κοινωνία, οι οργανώσεις της κοινωνικής οικονομίας συχνά αντιμετωπίζουν εμπόδια στην ανάπτυξη και την κλιμάκωση των δραστηριοτήτων τους, λόγω της έλλειψης κατανόησης και αναγνώρισης των επιχειρηματικών μοντέλων τους. Για να αντιμετωπιστούν αυτές οι προκλήσεις, η προτεινόμενη σύσταση του Συμβουλίου καλεί τα κράτη μέλη να αναπτύξουν ολοκληρωμένες στρατηγικές για την κοινωνική οικονομία, προσαρμόζοντας τις πολιτικές και τα νομικά πλαίσια, ώστε να διαμορφωθεί ένα περιβάλλον ευνοϊκό για την κοινωνική οικονομία σε όλους τους σχετικούς τομείς. Στόχος των ενεργειών αυτών είναι να προωθηθεί η δημιουργία ποιοτικών θέσεων εργασίας, να τονωθεί η τοπική οικονομία και να ενισχυθεί η κοινωνική και η εδαφική συνοχή. 

Για παράδειγμα, η Επιτροπή προτείνει μέτρα που αποσκοπούν στα εξής:

- να χαραχθούν πολιτικές για την αγορά εργασίας οι οποίες να στηρίζουν τους εργαζομένους σε κοινωνικές επιχειρήσεις (π.χ. μέσω της κατάρτισης), να προωθούν την κοινωνική επιχειρηματικότητα και να εξασφαλίζουν ισότιμες συνθήκες εργασίας μέσω του κοινωνικού διαλόγου και των συλλογικών διαπραγματεύσεων

- να αναγνωριστεί ο ρόλος της κοινωνικής οικονομίας όσον αφορά την κοινωνική ένταξη, π.χ. το ότι παρέχει προσβάσιμες και υψηλής ποιότητας κοινωνικές υπηρεσίες και υπηρεσίες προσωπικής φροντίδας και στέγασης, ιδίως για τις μειονεκτούσες ομάδες

- να βελτιωθεί η πρόσβαση σε δημόσια και ιδιωτική χρηματοδότηση, μεταξύ άλλων και σε κονδύλια της ΕΕ

- να δοθεί πρόσβαση στις ευκαιρίες της αγοράς και στις δημόσιες συμβάσεις

- να χρησιμοποιηθούν οι ευκαιρίες που προκύπτουν από τους κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις —π.χ. από τις διατάξεις που αφορούν τις ενισχύσεις εκκίνησης ενός εγχειρήματος, την επανένταξη των μειονεκτούντων εργαζομένων ή τη στήριξη των τοπικών υποδομών— για να στηριχτεί η κοινωνική οικονομία

- να εξασφαλιστεί ότι τα φορολογικά συστήματα στηρίζουν την κοινωνική οικονομία, με την απλούστευση των διοικητικών διαδικασιών και την ενδεχόμενη καθιέρωση κατάλληλα σχεδιασμένων φορολογικών κινήτρων

- να βελτιωθεί η ενημέρωση σχετικά με την κοινωνική οικονομία και τα οφέλη της, ιδίως μέσω της έρευνας και των στοιχείων τεκμηρίωσης. 

Επιπλέον, η Επιτροπή συνιστά στα κράτη μέλη να κάνουν βέλτιστη χρήση της διαθέσιμης ενωσιακής χρηματοδότησης, όπως το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο +, το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης  και το InvestEU, για να προωθήσουν την κοινωνική οικονομία. Η Επιτροπή μπορεί επίσης να παράσχει περαιτέρω στήριξη, συλλέγοντας στοιχεία και διεξάγοντας έρευνες σχετικά με την κοινωνική οικονομία μέσα στην ΕΕ. 

Ενιαίος σταθμός για τη στήριξη της κοινωνικής οικονομίας

Ως μέρος των σημερινών προτάσεων, η Επιτροπή εγκαινιάζει επίσης την πύλη κοινωνικής οικονομίας, έναν ενιαίο ιστότοπο που μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως εργαλείο για την ανάπτυξη ικανοτήτων. Η πύλη αυτή παρέχει στους φορείς της κοινωνικής οικονομίας πληροφορίες για τη χρηματοδότηση από την ΕΕ και για τις άλλες πηγές όπου μπορούν να απευθυνθούν για να ζητήσουν επιπλέον πόρους· παρέχει επίσης πληροφορίες για ευκαιρίες κατάρτισης και εκδηλώσεις, καθώς και ειδικές πληροφορίες ανά χώρα. 

Τα κράτη μέλη θα συζητήσουν την πρόταση της Επιτροπής για σύσταση του Συμβουλίου με σκοπό την έγκρισή της από το Συμβούλιο. Όταν εγκριθεί, η πρόταση θα καλέσει τα κράτη μέλη να καθιερώσουν, εντός 18 μηνών, στρατηγικές κοινωνικής οικονομίας ή να επικαιροποιήσουν τις ήδη υπάρχουσες. Συνιστάται επίσης στα κράτη μέλη να δημιουργήσουν έναν ενιαίο μηχανισμό στήριξης για την κοινωνική οικονομία, να συγκροτήσουν τοπικά και/ή περιφερειακά σημεία επαφής που θα λειτουργούν ως «πρεσβευτές της κοινωνικής οικονομίας», και να διορίσουν συντονιστές κοινωνικής οικονομίας στα εθνικά θεσμικά τους όργανα, ώστε να διασφαλιστεί η συνοχή μεταξύ των πολιτικών. 

Η Επιτροπή θα εποπτεύει την εφαρμογή των στρατηγικών μέσω τακτικών διαβουλεύσεων με τα κράτη μέλη στο πλαίσιο της Επιτροπής Απασχόλησης και της Επιτροπής Κοινωνικής Προστασίας.