ΕΟΚΕ: Ξεκίνησαν οι υποβολές υποψηφιοτήτων για το 15ο βραβείο της Κοινωνίας των Πολιτών

Η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή (ΕΟΚΕ) εγκαινίασε τη διαδικασία του 15ου βραβείου της Κοινωνίας των Πολιτών. Ο ειδικός στόχος του φετινού βραβείου είναι η επιβράβευση αποτελεσματικών, καινοτόμων και δημιουργικών μη κερδοσκοπικών πρωτοβουλιών/δραστηριοτήτων που υλοποιούνται στην ΕΕ και αποβλέπουν στην καταπολέμηση της επιβλαβούς πόλωσης της ευρωπαϊκής κοινωνίας.

Θα δοθεί το συνολικό ποσό των 50 000 ευρώ σε πέντε, κατ’ ανώτατο όριο, νικητές. 

Η προθεσμία υποβολής υποψηφιοτήτων λήγει στις 7 Νοεμβρίου 2024 και ώρα 10.00 (ώρα Βρυξελλών). 

Η τελετή απονομής του βραβείου θα πραγματοποιηθεί πιθανότατα κατά την Εβδομάδα της Κοινωνίας των Πολιτών της ΕΟΚΕ τον Μάρτιο του 2025.

Στόχος του εμβληματικού Βραβείου της Κοινωνίας των Πολιτών της ΕΟΚΕ είναι να αυξήσει την ευαισθητοποίηση σχετικά με την εξέχουσα συμβολή της κοινωνίας των πολιτών στη δημιουργία ευρωπαϊκής ταυτότητας και ιθαγένειας και στην προώθηση των κοινών αξιών που στηρίζουν την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση. Κάθε χρόνο, το βραβείο επικεντρώνεται σε ένα διαφορετικό θέμα ιδιαίτερης σημασίας για την ΕΕ.

ΠΟΙΟΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΘΕΣΕΙ ΥΠΟΨΗΦΙΟΤΗΤΑ; 

Υποψηφιότητα μπορούν να θέσουν όλες οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών που έχουν την έδρα τους στην Ευρωπαϊκή Ένωση και δραστηριοποιούνται σε τοπικό, περιφερειακό, εθνικό ή ευρωπαϊκό επίπεδο. Το βραβείο είναι επίσης ανοικτό σε ιδιώτες που διαμένουν στην ΕΕ, καθώς και σε εταιρείες που έχουν την έδρα τους ή δραστηριοποιούνται εντός της ΕΕ, υπό την προϋπόθεση ότι τα έργα τους είναι αυστηρά μη κερδοσκοπικά. 

Όλες οι επιλέξιμες πρωτοβουλίες και έργα πρέπει να υλοποιούνται εντός της ΕΕ. Πρέπει να έχουν ήδη υλοποιηθεί ή να είναι σε εξέλιξη. Όσα έχουν μεν προγραμματιστεί, αλλά η υλοποίησή τους δεν έχει ξεκινήσει έως τις 7 Νοεμβρίου 2024, θα αποκλειστούν. 

Η πλήρης περιγραφή των προϋποθέσεων και το έντυπο ηλεκτρονικής υποψηφιότητας διατίθενται στην ιστοσελίδα της ΕΟΚΕ. 

ΠΟΙΕΣ ΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΕΡΓΩΝ ΕΙΝΑΙ ΕΠΙΛΕΞΙΜΕΣ;

Για να είναι επιλέξιμες, οι υποψηφιότητες πρέπει να καλύπτουν τουλάχιστον ένα από τα θέματα που απαριθμούνται στα κριτήρια επιλεξιμότητας, τα οποία περιλαμβάνονται στους όρους που διέπουν το 15ο βραβείο της Κοινωνίας των Πολιτών της ΕΟΚΕ, οι οποίοι είναι προσβάσιμοι στην ειδική ιστοσελίδα της ΕΟΚΕ. 

Οι δραστηριότητες/πρωτοβουλίες που θα προταθούν για το βραβείο μπορούν να καλύπτουν ευρύ φάσμα θεμάτων, όπως, για παράδειγμα: 

- προσδιορισμός των ατομικών και συλλογικών παραγόντων επιβλαβούς πόλωσης και των μεθόδων για αποκλιμάκωση τεταμένων καταστάσεων

- προώθηση διαφάνειας όσον αφορά τη χρηματοδότηση των οργανώσεων, ιδίως εκείνων που πολώνουν την κοινωνία ή προωθούν την παραπληροφόρηση, τη βία ή τη ριζοσπαστικοποίηση

- καταπολέμηση της συρρίκνωσης της πολυφωνίας στα μέσα ενημέρωσης

-  προώθηση της ελευθερίας, της πολυμορφίας και της ανεξαρτησίας των μέσων ενημέρωσης

- προώθηση της διαφάνειας του ελέγχου περιεχομένου, μεταξύ άλλων στις διαδικτυακές πλατφόρμες

- καταπολέμηση της παραπληροφόρησης και των ψευδών ειδήσεων

- ενίσχυση του γραμματισμού στα μέσα επικοινωνίας, προώθηση της κριτικής σκέψης και ενίσχυση της ανθεκτικότητας των πολιτών στην παραπληροφόρηση

- προώθηση αφηγημάτων και δράσεων που καταπολεμούν τον ρατσισμό και την ξενοφοβία και στηρίζουν μια συμπεριληπτική στάση έναντι των μειονοτήτων και των μειονεκτουσών ομάδων κάθε είδους

- πρόληψη της ριζοσπαστικοποίησης ευάλωτων ατόμων και επαναφορά των ριζοσπαστικοποιημένων ατόμων στην κοινωνία. 

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΘΕΜΑ ΤΟΥ ΦΕΤΙΝΟΥ ΒΡΑΒΕΙΟΥ

Η πόλωση συνίσταται στην όξυνση απόψεων ή θέσεων. Μπορεί να βασίζεται σε συγκεκριμένες ιδεολογίες ή να αφορά συγκεκριμένο θέμα. Πρόκειται για ένα πολύπλευρο φαινόμενο, το οποίο δεν έχει κατ’ ανάγκη αρνητικό χαρακτήρα. Η πόλωση μπορεί να αποτελεί μέρος μιας ανοικτής και πλουραλιστικής κοινωνίας που αφήνει χώρο για την ελευθερία της έκφρασης σε θέματα που είναι σημαντικά ή ευαίσθητα για την κοινή γνώμη. Ο ανοικτός διάλογος αποτελεί ουσιώδες χαρακτηριστικό μιας ζωντανής δημοκρατίας. Η διατύπωση διαφορετικών, ακόμη και ρηξικέλευθων απόψεων και διαφωνιών μπορεί να εμπλουτίσει τον δημοκρατικό διάλογο, να ενισχύσει τον ακτιβισμό και να αποτελέσει κινητήριο μοχλό αλλαγής. 

Ωστόσο, όπως επισημαίνεται σε μελέτη της ΕΟΚΕ, τόσο οι κυβερνήσεις όσο και η κοινωνία των πολιτών γίνονται όλο και πιο εριστικές, πολωμένες και αδιάλλακτες. Η πόλωση οδηγεί συχνά σε αυξανόμενη αμοιβαία δυσπιστία μεταξύ ομάδων που συμμερίζονται τις ίδιες απόψεις, ακόμη και σε  εχθρότητα. Όταν η πόλωση συνδέεται με μίσος, δεν οδηγεί σε εμπλουτισμό των συζητήσεων και συνήθως καθιστά αδύνατη την εξεύρεση σημείων συμφωνίας. Αυτό το είδος πόλωσης είναι επιζήμιο για τις κοινωνικές σχέσεις, αυξάνει τις κοινωνικές εντάσεις, παρεμποδίζει τη συνοχή, προκαλεί δυσπιστία στους πολιτικούς θεσμούς και θέτει σε κίνδυνο τη δημοκρατία. 

Πολλαπλές κρίσεις, όπως η πανδημία COVID-19, η ενεργειακή κρίση, η κρίση του κόστους ζωής, ο πόλεμος στην Ουκρανία, σε συνδυασμό με την κοινωνική αστάθεια, την οικονομική ύφεση και την αυξανόμενη δυσπιστία στις δημόσιες υπηρεσίες και τις δημόσιες αρχές, αποτελούν στο σύνολό τους δυνητικά γόνιμο έδαφος για την επιβλαβή πόλωση. 

Οι δημόσιες αρχές και η κοινωνία των πολιτών μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην παρακολούθηση φαινομένων πόλωσης εντός και εκτός διαδικτύου και μπορούν να συμβάλουν στην προστασία της φιλελεύθερης δημοκρατίας από αυταρχικές τάσεις. Για τον λόγο αυτό, η ΕΟΚΕ αποφάσισε να απονείμει το 15ο βραβείο της κοινωνίας των πολιτών σε μη κερδοσκοπικές πρωτοβουλίες που παρεμβαίνουν αποτελεσματικά με την εφαρμογή προληπτικών μέτρων, μέτρων έγκαιρης προειδοποίησης και (όπου απαιτείται) αποκλιμάκωσης τα οποία διασφαλίζουν ότι οι δημοκρατικές αξίες χαίρουν σεβασμού, ότι η πόλωση δεν καθίσταται επιβλαβής και ότι τα μονόπλευρα αφηγήματα δεν οδηγούν σε πράξεις βίας. 

ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΑ ΒΡΑΒΕΙΑ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ

Κατά την 14η διαδικασία βράβευσης, το πρώτο βραβείο απονεμήθηκε στο έργο AgeWell του Third Age Foundation (Ίδρυμα Τρίτης Ηλικίας). Το 2022, η ΕΟΚΕ απένειμε βραβείο, κατ’ εξαίρεση, για δύο θέματα: τη νεολαία και την Ουκρανία. Το 2021, με το βραβείο τιμήθηκαν έργα για το κλίμα που προωθούσαν τη δίκαιη μετάβαση. Το 2020, η ΕΟΚΕ αντικατέστησε το βραβείο της κοινωνίας των πολιτών με ένα έκτακτο Βραβείο αλληλεγγύης πολιτών, ειδικά αφιερωμένο στην καταπολέμηση της πανδημίας COVID-19. Άλλα θέματα στο παρελθόν αφορούσαν την ισότητα των φύλων και τη χειραφέτηση των γυναικών, τις ευρωπαϊκές ταυτότητες και την πολιτιστική κληρονομιά, και τη μετανάστευση.