Μήπως οι U2 ενδιαφέρθηκαν περισσότερο από όσο ο ίδιος μας το λαός;

 ΓΡΑΦΕΙ Ο ΜΑΡΙΟΣ ΜΑΝΤΖΟΣ 

"Edge, μπορείς να περάσεις αυτό εδώ στον ενισχυτή σου;", ρώτησε απευθυνόμενος στον κιθαρίστα του συγκροτήματος, ο frontman των U2, Paul Hewson, έχοντας μόλις γράψει τους στίχους του "Bullet the Blue Sky".

Ίσως στην κορυφαία φάση της καριέρας τους, οι Ιρλανδοί προχωρούν στην πέμπτη και μεγαλύτερη κατά πολλούς δισκογραφική τους δουλειά το 1987, που ακούει στο όνομα "The Joshua Tree". Γνωστοί για τα κοινωνικοπολιτικά μηνύματα που θέλουν να περάσουν μέσω των τραγουδιών τους (από τα βασικά στοιχεία της punk rock μέσα από την οποία "γεννήθηκαν"), οι U2 περιλαμβάνουν στον δίσκο τους το τραγούδι "Bullet the Blue Sky", ένα κομμάτι-ύμνο που μέχρι και σήμερα έχει παιχτεί σε πάνω από 650 live εμφανίσεις του συγκροτήματος.

Ξαφνικά, τις τελευταίες μέρες, ουκ ολίγοι Έλληνες, πολλοί από τους οποίους είχαν την ψευδαίσθηση ότι οι U2 περιορίζονται σε ένα "Beautiful Day" και κουτσά-στραβά σε ένα "With or Without You", άρχισαν να μαθαίνουν ότι τελικά υπάρχει και κάτι παραπάνω στην ιστορία της ιρλανδικής μπάντας, ένα διαφορετικό πρόσωπο το οποίο ποτέ δεν μπήκαν στον κόπο να μάθουν. Όχι γιατί δεν τους άρεσε η φωνή ή τα εκκεντρικά γυαλιά του Bono, αλλά επειδή η λατρεία τους για "είδωλα" της πλάκας (ονόματα δεν λέμε, οικογένειες δεν θίγουμε) δεν τους το επέτρεψε. Διότι αρεσκόμαστε σαν λαός στο να καλοπερνάμε και να ακούμε τραγούδια για "καυτές" ερωτικές καταστάσεις σε παραλίες νησιών σεινάμενοι-κουνάμενοι και να μην κάνουμε καν μια στοιχειώδη προσπάθεια να διαβάζουμε στίχους από τραγούδια που πραγματικά έχουν αξία και θίγουν ζητήματα που αφορούν (ή μάλλον θα έπρεπε να αφορούν) ολόκληρο τον πλανήτη.

Λίγα μαθήματα Ιστορίας...

Το "Bullet the Blue Sky", για όσους δεν γνωρίζουν (και δυστυχώς είναι πολλοί), γράφτηκε πριν από 28 χρόνια, εν μέσω του εμφυλίου πολέμου που είχε ξεσπάσει το 1980 (και διήρκησε μέχρι το 1992) στο Ελ Σαλβαδόρ ανάμεσα στην στρατιωτική δικτατορία που κυβερνούσε τη χώρα και στο Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο του Φαραμπούντο Μαρτί αποτελούμενο από πέντε αριστερές ομάδες ανταρτών. Η εμπλοκή των Αμερικανών, οι οποίοι ήταν στο πλευρό της ακροδεξιάς κυβέρνησης είτε στέλνοντας στρατιώτες και πράκτορες είτε χρηματοδοτώντας την εκπαίδευση των υπερασπιστών του καθεστώτος, έδωσε το ερέθισμα στον Bono να γράψει τους στίχους του εν λόγω τραγουδιού.

"Ήμουν θυμωμένος βλέποντας τον τρόμο των αγροτών από τα αεροπλάνα που έστελναν και υποστήριζαν οι Αμερικάνοι. Οι άνθρωποι περιφρονήθηκαν με αισχρό τρόπο. Έγραφα αυτά που σκεφτόμουν, αυτά που είχα δει, αξιοποιώντας τις ιστορίες ανθρώπων από το Ελ Σαλβαδόρ που είχα συναντήσει", είπε ο Bono, αναφερόμενος στο περιεχόμενο του τραγουδιού, το 2006.

Οι U2 πάντως φρόντιζαν σε κάθε περιοδεία τους από το 1987 κι έπειτα να τροποποιούν ουσιαστικά το νόημα, το επίκεντρο του τραγουδιού. Όχι το περιεχόμενο και τους στίχους, αλλά τη θεματολογία. Όταν ο πόλεμος στο Ελ Σαλβαδόρ έληξε, το τραγούδι εξακολουθούσε να ερμηνεύεται από το συγκρότημα "μιλώντας" όμως πια για διαφορετικά θέματα κάθε φορά. Κάποτε ήταν ο Πόλεμος του Κόλπου, ο εμφύλιος στη Γιουγκοσλαβία, ο νεοναζισμός, η τρομοκρατία, το παλαιστινιακό. Με μοναδική εξαίρεση την περιοδεία 2009-2011 στην οποία δεν παίχτηκε καθόλου, το "Bullet the Blue Sky" επανέρχεται το 2015 στην "Innocence & Experience Tour" του συγκροτήματος να μας "μιλήσει" για την οικονομική κρίση και τη λιτότητα.

Αυτό ακριβώς μαρτυρούν οι εικόνες που μεταδίδονται στη γιγαντοοθόνη της σκηνής, τη στιγμή που ο Edge, ο Adam και ο Larry συνοδεύουν αρμονικά τους στίχους και τη φωνή του Bono. Εικόνες από το καζίνο του Λας Βέγκας, από χρηματιστήριο, νούμερα κ.ο.κ. Φυσικά, η Ελλάδα ήταν σχεδόν αδύνατο να λείπει από αυτές τις εικόνες. Η Βουλή και οι μούντζες των αγανακτισμένων του 2011 ακολουθούνται από το σύνθημα "Unfuck Greece", που έκανε την εμφάνισή του στις συγκεντρώσεις υπέρ της νεοεκλεγείσας κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ τον περασμένο Γενάρη και φιγουράρουν πάνω από το κεφάλι του Μπόνο, τη στιγμή που εκείνος ερμηνεύει το "Bullet the Blue Sky".

Τι πράγμα; Greece; Να τρέξουμε να μάθουμε τι και πώς...

Ποιος είναι τελικά ο υποκριτής;

Ουκ ολίγοι αμφισβητούν την ειλικρίνεια των πράξεων του Bono. Οι περισσότεροι βέβαια το κάνουν όντας τελείως αδιάβαστοι, αλλά αυτό είναι μία άλλη και μεγάλη κουβέντα. Το θέμα είναι άλλο. 

Αρκετοί Έλληνες, που γνώριζαν από πριν την κοινωνική δράση των U2 και δη του τραγουδιστή τους, έσπευσαν αμέσως να κατηγορήσουν τον Ιρλανδό rockstar για υποκρισία. Διψάμε εξάλλου σα λαός για αίμα, ουδέποτε αποδείξαμε το αντίθετο. Και έρχομαι εγώ να ρωτήσω πολύ εύλογα: Ποιος τελικά είναι ο αληθινός υποκριτής; Ένας Ιρλανδός που στο κάτω-κάτω δεν σου χρωστάει και τίποτα για να σε στηρίξει; Ή ο κλασσικός Έλληνας που με την ίδια ευκολία που θα αποδοκιμάσει τέτοιες ενέργειες οι οποίες θα έπρεπε κανονικά να τον τιμούν, θα πάει το ίδιο βράδυ να τα σκάσει χοντρά και μαύρα σε νυχτερινό κέντρο, μπεκροπίνοντας και ακούγοντας τραγούδια με θεματολογία αστεία μπροστά στα προβλήματα που αντιμετωπίζει η χώρα. Ας μου πει κάποιος ένα ελληνικό νυχτερινό κέντρο που στέλνει έστω ένα μικρό, υποτυπώδες μήνυμα ανάλογο του "Unfuck Greece".

Μήπως τελικά οι U2 μάς στηρίζουν πολύ περισσότερο από τον ίδιο μας το λαό; Λέω εγώ τώρα...

Η νοοτροπία του "για όλα φταίνε οι άλλοι" καλά κρατεί και η εδραίωσή της σε κάνει πλέον να πιστέψεις ότι η κατάσταση σε αυτήν τη χώρα γυρισμό δεν έχει. Ό,τι κι αν συμβεί, τίποτα δεν θα αλλάξει ουσιαστικά εάν ο Έλληνας δεν κάνει έναν κόπο να κοιτάξει τον εαυτό του στον καθρέφτη και να δει. Να κοιτάξει επίμονα και να παρατηρήσει τον αληθινό υπαίτιο αυτής της κατάστασης. Η ευθύνη είναι μία έννοια τη σημασία της οποίας ουδέποτε έχουμε πραγματικά αντιληφθεί. Διότι ποτέ δεν προσπαθήσαμε να την αναλάβουμε. Αρκούμαστε στο να ζητάμε πράγματα από τους άλλους, να περιμένουμε την καλή την καρδιά των άλλων, να αποδοκιμάζουμε τους άλλους όταν εκείνοι δεν μας σκέφτονται... Όλα οι άλλοι! Εμείς, τίποτα... 

Και όταν κάποιος άλλος κάνει κάτι καλό για εμάς, αντί να σκύψουμε το κεφάλι και να τον ευχαριστήσουμε, του ζητάμε κι άλλα και θυμώνουμε όταν δεν τα έχουμε. Δηλαδή τι περιμέναμε; Ότι ο Bono ξαφνικά θα μας αγαπήσει επειδή τιγκάραμε ένα Ολυμπιακό Στάδιο πριν πέντε χρόνια; Το 'χουν πετύχει κι άλλες χώρες αυτό, εδώ και πάμπολλα χρόνια, μην ανησυχείτε. Ή μήπως έχουμε την απαίτηση να χρηματοδοτήσει την Ελλάδα για την αποπληρωμή του χρέους; "Unfuck Greece" για κλάσματα δευτερολέπτου και πολύ μας είναι!

Και όποιος βρει σύνθημα κατά της λιτότητας σε ΕΛΛΗΝΙΚΟ νυχτερινό κέντρο, τον καλώ να το φωτογραφήσει και να το παραθέσει ακριβώς κάτω από το άρθρο μου. Αλλά ποια λιτότητα, ποια κρίση, όταν όλα τα νυχτερινά κέντρα με τα αδικαιολογήτως πανάκριβα τραπέζια είναι κάθε βράδυ γεμάτα;

Αν τα 'ξερε αυτά ο Bono, θα μούντζωνε άνετα τη γιγαντοοθόνη... Για καλή μας τύχη, δεν τα ξέρει όλα...

Το θέμα δεν είναι τι κάνουν οι U2 και όποιοι άλλοι... κλαίνε για την Ελλάδα εκτός των συνόρων της. Το θέμα είναι τι κάνουμε εμείς οι ίδιοι οι Έλληνες, εμείς που βρισκόμαστε μέσα στα σύνορα και που καθημερινά δεχόμαστε και νιώθουμε στο πετσί μας τις συνέπειες αυτής της δυσμενούς οικονομικής (κι όχι μόνο) συγκυρίας. Ας καταλάβουμε ένα πράγμα, οι ίδιοι καταστρέψαμε τους εαυτούς μας. Οι ίδιοι λοιπόν οφείλουμε να τους σώσουμε. Δεν θα μας κάνει τη χάρη κανείς. Δεν υπάρχει λόγος να σε αγαπήσει κάποιος ξένος. Μην περιμένεις λοιπόν βοήθεια από αλλού...

Υ.Γ.: Και κάτι τελευταίο. Μου προκαλεί πραγματικά γέλωτα, που πολλοί τόσο πολίτες όσο κυρίως "δημοσιογράφοι", τοποθετούν στο ίδιο τσουβάλι την ελληνική και την ιρλανδική κρίση, με αφορμή την περίπτωση U2. "Μα πώς οι Ιρλανδοί τα κατάφεραν κι εμείς ακόμη;", διερωτώνται κάποιοι... γνώστες. Ξεχνάμε προφανώς ότι η φύση των δύο κρίσεων διαφέρει σημαντικά μεταξύ τους, καθώς το πρόβλημα των Ιρλανδών ήταν καθαρά τραπεζικό και δεν είχε να κάνει με το υπερσπάταλο και καθόλα αναποτελεσματικό κράτος, όπως στην Ελλάδα. Ούτε μπορείς να εξισώνεις το χρέος του 25% του ΑΕΠ της Ιρλανδίας με το χρέος του 100% του ΑΕΠ της Ελλάδας, ποσοστά με τα οποία οι δύο χώρες μπήκαν στην κρίση. Και κάτι σε απλή γλώσσα για να το καταλάβουμε όλοι: οι Ιρλανδοί έκαναν μόνοι τους πράγματα για να βγουν από το μνημόνιο.

Μάριος Μάντζος