Η αυτο-εξαπάτηση του πολιτικού συστήματος ως εργαλείο εξέλιξης της Ιστορίας

GUEST EDITORS

ΓΡΑΦΕΙ Ο ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΠΙΜΠΑΣ

Είναι ιστορικά σύνηθες το φαινόμενο- και περισσότερο σύνηθες για τα ελληνικά δεδομένα- μια κυβέρνηση μετεκλογικά να υπαναχωρεί των προεκλογικών της εξαγγελιών (ευγενικά να το θέσουμε), να ασκεί πολιτικές διαφορετικές από αυτές για τις οποίες ψηφίστηκε ή κατά άλλους να εξαπατά αναπόφευκτα την κοινωνία και τους ψηφοφόρους.

Με τη σύγχρονη ιδιαιτερότητα του διπόλου μνημονιακού και αντιμνημονιακού μπλοκ, είναι λογικό η διαπραγματευτική ήττα των ΣΥΡΙΖΑ- ΑΝΕΛ  να τους κατέστησε στα μάτια των αναλυτών σα «μια από τα ίδια». Δεν έχω την ίδια άποψη και εκτιμώ ότι αυτό θα εκφραστεί στις εκλογές του Σεπτέμβρη.

Επιτρέψτε μου την αιρετική άποψη ότι στις εκλογές της 25ης Ιανουαρίου έγινε κάτι παράδοξο και αντίστροφο. Στις 25 Γενάρη ο «λαός» πήρε την εκδίκησή του. Εξαπάτησε προκαταβολικά με την ψήφο του το σύνολο του πολιτικού συστήματος, προβαίνοντας συνειδητά σε μια προσπάθεια αναδιάρθρωσης του πολιτικού σκηνικού σε επίπεδο προσώπων, θέσεων, κομμάτων, χωρίς όμως να επανατοποθετείται ο ίδιος στον πολιτικό χάρτη. 

Πολλοί πίστεψαν ότι ο ελληνικός λαός ψήφισε για πρώτη φορά αριστερά, γιατί μετατοπίστηκε προς τα αριστερά. Όσο κι αν πολλοί από εμάς γοητευόμαστε από την ιδέα ότι ο λαός επιβραβεύει τους αδικημένους και κατατρεγμένους, αυτό δεν ισχύει στην περίπτωσή μας. Μπορεί ο πληθυσμός να ριζοσπαστικοποιείται σε περιόδους κρίσεων, είτε προς τα δεξιά, είτε προς τα αριστερά, όμως το αποτέλεσμα των  εκλογών σηματοδότησε ότι η ελληνική κοινωνία με την πιστοποίηση της εκλογικής διαδικασίας τερμάτισε οριστικά  τον κύκλο της μεταπολίτευσης, για τον οποίο όλο άκουγε «ότι κλείνει» και συνέχεια αναπαραγόταν.

Με άλλα λόγια, δεν έγινε το 36% του πληθυσμού ξαφνικά τόσο αριστερό ώστε να φέρει στην εξουσία ένα κόμμα ριζοσπαστικής αριστεράς και να προσβλέπει σε μια εναλλακτική διαμόρφωση  της πραγματικότητας. Απλά επανατοποθέτησε τους πολιτικούς σχηματισμούς με βάση το πολιτικό περιεχόμενο που παρήγαγαν, και το οποίο ήταν ασύμβατο με τις ιδεολογικές θέσεις και προτιμήσεις. Άλλωστε, αυτό είχε ξεκινήσει να συμβαίνει από τις εκλογές του 2012.

Πολύ περισσότερο,  το 36% (50%+ αν προσθέσουμε και ΑΝΕΛ, ΚΚΕ, ΧΑ) δε θεώρησε ότι ξαφνικά με την έλευση του ΣΥΡΙΖΑ και των λοιπών αντιμνημονιακών δυνάμεων θα έχουμε μια ριζική ανατροπή των διεθνών συσχετισμών, τέτοια ώστε να οδηγηθούμε σε  μια αναβίωση της κομμουνιστικής διεθνούς σε όλη την Ευρώπη, έτσι όπως οραματιζόταν μια ασύμμετρα μεγάλη κοινοβουλευτικά υποδύναμη του ΣΥΡΙΖΑ. 

Τέλος, σε καμία περίπτωση δεν περίμενε το 50%+ του πληθυσμού ότι η αντιμνημονιακή ρητορική θα μπορούσε να συνεχιστεί για καιρό, για αυτό και δεν την θεωρούν αναγκαίο κριτήριο επιλογής. Απλά αποτέλεσε το Δούρρειο Ίππο για το στόχο ανασύστασης του πολιτικού σκηνικού. Ήταν μια δικαιολογία της κοινωνίας για να διώξει αυτούς που την έφεραν μέχρι εδώ.

Για όσους δεν ήχησε το παραπάνω μήνυμα δυνατά, το μήνυμα επαναλήφθηκε με το πανηγυρικό ΟΧΙ του 61% στο πρόσφατο δημοψήφισμα, παρά την ασάφεια του ερωτήματος, τις εξωτερικές υπομνήσεις και την εσωτερική στρατολόγηση κάθε αποστρατευμένης χρυσής εφεδρείας. Το μήνυμα αυτό  ωστόσο επ’ ουδενί δε σήμαινε εκκίνηση των διαδικασιών για έξοδο από την ευρωζώνη. Σε αυτό το σημείο, το ερμηνευτικό πρόβλημα το έχει ο νέος πολιτικός σχηματισμός του Λαφαζάνη, ο οποίος διεκδικεί υπερμεγέθη πνευματικά δικαιώματα από το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος.

Σε αντίθεση με τις αναλυτικές θεωρήσεις των δημοσκόπων, η ασυμβατότητα της επιθυμίας παραμονής στο Ευρώ και της επιθυμίας κατάργησης των μνημονίων δεν είναι παράδοξη αντίληψη. Δεν πιστεύουν πολλοί στην ελληνική επικράτεια ότι με αυτό το ύψος του δημόσιου χρέους, με την οικονομική και γεωπολιτική εξάρτηση θα ήταν εφικτή η χάραξη μιας αυτόνομης οικονομικής πορείας της χώρας χωρίς πρωτογενή πλεονάσματα. Από την άλλη, είναι σχεδόν βέβαιο ότι η συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών τάσσεται υπέρ μιας ριζικής αναδιάρθρωσης του δημόσιου τομέα, των υπηρεσιών και μείωσης της γραφειοκρατίας χωρίς αυτό να τεκμαίρεται περισσότερες απολύσεις και πογκρόμ χωρίς ουσία. Ουσιαστικά, η κοινωνία αντιλαμβάνεται την αποτυχία των μνημονιακών πολιτικών (και όχι του μνημονίου ως συμφωνίας) ως μια κακοσχεδιασμένη συνέχεια, επιβαλλόμενη μάλιστα από έξω, των παλαιότερων πολιτικών που οδήγησαν τη χώρα μέχρι εδώ. Δεν αντιτάχθηκε λοιπόν στην προσαρμογή, αλλά στον τρόπο και τους φορείς εφαρμογής της.

Όσοι επομένως μας υπενθυμίζουν τη ρητορική του ΣΥΡΙΖΑ περί σκισίματος μνημονίων, το μόνο που συνεισφέρουν είναι να εκτίθενται περισσότερο στη δημόσια σφαίρα ως θιασώτες μιας ετερόφωτης αναποτελεσματικής πολιτικής για την οποία έχουν τις ευθύνες τους και θέλουν απλά να μολύνουν και το υπόλοιπο πολιτικό προσωπικό.

Αντίστοιχες εκλογικές συμπεριφορές έχουμε αναμφίβολα στο σύνολο της ευρωπαϊκής επικράτειας, έστω κι αν έχουν τύχει μικρότερης έντασης δημοσιότητας (Ισπανία, Ουγγαρία, Βρετανία, Ιταλία, αποκορύφωμα η Γαλλία της Μαρίν Λεπέν). Ας μην εκπλαγούμε αν η επόμενη κίνηση αντίστασης στην Ελλάδα ή και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες που πλήττονται από τα προγράμματα προσαρμογής, σε συνέχεια εφαρμογής ενός νέου σκληρού πακέτου μέτρων λιτότητας, θα είναι η προσπάθεια απεξάρτησης από τον επαρχιώτικο τρόπο αυταρχικής οικονομικής συμπεριφοράς του γερμανικού ηγεμόνα μέσω εναλλακτικών δρόμων. Τότε δε θα είναι το ευρώ που θα φταίει, αλλά ως η βιτρίνα του μεταλλαγμένου ευρωπαϊκού διαφωτισμού θα είναι εκείνο που θα πρέπει να υποστεί ένα πλήγμα.

Πιθανολογώ ότι για ένα μικρό ακόμη χρονικό διάστημα μετά τις εκλογές του Σεπτεμβρίου ο προεδρικός ΣΥΡΙΖΑ θα χαίρει της εμπιστοσύνης του λαού (πιθανότατα σε κυβέρνηση συνεργασίας) για μια πραγματική αναδιάρθρωση της ελληνικής πολιτικής και οικονομικής σκηνής. Δε γνωρίζω αν θα πετύχει στην εγχώρια σκηνή αυτά που ευαγγελίζεται, αλλά ενδεχόμενη αποτυχία θα σημάνει το τέλος των ελάχιστων ακόμη περιθωρίων πολιτικής και βαθμών ελευθερίας που έχει αφήσει η σύγχρονη τάση τεχνοκρατικοποίησης και οικονομικής φιλελευθεροποίησης ακόμη και της πολιτικής ζωής. Τότε, θα μιλάμε πραγματικά για παγκόσμιες οικονομικές δικτατορίες/δημοκρατίες συναίνεσης και το τέλος της πολιτικής.

* Ο Δημήτρης Μπίμπας είναι οικονομικός αναλυτής και επιστημονικό στέλεχος ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ.

Twitter: www.twitter.com/BDimitris