"Καληνύχτα, Κεμάλ..."

 ΓΡΑΦΕΙ Η ΑΝΝΑ ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ 

Υπάρχουν εικόνες τόσο ισχυρές που δε χωρούν τον παραμικρό σχολιασμό… εικόνες που επιλέγεις να μην περιγράψεις, όχι από φόβο μην θεωρηθείς γραφικός αλλά γιατί αισθάνεσαι μικρός, ασήμαντος κι ανήμπορος μπροστά τους. Μια τέτοια εικόνα κάνει τις τελευταίες μέρες τον γύρο του κόσμου. Ο μικρός Αϊλάν, ράγισε καρδιές όταν η φωτογραφία του άψυχου κορμιού του στις ακτές της Αλικαρνασσού δημοσιοποιήθηκε παγκοσμίως. Μια φωτογραφία που μας θύμισε πως πίσω από κάθε τραγική εικόνα που κερδίζει λίγες ώρες, ακόμη και μέρες, δημοσιότητας κρύβεται μια βαθιά ανθρώπινη ιστορία.

Αυτό που δεν γνωρίζουν οι πρωταγωνιστές αυτών των ιστοριών, είναι πως τα συναισθήματα κι οι αντιδράσεις που προκαλούν στο κοινό είναι έντονα αλλά παροδικά. Το Ίντερνετ δεν άλλαξε ριζικά μόνο τον τρόπο επικοινωνίας, αλλά κυρίως τον τρόπο σκέψης κι έκφρασης συναισθημάτων. Φωτογραφίες παιδιών θυμάτων πολέμου, ανθρώπων που λιμοκτονούν στις χώρες του λεγόμενου τρίτου κόσμου ή πάσχουν από ανίατες ασθένειες, κερδίζουν για λίγο την προσοχή και τον σχολιασμό μας σε προσωπικά προφίλ και δημόσιους ιστότοπους. Συχνά, μάλιστα, τα συναισθήματα που εκφράζουμε μοιάζουν να είναι εφάμιλλα με αυτά που θα μας προκαλούσαν τα πιο κοντινά μας πρόσωπα σε ανάλογη θέση… πικρία, θυμός, θλίψη, απογοήτευση. Και θα ήταν όντως αυτό ένα σημάδι πως η κοινωνία προχωρά σ’ έναν πιο ανθρωπιστικό κι αλτρουιστικό τρόπο σκέψης, αν η έκφραση αυτών των συναισθημάτων δεν ήταν τόσο εφήμερη και περιστασιακή, όσο η περιήγηση μας στον κυβερνοχώρο.

Γιατί η πραγματική ζωή δεν βρίσκεται στην οθόνη ενός υπολογιστή, ενός κινητού. Η πραγματική ζωή δεν είναι στιγμιότυπο ταινίας που σε συγκινεί και σου γεννά συναισθήματα που θα σ’ ακολουθήσουν το πολύ μέχρι την επόμενη μέρα. Η πραγματική ζωή είναι συχνά  πόνος, αγώνας αδιάκοπος και δυστυχώς, άκαρπος για κάποιους συνανθρώπους μας. Οι βίαιες εικόνες, για την προβολή των οποίων κάποιοι παραπονέθηκαν επικαλούμενοι ωμότητα, είναι οι μόνες που μπορούν ακόμη ν’ αφυπνίσουν και να μας υπενθυμίσουν πως στην άσχημη πλευρά της ζωής δεν αποστρέφουμε το βλέμμα αλλά δίνουμε το χέρι.

Σε καμιά περίπτωση βέβαια δε θα πρέπει οι εικόνες αυτές να γίνονται αντικείμενο εκμετάλλευσης και ν’ αποτελούν πηγή κέρδους για κάποιους, με το πρόσχημα της αντικειμενικής και πραγματικής πληροφόρησης… ούτε είναι υγιές, από την άλλη πλευρά, στη θέα μιας οδυνηρής εικόνας να αισθανόμαστε τύψεις που δεν μπορούμε να βοηθήσουμε κάθε κατατρέγμενο, να λύσουμε κάθε αδικία της ζωής, ν’ ανατρέψουμε όσα άλλοι, ισχυρότεροι, έχουν προκαθορίσει για μας. Θα ήταν, όμως, πολύ πιο ειλικρινές κι αλληλέγγυο από μέρους μας αν, εκτός από την κοινοποίηση ή τον σχολιασμό μιας δυσάρεστης εικόνας, μπαίναμε στην διαδικασία να προβληματιστούμε … ν’ αναλογιστούμε πως μπορεί να μην έχουμε την δυνατότητα να βοηθήσουμε το άτομο της φωτογραφίας, αλλά σίγουρα κάπου στον κόσμο υπάρχει κάποιος, λιγότερο ή περισσότερο κοντά μας, που μπορεί να βελτιώσει τη ζωή του χάρη στη δική μας μικρή συμβολή. Όποιον τρόπο κι αν ο καθένας μπορεί και θέλει να επιλέξει, από μια καθημερινή αυθόρμητη πράξη σε κάποιον που έχει ανάγκη μέχρι τη συμμετοχή σε μη κερδοσκοπικούς, φιλανθρωπικούς οργανισμούς, το αποτέλεσμα θα είναι ένα… δε θα περιοριζόμαστε στην έκφραση συμπαράστασης και αλληλεγγύης σ’ ένα απλό μέσο αλλά θα τις κάνουμε πράξη στον αληθινό κόσμο.

Σ΄ έναν κόσμο "ψηφιακό", ψυχρό κι απρόσιτο, σ’ έναν διαδικτυακό τόπο που κέρδισε κατά κράτος την ανθρώπινη επαφή, μιας κι εκεί πλέον μας φαίνεται πολύ ευκολότερο να εκφράσουμε συναισθήματα και ν’ αρθρώσουμε λόγο, να χτίσουμε σχέσεις και να αφυπνίσουμε συνειδήσεις, είναι ακόμη εφικτό να έρθει η αλλαγή. Μπορεί να χάθηκε η μαγεία της άμεσης επικοινωνίας, μπορεί οι ειδήσεις κι οι εικόνες να διαδέχονται πια η μία την άλλη με ταχύτητα φωτός, αφήνοντας μας ανήμπορους να επεξεργαστούμε την κάθε πληροφορία όπως πρέπει, αλλά είναι στο χέρι μας να χρησιμοποιήσουμε το μέσο αυτό με τρόπο πιο ευεργετικό για την ανθρωπότητα. Κι ίσως τότε εικόνες σαν αυτή του άτυχου Αϊλάν να μην αντιμετωπίζονται με παθητικότητα ή παροδικό ενδιαφέρον, αλλά ν’ αποτελούν τροφή για σκέψη και αφορμή για ουσιαστική πράξη. Ίσως τότε να μπορούμε να παραλλάξουμε λίγο τους στίχους  του Νίκου Γκάτσου για αυτό το αγόρι που ονειρευόταν να φτιάξει τον κόσμο…

"Καληνύχτα Κεμάλ… αυτός ο κόσμος κάποτε θ’ αλλάξει…"