Η ιστορική πρόκληση για την ελληνική Κεντροαριστερά

ΓΡΑΦΕΙ Ο ΓΙΑΝΝΗΣ ΣΤΕΛΙΟΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ

Η εκλογή του Κυριάκου Μητσοτάκη στην προεδρία της ΝΔ στις 10 Ιανουαρίου φαίνεται ότι έχει ταράξει τα λιμνάζοντα, για να μην πούμε βαλτώδη, ύδατα στον χώρο του ευρύτερου Κέντρου, κυρίως στη Δημοκρατική Συμπαράταξη και το Ποτάμι. Η κινητικότητα στους δύο αυτούς σχηματισμούς είναι εξαιρετικά έντονη το τελευταίο διάστημα και αν στην περίπτωση της Συμπαράταξης απλώς επισπεύστηκαν προειλημμένες αποφάσεις, στο Ποτάμι η αμηχανία για το τι μέλλει γενέσθαι είναι εμφανής.

Σε κάθε περίπτωση το άρθρο της Φώφης Γεννηματά που δημοσιεύτηκε στα Νέα του περασμένου Σαββατοκύριακου είναι ενδεικτικό όχι μόνο των προθέσεων της προέδρου του ΠΑΣΟΚ αλλά και των πολιτικών διεργασιών που πρέπει να αναμένουμε στο χώρο στο εγγύς μέλλον. Σύμφωνα με τη Γεννηματά, λοιπόν, ο βασικός στόχος αυτών των κινήσεων είναι αφενός μεν η διατύπωση μιας πρότασης εξουσίας από την ελληνική Σοσιαλδημοκρατία, αφετέρου δε η καταπολέμηση του λαϊκισμού, δεξιού κι αριστερού. Πριν όμως δούμε ποια είναι τα απαραίτητα βήματα που χρειάζονται για να γίνει κάτι τέτοιο πραγματικότητα, πρέπει να αναλογιστούμε τους παράγοντες οι οποίοι συνετέλεσαν στο να βρεθεί η ελληνική Κεντροαριστερά σε αυτήν την εκλογική και πολιτική καθίζηση.

Κατ’ αρχάς πρέπει να τονιστεί ότι η σοσιαλδημοκρατία περνάει κρίση και στην υπόλοιπη Ευρώπη, όχι μόνο στη χώρα μας. Σε αρκετά από τα κράτη-μέλη της ΕΕ βρίσκεται στην αντιπολίτευση ενώ ακόμη κι εκεί όπου έχει την εξουσία, όπως στη Γαλλία και την Ιταλία, έχει υποταχθεί λίγο-πολύ στο γενικότερο προγραμματικό και πολιτικό πλαίσιο που έχουν θέσει οι συντηρητικές παρατάξεις. Με άλλα λόγια, ελάχιστα πράγματα διακρίνουν τη σημερινή ευρωπαϊκή Κεντροαριστερά από το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα.

Όσον αφορά στην ελληνική πολιτική σκηνή το ΠΑΣΟΚ, που είναι το μεγαλύτερο και πιο ιστορικό κόμμα του χώρου, πλήρωσε χωρίς αμφιβολία τόσο τον άκρατο λαϊκισμό στον οποίο επένδυσε ο ΣΥΡΙΖΑ από το 2010 κι ένθεν όσο και την κυβερνητική σύμπραξη με τη σκληρή Δεξιά του Αντώνη Σαμαρά.

Μεγάλα κομμάτια των, μέχρι τότε, παραδοσιακών ψηφοφόρων του τα οποία είχαν διαποτιστεί επί δύο και πλέον δεκαετίες με την αντίληψη του άκρατου κρατισμού, ενοχλημένα από την αλλαγή των δεδομένων και παραπλανημένα από τη ρητορική ΣΥΡΙΖΑ που υποσχόταν την επιστροφή σε μια άλλη ανύπαρκτη πραγματικότητα, εγκατέλειψαν το κόμμα μεταφερόμενα en masse στο σχηματισμό της ριζοσπαστικής Αριστεράς του χαρισματικού Αλέξη Τσίπρα. Βέβαια, κομβικό σημείο στην όλη εξέλιξη, υπήρξε και η επιβολή το Σεπτέμβριο του 2011 του υποτιθέμενου έκτακτου πλην όμως καθολικού φόρου ιδιοκτησίας, γνωστότερου ως ΕΕΤΗΔΕ και νυν ΕΝΦΙΑ, από τον τότε υπουργό Οικονομικών Βαγγέλη Βενιζέλο. Ήταν η αρχή της αντίστροφης μέτρησης για το διαζύγιο μεταξύ παραδοσιακής βάσης και κόμματος που επισημοποιήθηκε στις εκλογές του Μαΐου του 2012.

Με δεδομένα τα παραπάνω, το εγχείρημα της ανασύνταξης του κατακερματισμένου χώρου του Κέντρου και η ανάδειξη μίας νέας, σύγχρονης και κυβερνώσας ελληνικής Σοσιαλδημοκρατίας κάθε άλλο παρά εύκολη υπόθεση είναι. Η επιτυχία του θα εξαρτηθεί τόσο από τα διδάγματα που έχουν λάβει οι πρωταγωνιστές της προσπάθειας από την ανάγνωση των λαθών και των παθών που οδήγησαν το χώρο στη συρρίκνωση όσο και από τρεις άμεσες και συγκεκριμένες κινήσεις που απαιτούνται για την αναστροφή της πτωτικής πορείας.

Πρώτα από όλα είναι πιο αναγκαίος από ποτέ ένας ανοιχτός, άμεσος και χωρίς επιφυλάξεις διάλογος μεταξύ των παραγόντων του συνόλου της ελληνικής Κεντροαριστεράς που ξεκινάει από την ανανεωτική Αριστερά και εκτείνεται μέχρι τις παρυφές του φιλελεύθερου Κέντρου. Κάτι τέτοιο, εφόσον γίνει με όρους ειλικρινούς και θετικής διάθεσης, θα χρησιμεύσει σε έναν γόνιμο (επανα)καθορισμό κοινών αξιών και στόχων που θα διαχωρίζουν το χώρο τόσο από την εθνολαϊκιστική Αριστερά όσο και από την ΝΔ.

Η, ομολογουμένως, ατυχέστατη χρήση του όρου "άβυσσος" από τη Γεννηματά για να περιγράψει τη διαφορά μεταξύ ΠΑΣΟΚ και ΝΔ, δύο κομμάτων που μόλις πριν ένα χρόνο συγκυβερνούσαν και η πάγια απόδοση του χαρακτηρισμού "νέο-φιλελεύθερος" στον Κυριάκο Μητσοτάκη εντάσσονται ακριβώς σε αυτήν την προσπάθεια ανάδειξης της διακριτής πορείας του ΠΑΣΟΚ στον κομματικό χάρτη αλλά και διεκδίκησης κεντρώων ψηφοφόρων. Δεν είναι λίγοι βέβαια εκείνοι οι οποίοι αμφιβάλλουν εξαιρετικά ως προς την χρησιμότητα της υιοθέτησης αυτού του ύφους και της στρατηγικής. Όπως και να έχει πάντως ο ρυθμιστικός ρόλος του κράτους στην οικονομία, η ελεύθερη αλλά όχι αχαλίνωτη αγορά, η στήριξη της μικρής και μεσαίας καινοτόμου επιχειρηματικότητας και η κοινωνική μέριμνα για τα χαμηλότερα εισοδήματα είναι πεδία στα οποία μπορεί να αναδειχθεί η σύγχρονη σοσιαλδημοκρατική σκέψη και πράξη.

Το δεύτερο κρίσιμο βήμα είναι η οργανωτική ανασυγκρότηση του χώρου όπου ένας ενιαίος σχηματισμός με νέα δομή, λειτουργία, όργανα και θεσμικό πλαίσιο θα αντανακλά όλη αυτήν την ιδεολογική και πολιτική προσέγγιση που θα έχει προηγηθεί. Αυτό δεν προϋποθέτει απαραίτητα τη διάλυση των ήδη υπαρχόντων κομμάτων και σχηματισμών όμως δεν είναι δυνατόν να αγνοηθεί και η ανάγκη ενός κοινού βηματισμού. Η αρχή της πλειοψηφίας από την μία αλλά και η δημιουργική συνεισφορά σε στρατηγική και στόχους εκ μέρους της μειοψηφίας από την άλλη είναι υπόθεση ειλικρίνειας, πνεύματος συνεργασίας και βέβαια προσώπων.

Η τρίτη πράξη, λοιπόν, περιλαμβάνει την ανάδειξη στην ηγεσία ενός προσώπου κοινής αποδοχής που θα έχει τη δυνατότητα να συγκεράζει δημιουργικά ιδέες και στόχους, να εμπνέει με το λόγο και την παρουσία του την κοινωνία και τέλος να απαντά με σύγχρονους όρους στα προβλήματα και τις ανησυχίες της. Ειδικά το τελευταίο σημαίνει ότι είναι καιρός κάποιοι να συνειδητοποιήσουν ότι έχουν περάσει 50 χρόνια από τα Ιουλιανά, ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης είναι πλέον 97 ετών και η οικογενειακή ευθύνη απαντάται μόνο στα ολοκληρωτικά καθεστώτα.

Κλείνοντας, αυτό που αρκεί να επισημανθεί είναι ότι η κρίση για την ελληνική Σοσιαλδημοκρατία και την Κεντροαριστερά γενικότερα είναι υπαρξιακή και η πρόκληση που αντιμετωπίζει ο χώρος ιστορική. Κι αυτό πρέπει να γίνει αντιληπτό από όλους. Δεύτερες ευκαιρίες δε θα υπάρξουν αυτή τη φορά.

Γιάννης Στέλιος Παπαδόπουλος
Email: jskpapadopoulos@gmail.com

Facebook

Twitter