Το χαμένο στοίχημα της ελληνικής Κεντροαριστεράς

ΓΡΑΦΕΙ Ο ΓΙΑΝΝΗΣ ΣΤΕΛΙΟΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ

Πριν από ένα περίπου χρόνο επισημαίναμε από αυτή εδώ τη στήλη τη μεγάλη πρόκληση που αντιμετώπιζε ο χώρος της ευρύτερης Κεντροαριστεράς αναφορικά με τον αυτοπροσδιορισμό της στο νέο πολιτικό σκηνικό που δημιουργούσε τότε η εκλογή του Κυριάκου Μητσοτάκη στην ηγεσία της ΝΔ. 

Τονίζαμε δε ότι τρεις είναι οι βασικές προϋποθέσεις που θα επιτρέψουν την αναστροφή της πτωτικής πορείας της ελληνικής Σοσιαλδημοκρατίας: Πρώτα από όλα, η έναρξη ενός ανοιχτού και ειλικρινούς διαλόγου μεταξύ των παραγόντων του συνόλου της ελληνικής Κεντροαριστεράς που ξεκινάει από την ανανεωτική Αριστερά και εκτείνεται μέχρι τις παρυφές του φιλελεύθερου Κέντρου. Στη συνέχεια η, εξίσου σημαντική, οργανωτική ανασυγκρότηση του χώρου με νέα δομή, λειτουργία, όργανα και θεσμικό πλαίσιο που θα αντανακλά όλη αυτήν την ιδεολογική και πολιτική προσέγγιση που θα έχει προηγηθεί. Τέλος, η εκλογή στην ηγεσία ενός προσώπου κοινής αποδοχής που θα έχει τη δυνατότητα να συνδυάζει δημιουργικά ιδέες και στόχους, να εμπνέει με το λόγο και την παρουσία του την κοινωνία απαντώντας παράλληλα με σύγχρονους όρους στα προβλήματα και τις ανησυχίες της. 

Σήμερα, 15 μήνες μετά, ο διάλογος είναι ανύπαρκτος με λογικό επακόλουθο τόσο η συνολική οργανωτική ανασυγκρότηση όσο και η προοπτική εκλογής μίας ενιαίας ηγεσίας με μεταρρυθμστική τόλμη να φαντάζουν μακρινά ενδεχόμενα. Ωστόσο αυτή η εξέλιξη δεν αποτελεί έκπληξη αν λάβει κανείς υπόψη την ταυτότητα, τις θέσεις και τις επιδιώξεις των κομμάτων που καλούνται να συμπράξουν στο εγχείρημα ενός τρίτου πόλου. 

Όσον αφορά στη Δημοκρατική Συμπαράταξη, δηλαδή στο ΠΑΣΟΚ αφού η Δημοκρατική Αριστερά και οι Κινήσεις Πολιτών έχουν μηδαμινή απήχηση στην κοινωνία, κρίνεται ως κατ’ αρχήν θετική η απόφαση της Φώφης Γεννηματά να προχωρήσει σε έκτακτο συνέδριο του Κινήματος "για τον Οδικό Χάρτη, για τα επόμενα βήματα προς τον ενιαίο φορέα" με την προοπτική "η εκλογή του επικεφαλής του να γίνει από τη βάση" ανεξάρτητα από το αν αυτή η κίνηση ήταν απότοκος ασφυκτικών εσωκομματικών πιέσεων. 

Από εκεί και πέρα όμως κανείς δεν μπορεί να παραβλέψει ότι η σχετική άνοδος των ποσοστών της Συμπαράταξης προήλθε από τη στροφή του ΠΑΣΟΚ στο λαϊκισμό η οποία πιστοποιείται από μία σειρά κινήσεων που φέρουν την προσωπική σφραγίδα της προέδρου όπως οι ίσες αποστάσεις από ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ, η υπερψήφιση του αναχρονιστικού και αντιδημοκρατικού νόμου Παππά για τις 4 τηλεοπτικές άδειες, η στήριξη πλήθους ρουσφετολογικών διατάξεων που έχει φέρει κατά καιρούς προς ψήφιση η συγκυβέρνηση και η υπερψήφιση του μποναμά-απάτη των συνταξιούχων τον περασμένο Δεκέμβριο. Βέβαια σε αυτό το σημείο θα πρέπει να τονίσουμε ότι όταν στο πρόσφατο παρελθόν το ΠΑΣΟΚ, όχι χωρίς την αποφυγή λαθών και υποκύπτωντας σε αδυναμίες, δεν χάιδευε αφτιά αλλά στάθηκε απέναντι στο λαϊκισμό, τα ποσοστά του καταβαραθρώθηκαν, κάτι που λέει πολλά για τη σκέψη και τη συμπεριφορά του εκλογικού σώματος. Ακόμη κι έτσι όμως, το ανοιχτό κάλεσμα σε βουλευτές άλλων κομμάτων να αποστατήσουν για να "αναδειχθεί η ΔΗ.ΣΥ. τρίτο κόμμα στη Βουλή έναντι της Χρυσής Αυγής", δεν μπορεί να μην στιγματιστεί ως μία βαθιά αντικοινοβουλευτική πρακτική αφού τα ποσοστά και οι έδρες των κομμάτων (επιβάλλεται να) καθορίζονται ανοιχτά στις εκλογικές αναμετρήσεις και όχι στις παρασκηνιακές διεργασίες. 

Από την άλλη πλευρά το Ποτάμι, που είναι ο έτερος αλλά μικρότερος πόλος του Κέντρου εντός του Κοινοβουλίου, συνεχίζει να πληρώνει ακόμη και σήμερα τον αρχικά θολό ιδεολογικό προσδιορισμό του, τη διαρκώς αυξανόμενη εντύπωση που δίνει, ειδικά μετά τις τελευταίες αποχωρήσεις, του προσωποπαγούς κόμματος, αλλά και τις αντιδημοφιλείς θέσεις του όπως το λιγότερο κράτος, το διαχωρισμό Εκκλησίας και Κράτους, την πάταξη της κομματοκρατίας, την αξιολόγηση, την αξιοκρατία και τη στήριξη της υγιούς ιδιωτικής πρωτοβουλίας σε μία κοινωνία στην οποία ουσιαστικά αυτές οι απόψεις είναι μειοψηφικές. Κάπως έτσι κατέληξε σε τρία μόλις χρόνια δράσης να παλεύει για την επιβίωσή του, ειδικά μετά την εκλογή του φιλελεύθερου κεντρώου Μητσοτάκη, συνεχίζοντας όμως να ελπίζει ότι η ειλικρίνεια και η συνέπεια των προτάσεων του θα εκτιμηθεί από ένα κομμάτι των κεντρώων ψηφοφόρων έναντι της κατά βάση συντηρητικής και κρατικιστικής ΝΔ. 

Τέλος, η νέα κίνηση στο χώρο από τους Διαμαντοπούλου, Ραγκούση και Φλωρίδη υπό τον τίτλο "Ώρα Αποφάσεων" ενισχύει μεν την εκσυγχρονιστική και προοδευτική κατεύθυνση του κεντρώου χώρου όμως είναι περισσότερο μία πρωτοβουλία που εκπροσωπεί τους ίδιους κι ένα περιορισμένο ακροατήριο, παρά μία ευρύτερη πολιτική κίνηση με μία δυνητικά μεγάλη και σταθερή επιρροή στην κοινωνία. Υπό αυτήν την έννοια οι συγκρίσεις του Γιάννη Ραγκούση μεταξύ αυτής της προσπάθειας και του En Marche ! του Μακρόν είναι μάλλον άστοχες. 

Ξεχωριστή μεταβλητή στην εξίσωση της Κεντροαριστεράς αποτελεί ο Ευάγγελος Βενιζέλος, η μη κάθοδός του οποίου στις επόμενες εκλογές φαντάζει περισσότερο πιθανή από μία σύμπραξή του με κάποιο από τα υπόλοιπα μεταρρυθμιστικά σχήματα του χώρου, εφόσον αποφασίσει να αποστασιοποιηθεί και επίσημα από το Κίνημα. 

Όπως γίνεται λοιπόν αντιληπτό από τα παραπάνω η λαϊκιστική στροφή του μεγαλύτερου πόλου του χώρου, του ΠΑΣΟΚ, προς άγραν ψήφων από το ΣΥΡΙΖΑ, η δυσκολία του Ποταμιού να αντιμετωπίσει έναν πρόεδρο της ΝΔ κοινωνικά και οικονομικά φιλελεύθερο, η αδυναμία των υπολοίπων παικτών της Κεντροαριστεράς να εκφράσουν ευρύτερα στρώματα της ελληνικής κοινωνίας και οι προσωπικές στρατηγικές όλων, δεν δίνουν πολλές ελπίδες για μία ενιαία, μεγάλη, δημιουργική και περιεκτική Σοσιαλδημοκρατία ευθύνης και προοπτικής. 

Με αυτά τα δεδομένα, εκτός συνταρακτικού απροόπτου, η Συμπαράταξη θα συνεχίσει να κυριαρχεί στο χώρο αυξάνοντας απλώς λίγο περισσότερο την εκλογική δύναμή της ενώ το Ποτάμι με την "Ώρα Αποφάσεων" πολύ δύσκολα θα καταφέρουν να εισέλθουν στην επόμενη Βουλή χωρίς κάποια συνεργασία. Και κάπως έτσι το στοίχημα για έναν μεγάλο, σύγχρονο και μεταρρυθμιστικό τρίτο πόλο θα χαθεί για άλλη μια φορά.

Γιάννης Στέλιος Παπαδόπουλος
Email: jskpapadopoulos@gmail.com

Facebook

 Twitter