Το κόστος της αποδοχής

ΓΡΑΦΕΙ Ο ΙΑΚΩΒΟΣ ΣΙΑΝΟΥΔΗΣ

Θα έλεγε κανείς ότι οι πιο σημαντικές λέξεις για τον άνθρωπο ξεκινούν από άλφα. Αγάπη, ασφάλεια, αυτονομία, αποδοχή. Θαρρείς πως δεν τις έφτιαξε τυχαία από το κορυφαίο γράμμα του αλφάβητου. Κι, όμως. Παρά το ότι τις έχει πλάσει, δυσκολεύεται να τις δωρίσει στον εαυτό του. 

Και συχνά τα χείλη της ψυχής ψελλίζουν το που θα ήμουν τώρα αν με είχαν Αγαπήσει περισσότερο. Καλύτερα ή καταλληλότερα. Και μέσα σ’ αυτό, κουρνιάζει το ποιος θα ήμουν αν η αποδοχή δεν ερχόταν με τίμημα, αν η ματαίωση που νιώθω δεν μπορούσε να φωλιάσει σε φράσεις όπως "αν δεν με αγαπούσαν μόνο στην επιτυχία, στο επίτευγμα, όταν έκανα ησυχία, όταν διάβαζα τα μαθήματά μου, όταν δεν έκλαιγα, όταν δεν θύμωνα, όταν δεν ήμουν αυτό είχαν ανάγκη οι άλλοι να είμαι". Αν δε με αγαπούσαν με όρους, αν δε με αποδέχονταν με όρους, αλλά με αποδέχονταν χωρίς. Ποιός θα ήμουν αν είχα μάθει να με αποδέχομαι κι ο ίδιος διαφορετικά, έξω από συνθήκες. 

Κι αυτό γιατί αυτού του είδους η αποδοχή, η αποδοχή με όρους, έρχεται με ένα μεγάλο κόστος. Την απώλεια του εαυτού. Την οδηγία να γίνει κάτι άλλο για να ταιριάξει. Κι αυτό παραβιάζει την ίδια την φύση της έννοιας. Η αποδοχή είναι αγκαλιά στον εαυτό για αυτό που είναι, όχι για αυτό που θα έπρεπε να είναι. Για αυτό και τελικά απομένει σε εμάς τους ίδιους να μας τη δώσουμε. Η αποδοχή δεν μετριέται, δεν έχει κανέναν συγκριτικό βαθμό. Δεν υπάγεται σε κλίμακα, δεν υπάρχει περισσότερο ή λιγότερο αποδεκτός. Είναι απόλυτη. Ή είναι αποδοχή ή δεν είναι. 

Είναι μονοπάτι από μέσα προς τα έξω. Διαδρομή που έχει για αφετηρία εμένα. Με αποδέχομαι και έπειτα δεν εξαρτώμαι από τη δική σου αποδοχή. Γι' αυτό και οι άνθρωποι που έχουν αποδεχτεί τον εαυτό τους δεν συνάπτουν ποτέ εξαρτητικούς δεσμούς. 

Αντιθέτως, και με έναν μαγικό τρόπο, όσοι δεν τα έχουν καταφέρει, έχουν μια μεγάλη δίψα για τον έρωτα. Μία κατακλυσμιαία ανάγκη να γνωρίσουν εκείνον τον ένα σύντροφο, του οποίου τα μάτια θα γίνουν προβολείς που θα πέσουν πάνω τους και θα τους κάνει επιτέλους να αισθανθούν πρωταγωνιστές του εαυτού τους. Για αυτό και οι ερωτευμένοι κοιτιούνται στα μάτια πιο πολύ απ’ το καθένα. Αναζητούν την εξιδανικευμένη αντανάκλασή τους που θα υπερβεί τον παιδικό τους περιορισμό. 

Το βλέπουμε στη σχέση, έπειτα. Όταν το αυθόρμητο και ακάματο του έρωτα κοπάσει. Όταν το συναίσθημά μας γίνει συνειδητό και χρειαστεί να αναλάβουμε την ευθύνη αυτού που νιώθουμε. Συχνά τότε, θα έρθουμε αντιμέτωποι με την αίσθηση ότι ο άλλος, κατά κάποιον τρόπο, άλλαξε. Ότι, με έναν τρόπο, φταίει για αυτό που είναι κι ας ήταν έτσι εξαρχής και η ανάγκη μας το μεταμφίεζε. 

Κι αν δεν καταφέρουμε να το μετασχηματίσουμε σε κάτι άλλο, θα οδηγηθούμε στη σύγκρουση μαζί του. Σε μια σύγκρουση που σκοπό έχει να μας διακινήσει τον φόβο ώστε να αναβιώσει η λαχτάρα μας για εκείνον. Ούτε εκεί, όμως, υπάρχει σχέση γιατί η σύγκρουση δεν γίνεται μεταξύ δύο, αλλά μεταξύ ενός και της φαντασίωσής του. Και όλη αυτή την ταλαιπωρία, την ονομάζουμε ζωή. 

Γιατί σε αυτή, αναβιώνει η παιδική μας κασέτα. Εκείνη η οποία αποδέχεται μόνο όταν χωράμε στον κορσέ της. 

Κι όσο μισούμε τον κορσέ, τόσο τον φοράμε λόγω της οικειότητάς του. Μα, όσο θα επαναλαμβάνουμε το μοτίβο του, τόσο θα σφίγγουν τα κορδόνια του. Όσο σχετιζόμαστε μέσα από εκείνον, τόσο η σχέση δεν θα είναι σχέση αλλά συνθήκη. Όσο φοράμε τον κορσέ και δεν τον ξηλώνουμε, τόσο καταλαμβάνει χώρο, μέχρι που να μην ξεχωρίζουμε εμείς από αυτόν. 

Μεγαλώσαμε με όρους. "Αν φας όλο το φαγητό σου, μπορείς να παίξεις. Αν κάνεις ησυχία, μπορείς να ξενυχτήσεις λίγο παραπάνω το βράδυ". Αν είσαι καλό παιδί, μπορείς να έχεις, με λίγα λόγια, αυτό που θες, μόνο που η ζωή δεν γνωρίζει συνθήκες. Για αυτό και είναι αβάσταχτος ο πόνος όταν φροντίσουμε κάποιον και εκείνος δεν επιστρέψει τη φροντίδα στον ίδιο βαθμό. Όταν αγαπήσουμε και ο άλλος δεν μας αγαπήσει στο ίδιο ακριβώς μέτρο. Γιατί εκεί σχετιζόμαστε μέσω της παιδικής μας συνθήκης. "Μα, γιατί; Αφού του τα έδωσα όλα…" φωνάζουμε και ο θυμός μάς κυριεύει, ωσάν ο άλλος να όφειλε να δρούσε ομοίως ανταλλακτικά. Ωσάν όφειλε να ικανοποιούσε τη συνθήκη της παιδικής μας ηλικίας. Ωστόσο, ο θυμός με εμάς έχει να κάνει. Με εμάς που δεν αναλαμβάνουμε την ευθύνη να φροντιστούμε οι ίδιοι και από αυτό το πλεόνασμα να φροντίσουμε τον κάποιον άλλο. 

Όμως, το να πετάξουμε τον κορσέ μας δεν χρειάζεται να γίνει αμέσως. Σκοπός δεν είναι να τον ξηλώσουμε απότομα γιατί θα καταλήξουμε το ίδιο βίαιοι με εκείνους που μας τον επέβαλαν. Σκοπός είναι να χαλαρώνω κάθε τόσο από ένα κορδόνι του, κάνοντας κάτι το οποίο λαχταρά η ψυχή μου. Η θεραπεία μου είναι η επιτρεπτικότητα, αλλά η θεραπεία μου είναι και η κατανόηση της δυσκολίας μου, ο σεβασμός σε αυτή. Η θεραπεία μου είναι η γνωριμία της ανάγκης με τον φόβο και ο βαθύς διάλογος ανάμεσά τους. Η θεραπεία μου είναι η άνευ όρων αποδοχή αυτού που είμαι. Οτιδήποτε άλλο, δεν θα μου επιτρέψει ποτέ να με πλησιάσω. Ποτέ να σπάσω τις αλυσίδες μου. 

Οτιδήποτε μου απαγορεύει, θα ενδυναμώνει τον κορσέ και θα με εμποδίζει να σχετιστώ πραγματικά με τον άλλο. Γιατί η πραγματική συντροφικότητα, προκύπτει μόνο από την αυτονομία. Από την χαρά του να είμαι ελεύθερος να κάνω αυτό που με ευτυχεί και, από αυτό το περίσσευμα, να τροφοδοτώ την ευτυχία μου με τον άλλον. 

Η θεραπεία μου απαιτεί μονάχα ένα πράγμα. Να με αγκαλιάσω για αυτό που είμαι χωρίς να εξαιρώ κομμάτια μου. Να με κατανοώ έξω από συνθήκες. Να πετάξω τους όρους από την αγάπη γιατί η αγάπη δεν οριοθετεί, αλλά εμπεριέχει. Η θεραπεία μου απαιτεί μονάχα ένα πράγμα. Να την αντέξω. 

* Ο Ιάκωβος Σιανούδης είναι Bsc-ψυχοθεραπευτής και επιστημονικός συνεργάτης του ιστοτόπου www.psychorropia.gr

E-mail: iakovos.sianoudis@gmail.com