Η εκλογή του νέου προέδρου της Κομισιόν και η επόμενη μεγάλη πρόκληση για την ΕΕ

ΓΡΑΦΕΙ Ο ΓΙΑΝΝΗΣ ΣΤΕΛΙΟΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ 

Αποτελεί γεγονός ότι οι πρόσφατες ευρωεκλογές αποτέλεσαν το μεγαλύτερο στοίχημα για την Ευρωπαϊκή Ένωση τα τελευταία χρόνια, το οποίο, εν πολλοίς, κέρδισε καθώς η συμμετοχή αυξήθηκε σχεδόν 10 μονάδες σε σχέση με τις αντίστοιχες του 2014 ενώ και οι ευρωσκεπτικιστικές δυνάμεις, παρά την άνοδό τους, παρέμειναν σε ελεγχόμενο πλαίσιο.

Την επαύριο όμως του αποτελέσματος η Ένωση αντιμετωπίζει μία δεύτερη, ίσως ακόμη μεγαλύτερη, πρόκληση που δεν είναι άλλη από την επιλογή του επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Για να γίνει αντιληπτός ο κομβικός ρόλος της Επιτροπής στο πλαίσιο της λειτουργίας της ΕΕ αλλά και της ίδιας της εξέλιξης της ευρωπαϊκής ενοποίησης, αρκεί να αναλογιστούμε ότι είναι το εκτελεστικό σώμα που κατ’αρχάς προτείνει και στη συνέχεια, εφόσον οι προτάσεις του εγκριθούν από το Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο των υπουργών, εφαρμόζει την νομοθεσία της Ένωσης, λειτουργώντας παράλληλα ως θεματοφύλακας των ευρωπαϊκών συνθηκών.

Με άλλα λόγια είναι η ατμομηχανή της Ευρώπης, η λειτουργία της οποίας βασίζεται τόσο στις ευρύτερες πολιτικές ισορροπίες όσο και στον τρόπο ανάδειξης του επικεφαλής της.

Στις προηγούμενες ευρωεκλογές ο, προερχόμενος από το ΕΛΚ, επικεφαλής της Επιτροπής Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, αναδείχθηκε μέσα από το σύστημα Spitzenkandidat σύμφωνα με το οποίο κάθε κόμμα, για πρώτη φορά στα χρονικά, είχε τον δικό του "κορυφαίο υποψήφιο" ο οποίος ήταν και η πρότασή του για τη θέση του προέδρου του οργάνου.

Φέτος όμως τα δεδομένα είναι διαφορετικά. Το ΕΛΚ αναδείχθηκε μεν πρώτο κόμμα χωρίς όμως να έχει την απόλυτη πλειοψηφία στο νέο Ευρωκοινοβούλιο, υποψήφιος με το ειδικό πολιτικό βάρος και τη χαρισματική προσωπικότητα του Γιούνκερ δεν υπάρχει σε καμία παράταξη ενώ η καγκελάριος Μέρκελ βρίσκεται σε διαφορετικό μήκος κύματος από τον πρόεδρο Μακρόν συνολικά ως προς την μελλοντική πορεία της ΕΕ.

Ειδικά το τελευταίο, ενδεχομένως να αποτελεί τον πιο κρίσιμο παράγοντα καθώς η μεν Μέρκελ εμμένει στο σύστημα Spitzenkandidat, προκρίνοντας ως πρόσωπο τον, σχετικά άπειρο και ελάχιστα πειστικό, Μάνφρεντ Βέμπερ ενώ ο Γάλλος πρόεδρος φαίνεται πως κλίνει προς τον, ομολογουμένως, εξαιρετικά επιτυχημένο στη διαπραγμάτευση για το Brexit, Μισέλ Μπαρνιέ και γενικά οποιονδήποτε άλλο πλην του Βαυαρού υποψηφίου.

Αξίζει πάντως να τονιστεί ότι η θέση του επικεφαλής της Επιτροπής εντάσσεται σε ένα ευρύτερο πλαίσιο διαπραγματεύσεων και συμφωνιών που αφορούν αλλαγές σε κρίσιμες θέσεις των οργάνων της Ένωσης όπως του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, του διοικητή της ΕΚΤ, του Ύπατου Εκπρόσωπου Εξωτερικής Πολιτικής και του προέδρου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

Υπό αυτό το πρίσμα, αναφορικά με τον νέο ηγέτη της Επιτροπής, υπάρχουν δύο, ουσιαστικά, ενδεχόμενα: το ένα είναι να προκύψει μέσα από τους ήδη γνωστούς υποψηφίους των κομμάτων ύστερα από συμφωνία 3 ή περισσοτέρων παρατάξεων του Κοινοβουλίου. Σε αυτήν την περίπτωση, αν και ο Βέμπερ προέρχεται από το πλειοψηφούν κόμμα, είναι πιθανή η εκλογή είτε του επιτυχημένου Α’ Αντιπροέδρου της Επιτροπής Σοσιαλδημοκράτη Φρανς Τίμερμανς είτε της εξίσου δραστήριας από την πλευρά των Φιλελευθέρων Δανής επιτρόπου Μαργκρέτε Βεστάγκερ, η οποία όμως δεν προέρχεται από κράτος-μέλος της ευρωζώνης.

Το δεύτερο είναι να αναδειχθεί επικεφαλής, ύστερα από συμφωνία των ηγετών της ΕΕ που είναι και αυτοί που αποφασίζουν, κάποιο έμπειρο πρόσωπο, εκτός των Spitzenkandidaten, που έχει ήδη δοκιμαστεί επιτυχώς σε κρίσιμες πολιτικές συνθήκες, όμοιες με εκείνες που ενδεχομένως να αντιμετωπίσει η Ένωση την επόμενη πενταετία.

Το πρόβλημα με αυτό το σενάριο είναι ότι, αν και πιθανότατα θα ωφελήσει την πορεία της Ευρώπης μακροπρόθεσμα, θα δώσει την ευκαιρία στους ευρωσκεπτικιστές και στους λαϊκιστές να υποστηρίξουν ότι οι Βρυξέλλες περιφρονούν τη δημοκρατία αγνοώντας την ψήφο των πολιτών. Αυτό θα αποτελέσει πλήγμα στην τεράστια προσπάθεια που κατέβαλαν οι ευρωπαϊκοί θεσμοί στις πρόσφατες εκλογές για τη συμμετοχή, ειδικά της νέας γενιάς, στις ευρωπαϊκές διαδικασίες.

Σε κάθε περίπτωση, το ανεπίσημο δείπνο των ηγετών των 28 κρατών μελών στις Βρυξέλλες την περασμένη Πέμπτη με αντικείμενο τον τρόπο ανάδειξης του νέου προέδρου της Επιτροπής, αποτέλεσε την αρχή μίας σειράς συζητήσεων, διαπραγματεύσεων και ασκήσεων ισορροπίας που θα καθορίσουν όχι απλώς μία κορυφαία θέση αλλά την ίδια την κατεύθυνση της ΕΕ για τα επόμενα χρόνια. Η συνέχεια αναμένεται με μεγάλο ενδιαφέρον.

Γιάννης Στέλιος Παπαδόπουλος

Email: jskpapadopoulos@gmail.com

Facebook

Twitter