Ασφάλεια και Άμυνα στην Ευρωπαϊκή Ένωση

Η πολιτική ασφάλειας και άμυνας στην Ευρωπαϊκή Ένωση αποτελεί κατά κύριο λόγο αρμοδιότητα των κρατών μελών. Παράλληλα, στη Συνθήκη της Λισαβόνας προβλέπεται κοινή πολιτική ασφάλειας και άμυνας, η οποία θα μπορούσε σταδιακά να οδηγήσει σε μια Ευρωπαϊκή Αμυντική Ένωση. Από το 2016 έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος προς αυτή την κατεύθυνση: Στο πλαίσιο της εντολής της Επιτροπής και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για την περίοδο 2014-2019 προτάθηκαν και δρομολογήθηκαν αρκετές πρωτοβουλίες στον τομέα της ασφάλειας και της άμυνας. 

Η ιδέα ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση θα πρέπει να επιδείξει έργο στον τομέα της ασφάλειας και της άμυνας κερδίζει όλο και μεγαλύτερη υποστήριξη μεταξύ των πολιτών της ΕΕ. Οι κρίσεις στην ανατολική και νότια γειτονία της ΕΕ, όπως η κατοχή της Κριμαίας και οι συγκρούσεις στη Μέση Ανατολή, έχουν δημιουργήσει ένα περιβάλλον ανασφάλειας, εντός του οποίου η ΕΕ καλείται να αναλάβει περισσότερη δράση. Μετά από την απόφαση του Συμβουλίου, του 2013, και ιδίως μετά από τη δρομολόγηση της συνολικής στρατηγικής της ΕΕ το 2016, η ΕΕ καταβάλλει προσπάθειες για να ανταποκριθεί στις ανάγκες αυτές, κατά κύριο λόγο εφαρμόζοντας πλήρως τις διατάξεις της Συνθήκης της Λισαβόνας. 

Τα τελευταία χρόνια έχουν αρχίσει να τίθενται σε εφαρμογή φιλόδοξες πρωτοβουλίες στον τομέα της ασφάλειας και της άμυνας, όπως η μόνιμη διαρθρωμένη συνεργασία (PESCO), το σχέδιο δράσης για την ευρωπαϊκή άμυνα, συμπεριλαμβανομένου ενός νέου ταμείου άμυνας για τη χρηματοδότηση της έρευνας και της ανάπτυξης των στρατιωτικών ικανοτήτων της ΕΕ, στενότερη και αποτελεσματικότερη συνεργασία με τον Οργανισμό Βορειοατλαντικού Συμφώνου (ΝΑΤΟ), ένα σχέδιο για τη διευκόλυνση της στρατιωτικής κινητικότητας σε ολόκληρη την ΕΕ, και αναθεώρηση της χρηματοδότησης των στρατιωτικών και μη στρατιωτικών αποστολών και επιχειρήσεών της, ώστε να καταστούν πιο αποτελεσματικές. 

Οι νέες αυτές πρωτοβουλίες αποτυπώνονται στις σχετικές προτάσεις για το νέο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο (2021-2027) και στα συνοδευτικά, εκτός προϋπολογισμού μέσα. Δεδομένου ότι οι ηγέτες της ΕΕ υποστήριξαν στο πρόσφατο παρελθόν την ανάληψη περαιτέρω πρωτοβουλιών στο πλαίσιο της πολιτικής της ΕΕ για την ασφάλεια και την άμυνα, είναι πιθανό να διεξαχθούν στο μέλλον σημαντικές συζητήσεις σχετικά με τον ενδεχόμενο σταδιακό σχεδιασμό μιας Ευρωπαϊκής Αμυντικής Ένωσης.