ΕΟΚΕ: "Ανάγκη για ένα συνολικό ευρωπαϊκό σχέδιο ανάκαμψης της οικονομίας"

Η κρίση COVID-19 εμπεριέχει, πρώτον, μια κατάσταση έκτακτης ανάγκης για την ανθρώπινη υγεία, δεύτερον, μια σοβαρή οικονομική και κοινωνική απειλή και, τρίτον, μια δυνητική πρόκληση για τους δημοκρατικούς θεσμούς. 

Αντιμέτωπη με τη σημερινή κρίση, μία από τις χειρότερες της ιστορίας της, η ΕΕ οφείλει να πορευθεί με «πυξίδα» την αρχή σύμφωνα με την οποία η εικόνα που προβάλλει αντικατοπτρίζει μια κοινότητα με κοινό πεπρωμένο. Η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή υπενθυμίζει ότι η υιοθέτηση της αρχής αυτής παρέχει τη δυνατότητα θέσπισης και συντονισμού κοινών και αλληλέγγυων μέτρων για την καταπολέμηση των δυσμενών επιπτώσεων της κρίσης COVID-19 στην υγεία, την οικονομία και την κοινωνία. 

Σε αυτό το πλαίσιο, η ΕΟΚΕ χαιρετίζει την ταχεία αντίδραση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και επικροτεί όλα τα μέτρα που έχει εξαγγείλει μέχρι στιγμής η ΕΕ. Ωστόσο, η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι τα μέτρα αυτά αποτελούν απλώς την πρώτη απτή έκφραση της αλληλεγγύης και της ευθύνης της ΕΕ έναντι των πολιτών, των επιχειρήσεων και των εργαζομένων της, καθώς και ένα καθοριστικό πρώτο βήμα της συλλογικής μας προσπάθειας για την καταπολέμηση της πανδημίας. 

Παράλληλα, για να υπάρξει αποτέλεσμα, η ΕΟΚΕ πιστεύει ότι τόσο η κλίμακα των προβλεπόμενων μέτρων όσο και το ύψος των ενεργοποιούμενων πόρων πρέπει να αντιστοιχούν στις διαστάσεις της έκτακτης ανάγκης. Βιώνουμε μια πρωτοφανή συγκυρία η οποία ασκεί αφόρητη πίεση στους πολίτες, τις επιχειρήσεις και τους εργαζόμενους της ΕΕ που δικαιολογημένα φοβούνται για την υγεία, την εργασία και το μέλλον των παιδιών τους. Η παρούσα συγκυρία απαιτεί ισχυρή πολιτική ηγεσία και ομόψυχη επίδειξη θάρρους από τους πολιτικούς ηγέτες της Ευρώπης. Τόσο οι πολίτες όσο και η ίδια η Ιστορία θα μας κρίνουν με γνώμονα τα μέτρα που είτε όντως θα λάβουμε είτε δεν θα κατορθώσουμε να λάβουμε σε αυτήν την κρίσιμη στιγμή. 

Η ΕΟΚΕ είναι πεπεισμένη ότι ―σε αυτήν την περίοδο τεράστιας αβεβαιότητας― μόνο ένα συνολικό ευρωπαϊκό σχέδιο για την ανάκαμψη της οικονομίας θα μπορέσει να βοηθήσει την ΕΕ, τα κράτη μέλη, τους πολίτες, τις επιχειρήσεις και τους εργαζόμενους να αντιμετωπίσουν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τις συνέπειες της πανδημίας COVID-19 και να ανασυγκροτήσουν μια πιο βιώσιμη και ανθεκτική ευρωπαϊκή οικονομία. 

Κατά την Επιτροπή, αυτό το σχέδιο ανάκαμψης θα πρέπει να αποσκοπεί στη διασφάλιση ενδεδειγμένης απάντησης σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση ―στο πλαίσιο της δημοσιονομικής και νομισματικής πολιτικής και κατ’ αντιστοιχία προς τη διάσταση και τους στόχους της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης― και να περιλαμβάνει πρωτίστως τα ακόλουθα μέτρα: 

- πλήρη αξιοποίηση του δυναμικού του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ΕΜΣ) προκειμένου να επικουρηθούν ενεργά όλα τα κράτη μέλη για την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης στην αγορά μέσω των προληπτικών πιστωτικών ορίων του ΕΜΣ, τα οποία θα πρέπει να καταστούν άμεσα διαθέσιμα και χωρίς όρους που να εισάγουν διακρίσεις, σε συνδυασμό με τη δέουσα προσαρμογή της τιμολογιακής πολιτικής του έτσι ώστε να ληφθούν υπόψη τα τρέχοντα εξαιρετικά χαμηλά επιτόκια της αγοράς· 

- ταχεία θέσπιση του ευρωπαϊκού μέσου προσωρινής στήριξης (SURE) το οποίο μόλις προτάθηκε από την Επιτροπή. Το μέσο αυτό αναμένεται να συμβάλει σημαντικά στον μετριασμό των οικονομικών και κοινωνικών επιπτώσεων της πανδημίας COVID-19, με απτό επιδιωκόμενο στόχο την προστασία της απασχόλησης και των εργαζομένων· 

- δημιουργία ειδικού ταμείου COVID-19 ως «πολεμικού θησαυρού» της ΕΕ για την παροχή της μέγιστης δυνατής χρηματοδοτικής στήριξης σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ σε δύο στάδια: το πρώτο, για την αντιμετώπιση της κατάστασης έκτακτης ανάγκης στην υγεία, την οικονομία και την κοινωνία και, το δεύτερο, για την επανεκκίνηση της ευρωπαϊκής οικονομίας μετά τη λήξη της κατάστασης έκτακτης ανάγκης στον τομέα της υγείας. Το ταμείο αυτό πρέπει να εξασφαλίζει ισότιμη πρόσβαση σε όλα τα κράτη μέλη και να έχει ως στόχο να αποτρέπει τις πτωχεύσεις επιχειρήσεων, να διαφυλάσσει την απασχόληση και να βοηθά τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις και τους αυτοαπασχολούμενους να ανακάμψουν το συντομότερο δυνατόν· 

- ενίσχυση του αντικυκλικού ρόλου της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, με ενδυνάμωση της ικανότητάς της και επιβεβαίωση του ρόλου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας ως δανειστή έσχατης ανάγκης ο οποίος θα πρέπει να είναι σε θέση να παρέχει απεριόριστη ρευστότητα μέσω πρόσθετων μη συμβατικών μέτρων νομισματικής πολιτικής, με σκοπό την αντιμετώπιση των αναγκών ρευστότητας της πραγματικής οικονομίας, τη διατήρηση της ακεραιότητας της ζώνης του ευρώ, την ενίσχυση της λειτουργίας της ενιαίας αγοράς και την υποστήριξη του ρόλου της ΕΕ ως παγκόσμιου οικονομικού παράγοντα. 

Σύμφωνα με τη θέση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, η ΕΟΚΕ καλεί την Επιτροπή να αναθεωρήσει πάραυτα τον ισχύοντα προϋπολογισμό της ΕΕ προκειμένου να ληφθεί υπόψη η διάσταση της κρίσης COVID-19 μέσω: 

- της κινητοποίησης των διαθέσιμων δημοσιονομικών περιθωρίων του προϋπολογισμού του 2020· 

- της επανεστίασης του πλεονάσματος της ΕΕ για το 2019, αντί της επιστροφής των αντίστοιχων χρηματικών ποσών στα κράτη μέλη, και της χρησιμοποίησής τους εξ ολοκλήρου με σκοπό να διευκολυνθεί η κατάρτιση προϋπολογισμού για δράσεις κατά του κορονοϊού, κατά προτίμηση σε επίπεδο ΕΕ· 

- της τροποποίησης της υφιστάμενης νομοθεσίας στον τομέα της συνοχής, έτσι ώστε τα κράτη μέλη να διαθέτουν μεγαλύτερη ευελιξία για τη μεταφορά πιστώσεων μεταξύ των διαφόρων προγραμμάτων της πολιτικής συνοχής και την ταχεία αναδιοχέτευση των πόρων εκεί όπου χρειάζονται περισσότερο. 

Επιπλέον, είναι σαφές ότι μια πλήρως λειτουργική ενιαία αγορά είναι σημαντικότερη από ποτέ άλλοτε και ότι η ολοκλήρωσή της θα αποτελέσει τον ακρογωνιαίο λίθο της ανάκαμψης. Επί του παρόντος, παράλληλα με την προστασία της υγείας των πολιτών τους, είναι ζωτικής σημασίας τα κράτη μέλη να διανοίξουν πράσινους διαδρόμους για την ελεύθερη ροή ζωτικών αγαθών και προϊόντων σε ολόκληρη την επικράτεια της Ένωσης. 

Επιπλέον, η ΕΟΚΕ πιστεύει ακράδαντα ότι η πανδημία COVID-19 έφερε στο φως τη σκληρή πραγματικότητα, δηλαδή το γεγονός ότι η ΕΕ δεν διαθέτει τους κανόνες και τις προϋποθέσεις που απαιτούνται για να αντιμετωπίσει μια τέτοια κατάσταση έκτακτης ανάγκης με ταχύ και συνεκτικό τρόπο. Τα επώδυνα διδάγματα που αντλήθηκαν από αυτήν την υγειονομική έκτακτη ανάγκη πρέπει να θέσουν στην ευρωπαϊκή ημερήσια διάταξη τη δημιουργία μιας «Ένωσης της ΕΕ στον τομέα της υγείας». 

Η πανδημία COVID-19 θα έχει έντονο και αρνητικό αντίκτυπο στην επίτευξη των ΣΒΑ και των στόχων της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας. Για αυτόν τον λόγο, η ΕΟΚΕ εμμένει στην ανάγκη να αντιμετωπιστεί το συντομότερο δυνατόν αυτή η επείγουσα απειλή και να εντατικοποιηθούν οι προσπάθειες ανάκαμψης, χωρίς αδικαιολόγητη καθυστέρηση της υλοποίησης των ΣΒΑ και της Πράσινης Συμφωνίας. 

Διαφύλαξη του κράτους δικαίου και των ευρωπαϊκών αξιών 

Ευρωπαϊκή Ένωση θεμελιώνεται σε κοινές ευρωπαϊκές αξίες που δεν είναι σε καμία περίπτωση διαπραγματεύσιμες: σεβασμός της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ελευθερία, δημοκρατία, ισότητα και κράτος δικαίου. Οι αξίες αυτές δεν μπορούν να παραβλέπονται όταν η ΕΕ και τα κράτη μέλη της αντιμετωπίζουν μια κατάσταση έκτακτης ανάγκης και τις επιπτώσεις της όσον αφορά τις οικονομικές και κοινωνικές προκλήσεις. Παρότι η απάντηση στην τρέχουσα κρίση πρέπει να είναι ταχεία και δικαιολογεί ορισμένα έκτακτα και περιορισμένης διάρκειας μέτρα, τα μέτρα αυτά δεν μπορούν να αντιβαίνουν στο κράτος δικαίου ούτε να θέτουν σε κίνδυνο τη δημοκρατία, τη διάκριση των εξουσιών και τα θεμελιώδη δικαιώματα των Ευρωπαίων πολιτών. Η ΕΟΚΕ υπογραμμίζει ότι όλα τα σχετικά μέτρα πολιτικής πρέπει να συνάδουν πλήρως με τις κοινές μας αξίες, όπως αυτές ορίζονται στο άρθρο 2 της ΣΕΕ. 

Η πανδημία δοκιμάζει την αλληλεγγύη μας ―πολιτική, οικονομική, κοινωνική και επιστημονική― σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Οφείλουμε να ενώσουμε τις προσπάθειές μας για να καταπολεμήσουμε μια κοινή υπαρξιακή απειλή που υπερβαίνει τα σύνορα, να εξασφαλίσουμε τους απαιτούμενους πόρους για τον τερματισμό αυτής της επιδημίας και να βρούμε κοινές λύσεις σε κοινά προβλήματα.