Η Επιτροπή λαμβάνει μέτρα για τη μείωση των αποβλήτων από τα πλαστικά προϊόντα μίας χρήσης

Η Επιτροπή έλαβε σήμερα νομικά μέτρα κατά 11 κρατών μελών, καλώντας τα να επισπεύσουν την εφαρμογή της οδηγίας για τα πλαστικά προϊόντα μίας χρήσης, προκειμένου να μειωθούν οι επιπτώσεις των προϊόντων αυτών στο περιβάλλον και στην ανθρώπινη υγεία. Το Βέλγιο, η Δανία, η Εσθονία, η Ιρλανδία, η Γαλλία, η Κροατία, η Λετονία, η Πολωνία, η Πορτογαλία, η Σλοβενία και η Φινλανδία δεν έχουν κοινοποιήσει στην Επιτροπή τα αναγκαία μέτρα για να εξασφαλιστεί η πλήρης μεταφορά της οδηγίας. 

Tα πλαστικά προϊόντα μίας χρήσης συσσωρεύονται στις θάλασσες, τους ωκεανούς και στις παραλίες μας. Έχουν πολύ περισσότερες πιθανότητες να καταλήξουν στις θάλασσές μας σε σύγκριση με τα προϊόντα που μπορούν να επαναχρησιμοποιηθούν, επειδή χρησιμοποιούνται μόνο μία φορά ή για λίγο, προτού απορριφθούν. Τα πλαστικά είναι βολικά, χρήσιμα και πολύτιμα υλικά, αλλά όταν απορρίπτονται προκαλούν βλάβη στο περιβάλλον και επηρεάζουν αρνητικά την οικονομία μας. Πάνω από το 80 % των αντικειμένων που ρυπαίνουν τις θάλασσες είναι πλαστικά τα οποία προκαλούν βλάβη στο περιβάλλον και ιδίως στα θαλάσσια είδη και τα πτηνά τα οποία πλήττονται άμεσα, και όταν διαλύονται σε μικροπλαστικά μπορούν να εισέλθουν επίσης στην ανθρώπινη τροφική αλυσίδα. Ο αρνητικός αντίκτυπος των απορριμμάτων πλαστικών στην οικονομία παρατηρείται σε τομείς όπως ο τουρισμός, η αλιεία και η ναυτιλία.

Στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, η Επιτροπή έχει προτείνει πολιτικές και δράσεις για μια κυκλική οικονομία, όπου τα πλαστικά χρησιμοποιούνται με πιο βιώσιμο τρόπο, επαναχρησιμοποιούνται και ανακυκλώνονται, μειώνοντας έτσι τα απόβλητα και τη ρύπανση και περιορίζοντας το κόστος καθαρισμού. Η οδηγία για τα πλαστικά προϊόντα μίας χρήσης αποτελεί ουσιαστικό στοιχείο της ευρωπαϊκής στρατηγικής για τις πλαστικές ύλες και του σχεδίου δράσης για την κυκλική οικονομία, καθώς ενθαρρύνει την παραγωγή και τη χρήση βιώσιμων εναλλακτικών λύσεων που δεν προκαλούν θαλάσσια απορρίμματα. Η οδηγία συμβάλλει επίσης στη φιλοδοξία για μηδενική ρύπανση στην ΕΕ, η οποία θα είναι προς όφελος της δημόσιας υγείας, του περιβάλλοντος και της κλιματικής ουδετερότητας. Αποσκοπεί στη μείωση των πλαστικών απορριμμάτων στη θάλασσα κατά τουλάχιστον 50 % έως το 2030. 

Επιβολή της οδηγίας για τα πλαστικά προϊόντα μίας χρήσης 

Η οδηγία τέθηκε σε ισχύ στις 3 Ιουλίου 2019 και τα κράτη μέλη είχαν προθεσμία δύο χρόνια για να μεταφέρουν τη νομοθεσία στο εθνικό τους δίκαιο, έτσι ώστε οι υποχρεώσεις που απορρέουν από την οδηγία να αρχίσουν να εφαρμόζονται στην πράξη. Ωστόσο, δεν μετέφεραν όλα τα κράτη μέλη την οδηγία εντός της καθορισμένης προθεσμίας. 

Αν ένα κράτος μέλος δεν θεσπίσει μέτρα για την πλήρη ενσωμάτωση των διατάξεων μιας οδηγίας της ΕΕ στο εθνικό του δίκαιο εντός της προθεσμίας μεταφοράς της, οι πολίτες δεν μπορούν να επωφεληθούν από τα οφέλη και τα δικαιώματα που απορρέουν από αυτήν. 

Τον Ιανουάριο του 2022 η Επιτροπή κίνησε διαδικασίες επί παραβάσει και απέστειλε, ως πρώτο βήμα, προειδοποιητικές επιστολές σε 16 κράτη μέλη που δεν είχαν ακόμη μεταφέρει πλήρως την οδηγία για τα πλαστικά προϊόντα μίας χρήσης στο εθνικό τους δίκαιο. Από αυτές τις 16 υποθέσεις, μία υπόθεση (Ισπανία) περατώθηκε στο πλαίσιο της δέσμης παραβάσεων του Ιουλίου και τέσσερις άλλες υποθέσεις περατώνονται σήμερα (Κύπρος, Λιθουανία, Λουξεμβούργο και Σλοβακία), καθώς έχουν ληφθεί τα αναγκαία μέτρα. Για δύο υποθέσεις εκκρεμεί η ανάλυση των μέτρων που διαβιβάστηκαν (Τσεχία και Μάλτα). Ωστόσο, επειδή το Βέλγιο, η Εσθονία, η Ιρλανδία, η Κροατία, η Λετονία, η Πολωνία, η Πορτογαλία, η Σλοβενία και η Φινλανδία δεν έχουν κοινοποιήσει ακόμη τα πλήρη μέτρα μεταφοράς της οδηγίας, η Επιτροπή αποφάσισε να τους απευθύνει αιτιολογημένες γνώμες. Τα οικεία κράτη μέλη έχουν πλέον προθεσμία δύο μηνών για να απαντήσουν και να λάβουν τα αναγκαία μέτρα. Διαφορετικά, η Επιτροπή μπορεί να αποφασίσει να παραπέμψει τις υποθέσεις στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης προτείνοντας την επιβολή χρηματοοικονομικών κυρώσεων. 

Επιπλέον, η Δανία και η Γαλλία αρχικά είχαν αναφέρει ότι η μεταφορά της οδηγίας ήταν πλήρης, αλλά μετά από ανάλυση, η Επιτροπή διαπίστωσε ότι έλειπαν ορισμένες διατάξεις. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή αποφάσισε να αποστείλει προειδοποιητικές επιστολές και σ' αυτά τα κράτη μέλη. Η Δανία και η Γαλλία έχουν πλέον προθεσμία δύο μηνών για να απαντήσουν και να διορθώσουν την κατάσταση, διαφορετικά η Επιτροπή μπορεί να αποφασίσει να τους απευθύνει αιτιολογημένη γνώμη.