"Κλειδί" για την ψυχική υγεία ο πολιτισμός και οι τέχνες

ΓΡΑΦΕΙ Ο ΓΙΑΝΝΗΣ ΣΤΕΛΙΟΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ 

Ο πολιτισμός είναι αυτός που μας κάνει μοναδικούς και μας κρατά ενωμένους μέσα στην ευρωπαϊκή ποικιλομορφία σε ιδιαίτερα ταραχώδεις καιρούς. Αυτό ήταν ένα από τα κύρια συμπεράσματα της ημερίδας με τίτλο "Ευαισθητοποίηση των Πολιτών για τη σημασία του Πολιτισμού στην Ευρώπη" που διοργάνωσε ο ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ Αλέξης Γεωργούλης με την ομάδα της Ευρωπαϊκής Αριστεράς στις Βρυξέλλες στις 8 Δεκεμβρίου και την οποία παρακολούθησε το "The Columnist". Στην εκδήλωση συμμετείχαν σημαντικά στελέχη της ευρωπαϊκής πολιτικής αλλά και της κοινωνίας των πολιτών όπως η Επίτροπος Υγείας κ. Στέλλα Κυριακίδου, η Lauriane Bertrand, μέλος του Συμβουλίου της Επιτρόπου Πολιτισμού, Καινοτομίας και Νεολαίας Mariya Gabriel, η Nathalie Porias από την RED NOSES International και η Mercedes Acitores Project Manager για το Interreg. 

Ο Αλέξης Γεωργούλης ως διοργανωτής της εκδήλωσης και μέλος της επιτροπής CULT του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην τοποθέτησή του υποστήριξε ότι από την πρώτη στιγμή που εξελέγη έχει ως στόχο να ευαισθητοποιήσει τους συναδέλφους του και το ευρύτερο κοινό για τον ρόλο του πολιτισμού. Κι αυτό γιατί, όπως είπε χαρακτηριστικά, ο πολιτισμός μιλάει στην καρδιά του ανθρώπου, κάνοντας την επικοινωνία άμεση και αβίαστη. Έτσι, βρίσκεται παντού επηρεάζοντας θετικά τόσο την κοινωνική συνοχή όσο και τη δημοκρατική και συλλογική συνείδηση. Παράλληλα, έδωσε έμφαση στη συνεργασία για την ανάδειξη αυτού του μηνύματος αναγνωρίζοντας ότι, αν και έχουν επιτευχθεί πολλά, μπορούν να γίνουν ακόμη περισσότερα. Τέλος, αναφορικά με το σχεδιασμό ολοκληρωμένων και εποικοδομητικών πολιτικών τόνισε ότι επείγει η συλλογή αναλυτικών στατιστικών δεδομένων. 

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, η διασύνδεση ψυχικής υγείας και πολιτισμού αναλύθηκε διεξοδικά, με την πανδημία να αναγνωρίζεται ότι παίζει καταλυτικό ρόλο στις εξελίξεις. Πιο συγκεκριμένα, στην προ-Covid εποχή προβλήματα ψυχικής υγείας αντιμετώπιζαν περίπου 85 εκατ. άνθρωποι. Μετά την πανδημία όμως, που είχε οριζόντια επίδραση στον πληθυσμό, το πρόβλημα έγινε ακόμα πιο έντονο με περισσότερους νέους αλλά και ηλικιωμένους να ζουν στο περιθώριο και να βρίσκονται σε κίνδυνο. Όπως λοιπόν τόνισε η Επίτροπος κ. Κυριακίδου, ο πολιτισμός αποτελεί κλειδί για την ψυχική υγεία και όπως ο κορωνοϊός, δεν γνωρίζει σύνορα. Υπό αυτό το πρίσμα, τα 30 εκατ. ευρώ που διέθεσε η ΕΕ για την πρόσβαση σε φροντίδα υψηλής ποιότητας είναι ένα πρώτο βήμα που, όπως διαβεβαίωσε, θα ενισχυθεί. 

Βασικό βέβαια ρόλο σε αυτή τη διαδικασία παίζει το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας μέσα από το οποίο η Κομισιόν, σύμφωνα με την κ. Bertrand, δημιουργεί γέφυρες μεταξύ καινοτομίας και πολιτισμού όπως πχ το νέο Bauhaus. Ενδεικτικό δε της σημασίας που δίνει η αρμόδια Επίτροπος στην όλη διαδικασία είναι η δεδηλωμένη πρόθεσή της να ξεκινήσει εντός του 2023 συναντήσεις και συζητήσεις με αρμόδιους φορείς και εμπλεκόμενους με στόχο να δεσμευτούν όλοι σε ακόμη περισσότερες δράσεις ανάδειξης της συμβολής του πολιτισμού στον τομέα της ψυχικής υγείας. 

Ο ευρωβουλευτής της The Left κ. Αλέξης Γεωργούλης με την Ευρωπαία Επίτροπο Υγείας και Τροφίμων κ. Στέλλα Κυριακίδου

Η ψυχική υγεία όμως δεν είναι ο μοναδικός τομέας που χρησιμοποιείται ως εργαλείο ο πολιτισμός. Η πρόληψη ασθενειών, η βελτίωση της υγείας των μητέρων, η ενίσχυση της μνήμης, η θεραπεία των μακροχρόνιων νοσημάτων, ακόμη και η ποιότητα ζωής για ανθρώπους με εγκεφαλικό αποτελούν μερικά μόνο από τα πεδία στα οποία το τραγούδι, η μουσική και οι εικαστικές τέχνες αλλάζουν τα δεδομένα προς το καλύτερο. Σε αυτό το σημείο ιδιαίτερη εντύπωση προκάλεσε η παρουσία της Nathalie Porias, από την RED NOSES International, μία οργάνωση με 25 χρόνια λειτουργίας και με εκπαιδευμένους επαγγελματίες ο οποίοι μέσα από το χιούμορ δίνουν κουράγιο και αντοχή σε ασθενείς αλλά και συνοδούς στα νοσοκομεία. Όπως τόνισε η ίδια "όσοι ξέρουν να παίζουν και να γελάνε είναι πιο ανθεκτικοί" καθώς οι τέχνες μας επανασυνδέουν με τον εσωτερικό μας κόσμο αποτελώντας μία όαση στην μέση της ερήμου που διασχίζουν μικροί και μεγάλοι μαχητές της ζωής. Γιατί εν τέλει στο γέλιο υπάρχει ελπίδα. 

Η πολύπλευρη αξία όμως του πολιτισμού αναδεικνύεται και μέσα από την συντριβή των προκαταλήψεων και των εθνικισμών που δηλητηριάζουν τις σχέσεις μεταξύ λαών και εθνών. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η Γερμανία με την Γαλλία και το κανάλι ARTE αλλά και η διχασμένη Κύπρος με τους καλλιτέχνες να είναι εκείνοι που σηκώνουν το βάρος της προσέγγισης μεταξύ των κοινοτήτων, όπως τόνισε ο συνδιοργανωτής της εκδήλωσης, ευρωβουλευτής του ΑΚΕΛ και της Ευρωπαϊκής Αριστεράς κ. Niyazi Kizilyurek. Δεν είναι τυχαίο, όπως υποστήριξε ο Κύπριος ευρωβουλευτής, ότι ο ίδιος ο Ζαν Μονέ έγραψε σε αυτοβιογραφικό του κείμενο ότι μπορούσε να ξανάρχιζε από την αρχή το σχέδιο της Ενωμένης Ευρώπης, θα το ξεκινούσε από τον πολιτισμό και όχι την οικονομία. 

Τέλος η κ. Mercedes Acitores από την Interreg, έδωσε έμφαση στη διασύνδεση του πολιτισμού με την κοινωνική συμπερίληψη και συνοχή, μία πτυχή που όπως είπε αναδείχθηκε ιδιαίτερα κατά την κορύφωση της πανδημίας του κορωνοϊού, όμως εμφανίστηκε εξαιρετικά προβληματισμένη με το γεγονός ότι ο πολιτισμός είναι απών τόσο από τους στόχους για την βιώσιμη ανάπτυξη όσο και από τις προτεραιότητες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη περίοδο 2019-2024. 

Η ημερίδα προσείλκυσε το ενδιαφέρον ανθρώπων της τέχνης, μελών της κοινωνίας πολιτών αλλά και δημοσιογράφων

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο πολιτισμός αποτελεί τη βάση της γενικής και ψυχικής μας υγείας αλλά και ευημερίας και συνδέεται στενά με μία σειρά από τομείς που καθορίζουν καθημερινά την ποιότητα της ζωή μας τόσο ως άτομα όσο και ως κοινωνία. Η οικονομία, η πολιτική, η βιωσιμότητα, η δημοκρατική λειτουργία και βέβαια η ίδια η ταυτότητά μας επηρεάζονται άμεσα από το είδος και την ποιότητα του πολιτισμού που παράγουμε. Γι’ αυτό διάλογοι όπως αυτός που παρακολουθήσαμε στις Βρυξέλλες, επιβάλλεται να αποτελέσουν μέρος μίας ευρύτερης διαδικασίας σε διακομματικό και ευρωπαϊκό επίπεδο.

Γιάννης Στέλιος Παπαδόπουλος
Email: jskpapadopoulos@gmail.com

 Facebook

 Twitter