Ευωεκλογές 2024: "Η κοινωνία των πολιτών πρέπει να συνεχίσει να ενεργεί ως φορέας ελέγχου"

Ενόψει των ευρωπαϊκών εκλογών του 2024, η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή (ΕΟΚΕ) και οι εθνικές Οικονομικές και Κοινωνικές Επιτροπές της ΕΕ συναντήθηκαν στη Μαδρίτη για την ετήσια συνεδρίασή τους. Κύριο συμπέρασμα: η οργανωμένη κοινωνία των πολιτών επιτελεί καθοριστικό ρόλο στη διασφάλιση μιας δίκαιης πράσινης και ψηφιακής μετάβασης και στην εύρυθμη λειτουργία της ευρωπαϊκής δημοκρατίας. 

Η οργανωμένη κοινωνία των πολιτών είναι και πρέπει να παραμείνει θεματοφύλακας της συμμετοχικής δημοκρατίας της Ευρώπης, κινητήρια δύναμη για την αντιμετώπιση των σημερινών και των μελλοντικών προκλήσεων. Στην παρούσα χρονική συγκυρία, η συμβολή των οργανώσεων βάσης είναι πιο ζωτικής σημασίας από ποτέ: επειδή δραστηριοποιούνται επιτόπου, κατανοούν τι λειτουργεί και τι όχι και μπορούν να αντιληφθούν τον αντίκτυπο και τις συνέπειες της ψηφιακής και της πράσινης μετάβασης στην οικονομία και την κοινωνία της ΕΕ. Αυτά είναι τα κύρια διδάγματα της ετήσιας συνεδρίασης των προέδρων και των γενικών γραμματέων της ΕΟΚΕ και των εθνικών Οικονομικών και Κοινωνικών Επιτροπών (ΟΚΕ) της ΕΕ, η οποία διοργανώθηκε από την Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή της Ισπανίας στη Μαδρίτη στις 16‑17 Νοεμβρίου 2023. Στα συμπεράσματα της συνεδρίασης τονίζεται ότι ορισμένα πρόσφατα γεγονότα, όπως η πανδημία COVID-19, οι πολλαπλές οικονομικές κρίσεις και η απρόκλητη επίθεση της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας αποκάλυψαν την ικανότητα της ΕΕ να ενεργεί σε καιρούς επείγουσας ανάγκης. 

Μέτρα μετριασμού για τη διασφάλιση δίκαιης μετάβασης

Επί του παρόντος, η Ευρώπη διανύει την πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση, και η οικονομία και η κοινωνία της απαιτούν σημαντικές προσπάθειες προσαρμογής για την αντιμετώπιση αυτών των εκτεταμένων αλλαγών. Η διττή μετάβαση δημιουργεί νέες θέσεις εργασίας στις δραστηριότητες επισκευής, στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και στις ΤΠΕ, αλλά, ταυτόχρονα, οδηγεί επίσης σε απώλεια θέσεων εργασίας σε ορισμένους τομείς, όπως η ενέργεια από ορυκτά καύσιμα και η εξόρυξη. 

Για τον λόγο αυτό, η ΕΟΚΕ και οι ΟΚΕ συνιστούν τον καθορισμό των δυνατοτήτων αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής και, προκειμένου να διασφαλιστεί μια δίκαιη μετάβαση με θετικό αντίκτυπο στην αγορά εργασίας, τη θέσπιση μέτρων μετριασμού. Διαφορετικά, το «Κανείς δε θα μείνει στο περιθώριο» θα παραμείνει κενή υπόσχεση. Η ΕΟΚΕ ενθάρρυνε επίσης τα κράτη μέλη να συγκροτήσουν «τριμερείς επιτροπές δίκαιης μετάβασης», ώστε να επιτρέψουν στις περιφερειακές αρχές, στους κοινωνικούς εταίρους και στις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών να συμμετέχουν στην εφαρμογή των εθνικών και περιφερειακών σχεδίων δίκαιης μετάβασης. 

Η συμμετοχή είναι καίριας σημασίας για την προάσπιση της δημοκρατίας 

Ομοίως, τα τελευταία χρόνια, η δημοκρατία αντιμετώπισε επίσης διάφορες προκλήσεις όσον αφορά τις αξίες και τα ιδανικά της, οι οποίες λειτούργησαν ως αφύπνιση. Η συνολική ικανοποίηση από τη δημοκρατία παραμένει υψηλή στην Ευρώπη. Σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες του Ευρωβαρόμετρου, σχεδόν δύο τρίτα (64 %) των Ευρωπαίων είναι ικανοποιημένοι με το έργο της ΕΕ για την προστασία της δημοκρατίας και του σεβασμού του κράτους δικαίου. 

Ωστόσο, η αίσθηση αυτή δεν κατανέμεται ομοιόμορφα, με σημαντικές διαφορές μεταξύ των κρατών μελών. Τούτο θα μπορούσε να προκαλέσει απάθεια απέναντι στην πολιτική εν γένει, μείωση της συμμετοχής των ψηφοφόρων και, πιο ανησυχητικά, βαθύτερη δυσπιστία απέναντι στους πολιτικούς, το κράτος και τη δημοκρατία. Υπό το πρίσμα αυτό, η ΕΟΚΕ και οι ΟΚΕ συνιστούν την ανάληψη δράσης για να έρθουν οι Ευρωπαίοι πιο κοντά στο πολιτικό επίπεδο, για παράδειγμα μέσω νέων μορφών δημοκρατικής συμμετοχής, με νέα καθήκοντα για τις ΟΚΕ, ή μέσω ομάδων πολιτών, όπως προτάθηκε από τη Διάσκεψη για το Μέλλον της Ευρώπης. 

Καθώς η ΕΕ ανεβάζει στροφές ενόψει των εκλογών του 2024 για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, η ΕΟΚΕ και οι ΟΚΕ μπορούν να κάνουν τη διαφορά: ενημερώνουν τους πολίτες σχετικά με τη σημασία των εκλογών, καταπολεμούν την παραπληροφόρηση και συγκεντρώνουν τις ανησυχίες και τις προσδοκίες των πολιτών για το νέο θεματολόγιο πολιτικής της ΕΕ. 

Ομιλητές υψηλού επιπέδου

«Η Ευρώπη βρίσκεται αντιμέτωπη με ένα νέο γεωπολιτικό πλαίσιο και ανακάμπτει από πολλαπλές κρίσεις. Οι Ευρωπαίοι θέλουν να μιλούν όλο και περισσότερο για το μέλλον της Ευρώπης και θα πρέπει να δημιουργήσουμε έναν χώρο συνέλευσης γι’ αυτούς. Για τον σκοπό αυτό, ο ρόλος των εθνικών Οικονομικών και Κοινωνικών Επιτροπών είναι καίριας σημασίας. Μπορούν να λειτουργήσουν ως κόμβοι για τους κοινωνικούς εταίρους και την κοινωνία των πολιτών για να βοηθήσουν τους πολίτες της ΕΕ να εκφράσουν τις ανησυχίες και τις απόψεις τους. Η ΕΟΚΕ και οι εθνικές επιτροπές πρέπει να συνεργαστούν, ιδίως ενόψει των ευρωπαϊκών εκλογών του 2024. Ευχαριστώ την ισπανική επιτροπή καθώς και την ισπανική Προεδρία για το εξαιρετικό έργο που επιτελέστηκε για την προώθηση της ατζέντας της ΕΕ.» τόνισε ο Oliver Röpke, Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής (EOKE) 

«Ο κόσμος άλλαξε στις αρχές τις δεκαετίας του '20 του 21ου αιώνα. Έχουμε εισέλθει σε μια νέα εποχή που χαρακτηρίζεται από ριζική αβεβαιότητα. Κανείς δεν γνωρίζει ποιες θα είναι οι καταλληλότερες επιλογές για την αντιμετώπιση της διττής ψηφιακής και πράσινης μετάβασης. Σε αυτό το σενάριο, χρειαζόμαστε μια πιο συνεργατική και αμφίδρομη διακυβέρνηση, στο πλαίσιο της οποίας η οργανωμένη κοινωνία των πολιτών είναι απαραίτητη για να δοθεί νομιμότητα στις πολιτικές και να διασφαλιστεί μια κοινωνικά δίκαιη και περιβαλλοντικά βιώσιμη διττή μετάβαση», δήλωσε από την πλευρά του, ο Antón Costas, Πρόεδρος της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής της Ισπανίας.

Τέλος, η Assya Kavrakova, Εκτελεστική Διευθύντριας της Υπηρεσίας Δράσης Ευρωπαίων Πολιτών (ECAS), υποστήριξε ότι «Η συμμετοχική δημοκρατία αποτελεί το κύριο συστατικό για την ενίσχυση της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας, καθώς επιτρέπει στους πολίτες να κάνουν τη φωνή τους να ακουστεί μεταξύ των εκλογών. Για την ενίσχυσή της σε ολόκληρη την ΕΕ, πρέπει να διασφαλίσουμε τις γνώσεις και τις δεξιότητες για τη χρήση ποικίλων εργαλείων και μεθόδων, τη συνέπεια σε ολόκληρη την ΕΕ και τον αντίκτυπο: η αποτελεσματική συμμετοχική δημοκρατία βασίζεται στην αμοιβαία εμπιστοσύνη μεταξύ των φορέων λήψης αποφάσεων και των πολιτών.»