Από τη Ρωσία, με αγάπη...

 ΓΡΑΦΕΙ Ο ΠΕΤΡΟΣ ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ 

Σε άλλες εποχές, μια επίσκεψη του Έλληνα πρωθυπουργού στη Ρωσία δεν θα απασχολούσε ιδιαίτερα κανέναν. Ούτε εμάς τους ίδιους. Θα αποτελούσε τρίτο θέμα στη σκαλέτα των δελτίων ειδήσεων και είδηση ελαχίστων γραμμών στις πίσω σελίδες των εφημερίδων. Οι εποχές, όμως, έχουν αλλάξει και οι συγκυρίες που έχουν δημιουργηθεί σε παγκόσμιο επίπεδο ανήγαγαν τη συνάντηση του κ. Τσίπρα με τον κ. Πούτιν σε κεντρικό θέμα των ευρωπαϊκών και όχι μόνο ΜΜΕ. Αδικαιολόγητα όμως.

Οι ενστάσεις που διατυπώνονταν πριν τη συνάντηση των δύο ηγετών επικεντρώνονται σε τρία ζητήματα:

1. Πολλοί πίστευαν πως με την επίσκεψη του Έλληνα πρωθυπουργού η ελληνική κυβέρνηση εκφράζει ανοιχτά την αντίθεσή της με τη συνέχιση των κυρώσεων στη Ρωσία. Αυτό όμως είναι κάτι που δεν ισχύει καθώς θα πρόκειται για ένα μεγάλο διπλωματικό λάθος εν μέσω των πολύ δύσκολων διαπραγματεύσεων με τους εταίρους μας για το χρηματοοικονομικό μέλλον της χώρας. Και στην κυβέρνηση το γνωρίζουν καλά αυτό.

2. Ανησυχίες για ενδεχόμενη οικονομική βοήθεια της Ρωσίας στην Ελλάδα με την μορφή χορήγησης δανείου. Όσοι φοβούνταν ένα τέτοιο ενδεχόμενο είναι το λιγότερο αφελείς. Το πρόσφατο παράδειγμα της Κύπρου, όπου χρειαζόταν ποσό πολύ μικρότερο από αυτό που απαιτείται για την κάλυψη των ελληνικών αναγκών και δίχως η ρωσική οικονομία να έχει πληγεί από την πτώση της τιμής του πετρελαίου, δεν αφήνει περιθώρια για παρερμηνείες και παρεξηγήσεις.

3. Προβληματισμοί περί γεωστρατηγικής στροφής της Ελλάδας προς τη Ρωσία. Ένα σενάριο το οποίο δεν έχει καμία πιθανότητα, τουλάχιστον όσο η Ελλάδα παραμένει μέλος των ευρωπαϊκών θεσμών.

Ποια ήταν όμως τα αποτελέσματα της επίσκεψης του κ. Τσίπρα στη Ρωσία;

Η ανακοίνωση της συμφωνίας για κατασκευή του αγωγού μεταφοράς ρωσικού φυσικού αερίου από τα ελληνοτουρκικά σύνορα προς την Κεντρική Ευρώπη μπορεί να προσφέρει μεγάλα οικονομικά και αναπτυξιακά οφέλη για την χώρα. Η κατασκευή του νέου αγωγού δημιουργεί μια ακόμη σημαντική πηγή εφοδιασμού για την ελληνική αγορά, που σημαίνει μεγαλύτερη ασφάλεια εφοδιασμού και αύξηση του ανταγωνισμού, άρα καλύτερες τιμές για τους καταναλωτές φυσικού αερίου και την ηλεκτροπαραγωγή. Ωστόσο για την κατασκευή του απαιτείται και η σύμφωνη γνώμη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ενώ υπάρχει και το ζήτημα της ενεργειακής εξάρτησης της Ευρώπης από την Ρωσία. Εμπόδια που δύσκολα θα ξεπεραστούν.

Επίσης, ένα από τα θέματα που συζητήθηκαν ανάμεσα στον κ. Τσίπρα και τον Ρώσο πρωθυπουργό κ. Μετβέντεφ, ήταν η εξαίρεση των ελληνικών προϊόντων από το εμπάργκο που είχε επιβληθεί από την ρωσική κυβέρνηση ως αντίποινα για τις κυρώσεις εναντίον της από την Ε.Ε, τις Η.Π.Α, τον Καναδά, την Αυστραλία και την Νορβηγία. Μια τέτοια συμφωνία, όμως, είναι πιθανόν να προκαλέσει τις αντιδράσεις άλλων χωρών-μελών της Ε.Ε κάνοντας λόγο για μη ισότιμη μεταχείριση.

Τα προβλήματα που προκύπτουν στην εφαρμογή αυτών των προτάσεων είναι αποτέλεσμα της τρέχουσας διαμάχης μεταξύ Ευρώπης και Ρωσίας. Ωστόσο η Ελλάδα μπορεί να παίξει εποικοδομητικό ρόλο σε αυτή τη διαμάχη και να φανεί χρήσιμη ως η φωνή της Ευρώπης στη Ρωσία. 

Συμπερασματικά, δεν ξέρουμε αν θα υπάρξουν οφέλη για την Ελλάδα από τις συναντήσεις του πρωθυπουργού στη Ρωσία. Το σημαντικό όμως είναι πως ο κ. Τσίπρας, με την κίνηση του αυτή, στέλνει ένα μήνυμα προς δύο κατευθύνσεις: στους Ευρωπαίους εταίρους μας ότι η Ελλάδα, παρά τις δυσκολίες της, είναι εδώ και μπορεί να έχει ρόλο στη διεθνή σκηνή και στους ψηφοφόρους του πως μένει πιστός στις δεσμεύσεις του για πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική.

Πέτρος Παπανικολάου