Ο Τομ, ο Χωκ και ο Τρελαντώνης!

 ΓΡΑΦΕΙ Η ΑΝΝΑ ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ 

"Μόνο με την καρδιά βλέπεις καλά... την ουσία τα μάτια δεν την βλέπουν!" Μια αλήθεια  ειπωμένη από μια σοφή αλεπού,  σ' ένα βιβλίο που αγαπήθηκε όσο λίγα... "Ο Μικρός Πρίγκηπας" του Αντουάν ντε Σαιντ-Εξυπερύ αποτέλεσε ένα από τα πιο αγαπημένα παιδικά  βιβλία (αν και λατρεύτηκε εξίσου και από τους ενήλικες) γιατί με συμβολικό αλλά και τόσο κατανοητό τρόπο έφερε τα παιδιά σ' επαφή με έννοιες όπως η αγάπη, η ανάπτυξη ισχυρών δεσμών, ο αμοιβαίος σεβασμός...

Παγκόσμια ημέρα παιδικού βιβλίου η σημερινή, μ' έκανε ν' αναλογιστώ τη θέση που έχει η φιλαναγνωσία στη ζωή των παιδιών μέσα στο χρόνο. Θυμάμαι τα παιδικά μου χρόνια και την ενασχόληση της δικής μου γενιάς με τα βιβλία και τα παραμύθια. Από τις πρώτες μας ίσως αναμνήσεις, τα παραμύθια του Χανς Κρίστιαν Άντερσεν και των αδελφών Γκριμ μας συντρόφευαν μέχρι να μας πάρει γλυκά ο ύπνος, ακούγοντας τους γονείς μας να ζωντανεύουν με τις φωνές τους την "Κοκκινοσκουφίτσα", τη "Χιονάτη", τον "μολυβένιο στρατιώτη". Θυμώναμε με την απαίσια μητριά της Σταχτοπούτας, νιώθαμε θλίψη για το κοριτσάκι με τα σπίρτα (κι ας ήταν η εκατοστή φορά που ακούγαμε την ιστορία), χαιρόμασταν που ο "κακός λύκος" τιμωρήθηκε στο τέλος. Κι έτσι απλά κι ανεπαίσθητα, μάθαμε να νιώθουμε συμπόνια για τους γύρω, να ξεχωρίζουμε το καλό από το κακό, να αντιλαμβανόμαστε ότι πάντα μα πάντα, όσες περιπέτειες κι αν περνούσε ο "καλός" της ιστορίας, θα έβρισκε την δικαίωση που του άξιζε... γιατί ήταν όμορφο να σκεφτόμαστε πως το καλό θα νικήσει...

Μεγαλώνοντας, η ανάγνωση πέρασε σε άλλο επίπεδο. Μεγαλύτερα παιδιά πλέον, με άλλες προσλαμβάνουσες, διαλέγαμε από τα ράφια του βιβλιοπωλείου αυτό που μας εξέφραζε περισσότερο και μας ταξίδευε σε προορισμούς που επιλέγαμε εμείς….Κάπως έτσι ακολουθήσαμε τον Φιλέα Φόγκ στο "Ο Γύρος του κόσμου σε 80 μέρες", πηγαίνοντας νοερά στα μέρη που διέσχισε κι εκείνος... Λονδίνο, Σουέζ, Καλκούτα και πολλούς ακόμη τόπους που επισκεφτήκαμε με τη φαντασία μας, σ' αυτό το υπέροχο βιβλίο του Ιούλιου Βέρν. Ο Μαρκ Τουέιν, από την άλλη, μας σύστησε δυο από τους πιο καλόκαρδους κι έξυπνους "αλητάκους", τον Τομ Σόγιερ και τον Χωκ Φιν που με τις περιπέτειες τους μας δίδαξαν πως το ιδιαίτερο του χαρακτήρα μας δεν πρέπει να μπαίνει σε καλούπια, αλλά να εκφράζεται ελεύθερα... και βέβαια, πολλοί θυμόμαστε με νοσταλγία έστω κι έναν από τους χαρακτήρες της Πηνελόπης Δέλτα, όπως τον "Τρελαντώνη" ή τον "Μάγκα"...

Εκατοντάδες βιβλία μας κράτησαν συντροφιά καθώς μεγαλώναμε, όλα μ' έναν κοινό παρονομαστή: μας βοήθησαν ν' αναπτύξουμε τη φαντασία μας, να πλάσουμε στο μυαλό μας εικόνες ανθρώπων που δε θα συναντήσουμε ποτέ και τόπων που δε θα δούμε με τα μάτια μας, αλλά  θα κουβαλάμε πάντα μέσα μας.

Πολλές φορές θέλω να "μυήσω" τα σημερινά παιδιά, τους μαθητές μου, στον κόσμο του βιβλίου, αλλά συχνά η σχετική συζήτηση καταλήγει στα καινούρια tablets και ηλεκτρονικά που μονοπωλούν τον χρόνο τους. Από την μία τους λέω πως είναι προτιμότερο να διαμορφώσουν άποψη για τη ζωή μέσα από τα βιβλία παρά  από την τηλεόραση και το ίντερνετ αλλά από την άλλη δεν ξέρω αν αυτό μπορούν να το αντιληφθούν σε μια κοινωνία που δουλεύει, ενημερώνεται, διασκεδάζει κυρίως μέσα από την τεχνολογία. Ξέρω σίγουρα όμως πόσα αναντικατάστατα πράγματα χάνουν, στερούμενα το βιβλίο...

Ίσως μέσα στις υποχρεώσεις μας ως ενήλικες απέναντί τους είναι να τους περάσουμε την αγάπη για το διάβασμα. Ίσως την άλλη φορά το δώρο που θα επιλέξουμε γι' αυτά να μην είναι άλλο ένα "γκατζετάκι" αλλά ένα βιβλίο. Ίσως να τους το διαβάσουμε κιόλας για λίγο, καθώς τους το δίνουμε για πρώτη φορά... ξέρετε, μ' αυτή τη φωνή των μαμάδων μας, που χρωμάτιζε κάθε λέξη...

Άννα Ευσταθίου