Μας αξίζει αυτή η Ελλάδα;
ΓΡΑΦΕΙ Ο ΓΙΑΝΝΗΣ ΣΤΕΛΙΟΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ Συζητούσαμε πρόσφατα με ένα φίλο, που τα τελευταία έξι χρόνια ζει και εργάζεται στην Αγγλί...
http://www.thecolumnist.gr/2015/04/blog-post_82.html
ΓΡΑΦΕΙ Ο ΓΙΑΝΝΗΣ ΣΤΕΛΙΟΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ
Συζητούσαμε πρόσφατα με ένα φίλο, που τα τελευταία έξι χρόνια ζει και εργάζεται στην Αγγλία, για την κατάσταση στην Ελλάδα, την οικονομία, την κοινωνία και τις προοπτικές επιστροφής του στη χώρα. Εντυπωσιάστηκα από την απάντησή του ότι "εντάξει δε σκοπεύουμε να μείνουμε 20 χρόνια έξω" διότι παρά το γεγονός ότι το χρονικό περιθώριο που έδωσε ήταν σαφέστατα μεγαλύτερο από ό,τι έδινε πριν τρία ή τέσσερα χρόνια, εντούτοις συνεχίζει να έχει κατά νου την επιστροφή του και την δημιουργία επιχείρησης στην Ελλάδα.
Ο συγκεκριμένος φίλος είναι ένας από τις χιλιάδες των νέων που αποφάσισαν λίγο πριν ή με την έναρξη της ελληνικής κρίσης να κάνουν μεταπτυχιακό στο εξωτερικό. Η προοπτική αρχικά ήταν, τουλάχιστον για τους περισσότερους, να κάνουν μια εξειδίκευση και να γυρίσουν πίσω με ένα σημαντικό τυπικό προσόν για να διεκδικήσουν μία καλή επαγγελματική εξέλιξη, ενώ πολύ σπάνια συναντούσες κάποιους που συνειδητά είχαν προεπιλέξει την μόνιμη εγκατάσταση στο εξωτερικό.
Προφανώς, η κρίση μετάβαλε αυτήν την τάση και η συντριπτική πλειοψηφία αυτών των νέων έρχεται πλέον στην Ελλάδα μόνο για διακοπές. Και πάλι, όμως, πολλοί από αυτούς τους ανθρώπους διατηρούν την πεποίθηση ότι μία επιστροφή σε κάποιο εύλογο διάστημα είναι εφικτή και μάλιστα αρκετοί πιστεύουν σοβαρά ότι μπορούν να δημιουργήσουν στην "μετά την κρίση" Ελλάδα.
Κατά την άποψή μου αυτή η, κρίσιμη και ιδιαίτερα χρήσιμη για την οικονομία και την κοινωνία, ομάδα ανθρώπων δεν πρόκειται να γυρίσει διότι παρά το γεγονός ότι ενημερώνονται καθημερινά από το διαδίκτυο και τους γνωστούς τους για την Ελλάδα, κάνουν ένα βασικό σφάλμα: παραλληλίζουν ενδόμυχα ή ασυναίσθητα τη δική τους πορεία επιτυχίας στο εξωτερικό με την πορεία της ελληνικής πραγματικότητας θεωρώντας ότι αργά ή γρήγορα κι αυτή θα προοδεύσει. Με τις κατεστημένες νοοτροπίες και τις στρεβλώσεις όμως που συνεχίζουν να ταλανίζουν την Ελλάδα, αυτού του είδους η πρόοδος είτε θα αργήσει είτε δε θα έρθει ποτέ. Κι ακόμη κι αν έρθει, οι ίδιοι θα έχουν μεν την εμπειρία αλλά πιθανότατα όχι τη διάθεση και τον ενθουσιασμό που έχουν τώρα, στα 30 και στα 35 τους, να δημιουργήσουν στην χώρα καταγωγής τους.
Με βάση το παραπάνω δεδομένο, ο πυλώνας αναμόρφωσης και ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας πρέπει να είναι η καινοτόμος μικρή και μεσαία επιχειρηματικότητα με πεδίο δράσης από την πληροφορική και τις θετικές επιστήμες μέχρι την ιατρική και τις ανθρωπιστικές επιστήμες. Μία επιχειρηματικότητα που θα περικλείει και δε θα αποκλείει, θα είναι ανταγωνιστική και θα στηρίζεται στην όρεξη, τη φαντασία, το ταλέντο και την εργατικότητα των αυριανών 20άρηδων, που προς το παρόν μπορούμε να συναντήσουμε σε κάθε σχολείο της χώρας, όχι μόνο στα πρότυπα για τα οποία όλοι κόπτονται τελευταία.
Για να γίνει, όμως, αυτό πραγματικότητα πρέπει να επιλυθούν δύο βασικά και χρόνια εμπόδια του επιχειρείν στην Ελλάδα: η διαχρονική έλλειψη σταθερά χαμηλού φορολογικού συστήματος και η γραφειοκρατία.
Ως προς το πρώτο, η βασική δικαιολογία των τελευταίων κυβερνήσεων είναι οι μνημονιακές υποχρεώσεις. Αυτό όμως που δε λαμβάνουν υπόψη τους όσοι την προκρίνουν είναι ότι η ίδια ασταθής φορολογική πολιτική κυριαρχούσε και πριν το 2010 ενώ παράλληλα κανείς δεν μπορεί να εξηγήσει επαρκώς το πώς η, επίσης υπό μνημόνιο, Ιρλανδία διατήρησε τους συντελεστές χαμηλά. Για να το ερμηνεύσει αυτό όμως κάποιος θα έπρεπε να παραδεχτεί ότι, μέσα στα πλαίσια του μνημονίου, οι ιρλανδικές κυβερνήσεις αντιπρότειναν κάποιες επίπονες εναλλακτικές λύσεις για να κρατήσουν τους συντελεστές αυτούς χαμηλά.
Αντιθέτως στην Ελλάδα, διαδοχικές κυβερνήσεις ήταν ιδιαίτερα απρόθυμες, αν όχι αρνητικές, στο να υλοποιήσουν ουσιαστικές δεσμεύσεις αναμόρφωσης του κράτους και αντιμετώπισης των κάθε λογής συντεχνιών (πχ. άνοιγμα επαγγελμάτων), με αποτέλεσμα να ψάχνουν το εύκολο χρήμα σε, αλλοπρόσαλλους και απαγορευτικούς για την επιχειρηματικότητα, φόρους.
Από την άλλη, αναφορικά με τη γραφειοκρατία, ακόμα και σήμερα η συζήτηση γίνεται, σχεδόν, αποκλειστικά με γνώμονα την προσέλκυση μεγάλων επενδύσεων από το εξωτερικό. Αν και προφανώς αυτές οι επενδύσεις είναι σημαντικές και απαραίτητες, όπως έχει δείξει και το παράδειγμα της COSCO, η όλη συλλογιστική συνήθως αγνοεί την καινοτόμο μικρή και μεσαία επιχειρηματικότητα.
Αντί λοιπόν να θεσπιστεί ένα ενιαίο και ευέλικτο αντιγραφειοκρατικό νομοθετικό πλαίσίο, στην καλύτερη περίπτωση προκρίνονται πρακτικές fast track προς όφελος συγκεκριμένων αλλοδαπών και εγχώριων "μεγάλων επενδύσεων", που συνήθως προκύπτουν μέσα από αμφίβολες διαδικασίες και με αβέβαιο όφελος για την ελληνική οικονομία.
Βέβαια αυτή η "παράλειψη" έχει την εξήγησή της καθώς η καταπολέμηση της γραφειοκρατίας αφενός μεν προϋποθέτει τον περιορισμό άχρηστων οργανικών θέσεων στην κρατική μηχανή (άρα απολύσεις) αφετέρου δε έχει ως αποτέλεσμα την πάταξη της μίζας σε κάθε επίπεδο, από τον απλό δημόσιο υπάλληλο μέχρι τον πολιτικό...
Με αυτά και με αυτά όμως και παρά την προκλητική εξάρθρωση των εργασιακών σχέσεων που έχει συντελεστεί, ούτε σοβαρές ξένες επενδύσεις προσελκύονται ούτε η καινοτόμος επιχειρηματικότητα ενθαρρύνεται.
Η παρούσα κυβέρνηση θα μπορούσε να δώσει λύσεις και να βοηθήσει την καινοτομία στην Ελλάδα προς όφελος της ελληνικής οικονομίας και της ευημερίας της κοινωνίας. Στο κάτω κάτω είναι προς το εκλογικό συμφέρον της και συμβατό με την ιδεολογία της να στηρίξει τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις οι οποίες κάθε άλλο παρά το "μεγάλο κεφάλαιο" εκπροσωπούν.
Ως πλέον πιθανή όμως, με βάση τα μέχρι τώρα δείγματα γραφής, φαντάζει η συνέχιση της εχθρότητας απέναντι στην παραγωγική ιδιωτική οικονομία, με αποτέλεσμα τη διαρκή μεγέθυνση του brain drain μέχρι τη στιγμή που η χώρα, μίζερη και γερασμένη πια, θα καταδικαστεί οριστικά στο περιθώριο της ευρωπαϊκής οικονομικής ανάπτυξης και ευημερίας. Μας αξίζει αυτή η Ελλάδα;
