Η ώρα της αλήθειας στις διαπραγματεύσεις για το Κυπριακό

ΓΡΑΦΕΙ Ο ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΓΑΝΟΠΟΥΛΟΣ

Την Παρασκευή 15 Μαΐου αρχίζουν ξανά οι διαπραγματεύσεις για την επίλυση του Κυπριακού. Αυτό αποφασίστηκε προχθές σε συνάντηση του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας Ν. Αναστασιάδη και του Τουρκοκύπριου ηγέτη Μουσταφά Ακιντζί, με τον ειδικό σύμβουλο του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ κ. Άϊντα. Οι ηγέτες των 2 κοινοτήτων θα συναντηθούν ξανά την Παρασκευή για να συζητήσουν κάποια διαδικαστικά ζητήματα που έχουν σχέση με την ουσιαστική διαπραγμάτευση αλλά και με κάποια Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης χαμηλής πολιτικής, που μπορούν να βοηθήσουν τη διαδικασία ώστε να προωθηθεί πιο γρήγορα και να είναι πιο αποτελεσματική. 

Είναι πολύ θετικό το γεγονός ότι η συνάντηση των ηγετών των δύο κοινοτήτων έγινε σε πολύ καλό κλίμα, κάτι που σημαίνει ότι οι διαπραγματεύσεις θα ξεκινήσουν με τις καλύτερες προϋποθέσεις. Τα θετικά σημάδια στις συνομιλίες θα τα δούμε τις επόμενες βδομάδες ή μήνες, όταν δούμε επίσημα σε ποια θέματα συμφωνούν οι 2 πλευρές και ποια κεφάλαια έχουν κλειδώσει. Άλλωστε είναι γνωστές πάνω – κάτω οι θέσεις των δύο πλευρών στα θέματα που κυριαρχούν, όπως στο εδαφικό, το περιουσιακό, τη διακυβέρνηση, τις εγγυήσεις κλπ. Η κάθε πλευρά γνωρίζει διπλωματικά τις θέσεις της άλλης. 

Τώρα, λοιπόν, που αρχίζουν επίσημα οι διαπραγματεύσεις του Κυπριακού πρέπει να πούμε κάποια βασικά πράγματα, για να μην υπάρχουν παρεξηγήσεις και για να καλλιεργηθεί ένα κλίμα συνεργασίας και εμπιστοσύνης. Οι διαπραγματεύσεις για να έχουν καλό αποτέλεσμα δεν πρέπει να υπάρχει εχθρική διάθεση, ούτε μεταξύ των διαπραγματευτών, ούτε μεταξύ των πολιτών και των κομμάτων, αλλά ούτε και μεταξύ των δύο κοινοτήτων. Ειδικά στην περίπτωση του Κυπριακού, όταν απέναντί σου βρίσκονται οι συμπατριώτες σου και έχεις τη βασική υποχρέωση να ζήσεις ειρηνικά μαζί τους (αυτό ισχύει και για τους Ε/Κ και για τους Τ/Κ). 

Ελπίζουμε ότι τους επόμενους μήνες δεν θα κυριαρχούν στην καθημερινότητα, οι χαρακτηρισμοί και τα διάφορα κοσμητικά επίθετα σε όσους έχουν αντίθετη άποψη, όπως έγινε πριν το δημοψήφισμα του σχεδίου Ανάν το 2004. Να μην αρχίσουν πάλι οι διαγωνισμοί, ποιος είναι πιο πατριώτης, ποιος είναι ποιος καλός διαπραγματευτής κλπ. Αυτά έγιναν στο παρελθόν και δεν κερδίσαμε τίποτα. Δεν ωφελούν σε τίποτα οι διχασμοί και τα εξυπνακίστικα σχόλια. Τίποτα δεν κερδίζεις από αυτά.

Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η διαπραγμάτευση δεν θα είναι εύκολη. Πρέπει να γνωρίζει η κυπριακή κοινωνία ότι το αποτέλεσμα των διαπραγματεύσεων δεν θα είναι ιδανικό ούτε τέλειο. Δεν θα υπάρχει η ιδανική λύση αλλά ούτε και η κακή λύση. Θα υπάρχουν και θετικά στοιχεία, όπως επίσης θα υπάρχουν και αρνητικά. Δεν πρέπει να υπάρχει η φιλοσοφία του νικητή ή του ηττημένου. Πρέπει, λοιπόν, κατά τη διάρκεια των συνομιλιών να υπάρχει σωστή ενημέρωση την κατάλληλη στιγμή, χωρίς να χαλάει το κλίμα στις συνομιλίες. 

Παράλληλα, η κυπριακή πολιτική ηγεσία οφείλει να εξηγήσει στους πολίτες, αν έχουν καλό αποτέλεσμα οι συνομιλίες και πάμε σε δημοψήφισμα στο τέλος του 2015 ή στις αρχές του 2016 (σύμφωνα με πληροφορίες που έχουν βγει στη δημοσιότητα), τί συνέπειες θα υπάρχουν αν απορριφθεί και πάλι ένα σχέδιο λύσης... Γιατί ότι όταν τελειώσουν οι συνομιλίες των 2 πλευρών και έχουν ένα θετικό αποτέλεσμα, πριν πάμε σε δημοψήφισμα, οι επιλογές που θα έχουν οι πολίτες είναι μόνο δύο: ή επανένωση της Κύπρου σε μια λύση Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας ή συνέχεια του σημερινού καθεστώτος που οδηγεί σε διχοτόμηση. Πρέπει να καταλάβουν οι πολίτες ότι, με τις διαπραγματεύσεις αυτές, συζητάμε για λύση Ομοσπονδίας και με αυτές τις συνομιλίες δεν θα προκύψει ούτε το ενιαίο κράτος του 1959 με τις Συμφωνίες Ζυρίχης – Λονδίνου ούτε η συνέχεια της σημερινής κατάστασης. Κανείς δεν μπορεί να εγγυηθεί υπεύθυνα πως θα είναι αύριο η Κύπρος, αν ξαναδημιουργηθεί νέο αδιέξοδο στις συνομιλίες. Η λύση του Κυπριακού και η επανένωση της Κύπρου μπορεί να υπάρξει μόνο με λύση Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας. 

* Ο κ. Γιάννης Παγανόπουλος είναι πολιτικός επιστήμονας.