Greeks Abroad: Σοφία Μαλαματίδου
ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ ΣΤΕΛΙΟΥ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ Αφιερώματος συνέχεια για τους νέους Έλληνες που ζουν στο εξωτερικό, με τη Λέκτορα Σοφία Μαλαματ...
http://www.thecolumnist.gr/2015/05/greeks-abroad_12.html
ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ ΣΤΕΛΙΟΥ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ
Αφιερώματος συνέχεια για τους νέους Έλληνες που ζουν στο εξωτερικό, με τη Λέκτορα Σοφία Μαλαματίδου να είναι η σημερινή πρωταγωνίστρια του Greeks Abroad.
Η Σοφία, αφού αποφοίτησε από το τμήμα Αγγλικής Γλώσσας και Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, συνέχισε τις σπουδές της στο Πανεπιστήμιο του Μάνστεστερ στην Αγγλία. Εκεί, μετά το μεταπτυχιακό της στην Μετάφραση και τη Διερμηνεία, ακολούθως ανακηρύχθηκε διδάκτορας στο τμήμα Μετάφρασης και Διαπολιτισμικών Σπουδών. Πλέον, βρίσκεται στο Πανεπιστήμιο του Μπέρμινγκχαμ όπου διδάσκει μετάφραση στο τμήμα Αγγλικής Γλώσσας και Εφαρμοσμένης Γλωσσολογίας ενώ συμμετέχει συχνά σε διάφορα επιστημονικά συνέδρια ως ομιλήτρια τόσο στην Ευρώπη όσο και στην αμερικανική ήπειρο.
Η νεαρή ακαδημαϊκός μίλησε αποκλειστικά στο "The Columnist" και το Γιάννη Στέλιο Παπαδόπουλο για τo πώς αυτοχαρακτηρίζεται, τη βρετανική κοινωνία, τους ταλαντούχους "ριψάσπιδες" ενώ δεν παρέλειψε να απαντήσει στο αν η επιτυχία είναι θέμα DNA ή όχι.
- Νεομετανάστες, πνευματικοί πρόσφυγες, πολίτες του κόσμου… Αυτοί είναι μερικοί από τους χαρακτηρισμούς που χρησιμοποιούνται για να περιγράψουν τους νέους Έλληνες που σταδιοδρομούν στο εξωτερικό. Εσύ πως θα περιέγραφες τον εαυτό σου;
Σ.Μ.: "Όλοι αυτοί οι χαρακτηρισμοί έχουν μια δόση αλήθειας, αλλά κανένας νομίζω δε μπορεί να περιγράψει το σύνολο των νέων που είναι αυτή τη στιγμή στο εξωτερικό. Τελικά η ιστορία του καθενός είναι ξεχωριστή, και ξεχωριστοί οι λόγοι που βρίσκεται στο εξωτερικό, αν και βέβαια η οικονομική κρίση έπαιξε μεγάλο ρόλο. Για μένα δεν ήταν η οικονομική κρίση αυτή που με έκανε να φύγω από την Ελλάδα, ήταν όμως ο λόγος που τελικά έμεινα στη Βρετανία. Για αυτό και πολλές φορές αισθάνομαι σαν παιδί χωρισμένων χωρών, χωρισμένων γεωγραφικά, πολιτισμικά, γλωσσικά, που πρέπει να μοιράζω το χρόνο μου μεταξύ τους".
- Διδάσκεις μετάφραση στο τμήμα Αγγλικής Γλώσσας και Εφαρμοσμένης Γλωσσολογίας στο Πανεπιστήμιο του Μπέρμινγκχαμ, δηλαδή σε ένα τμήμα που ανήκει στις λεγόμενες θεωρητικές επιστήμες. Γιατί ένας δεκαοκτάχρονος Ευρωπαίος να επιλέξει τις ανθρωπιστικές επιστήμες στη σημερινή εποχή, από τη στιγμή που με ένα πτυχίο πχ. στα χρηματοοικονομικά έχει πολύ περισσότερες πιθανότητες να βρει δουλειά και μάλιστα ιδιαίτερα προσοδοφόρα;
Σ.Μ.: "Όταν συνδέουμε τόσο στενά το πτυχίο με την επαγγελματική αποκατάσταση, είναι αλήθεια πως δύσκολα ένας νέος θα επέλεγε τις ανθρωπιστικές επιστήμες. Αν όμως δούμε τις σπουδές σαν μια διαδικασία απόκτησης γνώσεων και δεξιοτήτων που έχουν ως στόχο πρωτίστως να διαμορφώσουν την προσωπικότητα, τότε το εύρος των επαγγελμάτων που αυτές μπορούν να εφαρμοστούν θα γίνει πολύ μεγαλύτερο. Δηλαδή με ένα πτυχίο φιλολογίας δε γίνεται κανείς μόνο φιλόλογος, αλλά αποκτά κριτική σκέψη, ικανότητα κατανόησης, έκφρασης και επικοινωνίας. Πολύτιμα εφόδια για πολλά επαγγέλματα, αρκεί βέβαια και η αγορά εργασίας να είναι σε θέση να τα αναγνωρίσει, όπως γίνεται στο εξωτερικό".
- Πολλοί κατηγορούν τα ελληνικά πανεπιστήμια για χαμηλής ποιότητας ακαδημαϊκές υπηρεσίες και αναξιοκρατία. Πώς εξηγείς, λοιπόν, ότι η επιτυχημένη ακαδημαϊκή αλλά και γενικότερα επαγγελματική πορεία στο εξωτερικό πολλών νέων Ελλήνων, ξεκίνησε με ένα πτυχίο που έχει αποκτηθεί σε ελληνικό ΑΕΙ;
Σ.Μ.: "Αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα υπάρχουν τμήματα και καθηγητές που κάθε άλλο παρά χαμηλής ποιότητας ακαδημαϊκές υπηρεσίες προσφέρουν. Υπάρχουν βέβαια και άλλα όπου τα προβλήματα είναι περισσότερα και αυτό αντικατοπτρίζεται στην ποιότητα σπουδών. Αυτό συμβαίνει σε όλες τις χώρες. Η επιτυχία είναι στο χέρι του φοιτητή, να εκμεταλλευτεί αυτό που του παρέχεται, να ενδιαφερθεί, να ψάξει και να ασχοληθεί. Δυστυχώς όταν κάτι είναι δωρεάν τείνουμε να το υποτιμάμε. Οι επιτυχημένοι νέοι που είναι αυτή τη στιγμή στο εξωτερικό όμως είναι η ζωντανή απόδειξη πως δε θα έπρεπε".
- Κατά την άποψή σου ποια είναι η πιο σημαντική διαφορά και ποια η πιο χαρακτηριστική ομοιότητα που εντοπίζεις μεταξύ των πανεπιστημιακών ιδρυμάτων της Ελλάδας και της Βρετανίας;
Σ.Μ.: "Η πιο σημαντική διαφορά είναι πως στη Βρετανία τα πανεπιστήμια είναι ιδιωτικά, ενώ στην Ελλάδα δημόσια. Αυτό αλλάζει σε μεγάλο βαθμό τις ισορροπίες, τις προσδοκίες και τη σχέση μεταξύ φοιτητών-καθηγητών. Η μεγαλύτερη ομοιότητα είναι, όσο κι αν φαίνεται περίεργο, τα οικονομικά προβλήματα και η έλλειψη χρηματοδότησης για έρευνα. Σε διαφορετικό βαθμό βέβαια, αλλά το πρόβλημα αυτό είναι αισθητό και στις δύο χώρες".
- Η κατάληψη στην Πρυτανεία του ΕΚΠΑ διήρκησε 18 ολόκληρες μέρες, με πολλές από τις διαδικασίες στο ίδρυμα να έχουν, εν τω μεταξύ, παγώσει. Προωθημένη έκφραση δημοκρατίας, "ελληνική ιδιαιτερότητα" ή κάτι άλλο;
Σ.Μ.: "Αν κάποτε οι καταλήψεις ήταν έκφραση δημοκρατίας, σήμερα σίγουρα δεν είναι πλέον. Όπως με καθετί, η κατάχρηση ενός δικαιώματος, μειώνει την διεκδικητική του ικανότητα. Νομίζω οι καταλήψεις, ειδικά στα πανεπιστήμια, είναι πλέον μια κατεκτημένη αντίδραση, που γίνεται χωρίς ιδιαίτερη σκέψη και που συχνά διακινδυνεύει περισσότερα από αυτά που διεκδικεί".
- Πρόσφατα βρέθηκα σε μία συζήτηση όπου ο συνομιλητής μου, συγκρίνοντας τη βρετανική με την ελληνική κοινωνία, υποστήριξε ότι ο μέσος Βρετανός "δεν αδειάζει το τασάκι του στην μέση του δρόμου τρέχοντας με 200" όχι γιατί υπερτερεί σε παιδεία έναντι του μέσου Έλληνα αλλά επειδή στη Βρετανία η παραβίαση των νόμων επιφέρει τιμωρία ενώ στην Ελλάδα σπανίως. Εσύ τι πιστεύεις;
Σ.Μ.: "Νομίζω πως η Βρετανία είναι καθαρή όχι λόγω παιδείας ή τιμωρίας, αλλά απλά γιατί οι υπηρεσίες καθαριότητας κάνουν πιο εντατικά τη δουλειά τους. Σε ότι αφορά την κοινωνία γενικότερα, νομίζω πως τελικά είναι θέμα παιδείας, ειδικά σε θέματα που δεν ρυθμίζονται από νόμους, όπως για παράδειγμα το να είναι κάποιος ευγενικός στις συναναστροφές του με αγνώστους. Και η παιδεία στις δύο χώρες είναι διαφορετική, αλλά αυτό δε σημαίνει πως ένας Βρετανός είναι καλύτερος από έναν Έλληνα ή το αντίθετο, αλλά πως σε κάποια συγκεκριμένα θέματα υπερτερεί ο ένας του άλλου. Για αυτό και θα ήταν άδικο να προσπαθήσουμε να γενικεύσουμε".
- Ποια πτυχή της βρετανικής κοινωνίας και κουλτούρας θαυμάζεις και ποια, κατά τη γνώμη σου, νομίζεις ότι επιδέχεται περαιτέρω βελτίωσης;
Σ.Μ.: "Θαυμάζω το πόσο πιστά τηρείται ο αντικαπνιστικός νόμος, σε μια χώρα που ειδικά το χειμώνα δεν είναι ιδιαίτερα ευχάριστο να είσαι έξω. Πιστεύω πως θα μπορούσαν να ελέγξουν περισσότερο την υπέρμετρη κατανάλωση αλκοόλ που αγγίζει όλες τις πτυχές τις κοινωνίας και έχει ευρύτατες συνέπειες".
- Κάποιοι στην Ελλάδα υποστηρίζουν ότι όλοι εκείνοι που έφυγαν στο εξωτερικό από το ξέσπασμα της ελληνικής κρίσης και μετά δεν είναι τίποτα παραπάνω από ταλαντούχους ριψάσπιδες οι οποίοι εκφέρουν απόψεις εκ του ασφαλούς περιμένοντας να βελτιωθούν τα πράγματα και να γυρίσουν πίσω "θριαμβευτές". Τί απαντάς σε αυτούς;
Σ.Μ.: "Δεν αντιλέγω πως κάποιοι ίσως να φαντάζονται πως η Ελλάδα πρέπει να φτάσει στο επίπεδο της Βρετανίας ή οποιασδήποτε άλλης ανεπτυγμένης χώρας προκειμένου να επιστρέψουν. Αυτοί δυστυχώς θα απογοητευτούν γιατί κάτι τέτοιο δε θα συμβεί σύντομα. Υπάρχει όμως και μια άλλη μερίδα, θέλω να πιστεύω πως αποτελεί την πλειοψηφία των νέων που αυτή τη στιγμή είναι στο εξωτερικό, που περιμένουν να τους δοθεί απλά μια ευκαιρία για να προσφέρουν στη χώρα τους. Και αυτό προφανώς συνεπάγεται κάποιους συμβιβασμούς που είναι σε θέση να κάνουν".
- Η Μεγάλη Βρετανία είναι μία παραδοσιακά πολυπολιτισμική κοινωνία. Τα δύο-τρία τελευταία χρόνια όμως βλέπουμε στο δημόσιο διάλογο μία σαφέστατη ενίσχυση της επιφυλακτικότητας έναντι των μεταναστών. Έχεις βιώσει αυτή τη διαφοροποίηση σε προσωπικό επίπεδο;
Σ.Μ.: "Προσωπικά δεν έχω νιώσει κάποια διαφοροποίηση, αλλά αυτό δε σημαίνει πως δεν υπάρχει σε άλλα κομμάτια της κοινωνίας. Η επιφυλακτικότητα που εκφράζεται στο δημόσιο διάλογο είναι αντανάκλαση ενός ευρύτερου προβληματισμού που υπάρχει αυτή τη στιγμή στην Ευρώπη. Οι πιο νηφάλιες φωνές στη Βρετανία μιλάνε για πιο αυστηρά κριτήρια εισόδου στη χώρα, παρόμοια με το σύστημα της Αυστραλίας, πράγμα που όμως έρχεται σε αντίθεση με την ενωμένη Ευρώπη και την ελεύθερη κυκλοφορία".
- Σύμφωνα με στοιχεία του ΟΟΣΑ για το έτος 2013, ο εργαζόμενος στην Ελλάδα δούλεψε κατά μέσο όρο 2037 ώρες ενώ στο Ηνωμένο Βασίλειο ο αντίστοιχος αριθμός έφτανε τις 1669. Πώς σχολιάζεις αυτήν την εικόνα;
Σ.Μ.: "Οι αριθμοί διευκολύνουν μεν τη σύγκριση, αλλά δε μας δίνουν την πλήρη εικόνα. Είναι σημαντικό να εξετάσουμε επίσης πόσο έργο παράγεται σε αυτές τις ώρες. Η παραγωγικότητα είναι μια παράμετρος που συχνά αποσιωπάται από τέτοιου είδους στατιστικές. Οι συνθήκες εργασιακής εκμετάλλευσης που επικρατούν στην Ελλάδα έχουν αυξήσει ακόμα περισσότερο από πριν τις ώρες εργασίας, αλλά θα πρέπει να αναρωτηθούμε αν έχουν αυξήσει και την παραγωγικότητα".
- Στην Ελλάδα κυριαρχεί η αντίληψη ότι οποιοσδήποτε Έλληνας επιλέξει το εξωτερικό θα πετύχει απλώς και μόνο επειδή είναι Έλληνας. Η επιτυχία είναι ζήτημα DNA;
Σ.Μ.: "Η επιτυχία εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, αλλά δεν είναι ζήτημα εθνικότητας ή DNA. Είναι ζήτημα σκληρής δουλειάς, επιμονής, υπομονής και τύχης σε κάποιο βαθμό. Στην Βρετανία τουλάχιστον τίποτα δε χαρίζεται, όλα πρέπει να τα διεκδικήσεις και για κάποιον που έρχεται από άλλη χώρα αυτό ίσως και να σημαίνει πως πρέπει να ξεκινήσει από αρκετά χαμηλά. Αλλά αν υπάρχουν τα στοιχεία που ανέφερα, τότε και η επιτυχία δε θα αργήσει".
- Πώς φαντάζεσαι τον εαυτό σου σε 5 χρόνια από τώρα; Ο επαναπατρισμός είναι μέσα στα σχέδιά σου;
