Το απολιτίκ και ενπολιτίκ δίλημμα: εκλογές, δημοψήφισμα ή αποφάσεις
GUEST EDITOR ΓΡΑΦΕΙ Ο ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΠΙΜΠΑΣ Οι εκλογικές διαδικασίες αποτελούσαν πάντοτε για μένα μια ξεχωριστή στιγμή έκφρασης τ...
http://www.thecolumnist.gr/2015/05/blog-post_15.html
GUEST EDITOR
ΓΡΑΦΕΙ Ο ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΠΙΜΠΑΣ
Οι εκλογικές διαδικασίες αποτελούσαν πάντοτε για μένα μια ξεχωριστή στιγμή έκφρασης της δημοκρατίας αλλά και διεξόδου στη λήψη αποφάσεων μιας ομάδας, συλλόγου, κόμματος και χώρας. Σε όλους αυτούς που θεωρούν ότι οι εκλογικές διαδικασίες αποτελούν εμπόδιο στην ταχεία και αποτελεσματική λήψη αποφάσεων το μοναδικό που έχω να εκφράσω είναι τη λύπη μου για την άγνοια και την έλλειψη εμπειρίας των δυναμικών που αναπτύσσει κάθε ψηφοφορία, ειδικότερα αν αυτή δεν αυτονομείται από την πολιτική δράση.
Δεν είναι όμως μόνο η πολιτική νομιμοποίηση που απορρέει από την άσκηση εκλογικού δικαιώματος. Μπορώ να παραδεχτώ ότι έχω ψηφίσει σε επίπεδο διαχείρισης πολυκατοικίας έως και το μέγιστο επίπεδο της πολιτικής, και έχω συμμετάσχει σε διεργασίες λήψης αποφάσεων. Κάθε σφαίρα της κοινωνικής ζωής περιλαμβάνει πλείστες περιπτώσεις επιλογών που γίνονται με προσωπική ή συλλογική απόφαση. Η εκλογική διαδικασία, εκτός των άλλων, αποτελούσε πάντα μια εκδοχή προσωπικής έκφρασης και ψυχαγωγίας, αντίστοιχη με τα συναισθήματα που σου προκαλεί ο συναγωνισμός σε ένα άθλημα του στίβου ή ένα ωραίο ποδοσφαιρικό ματς.
Υπάρχει όμως μια σημαντική εκλογική διαδικασία για την οποία μπορώ να πω ότι αυθόρμητα με έχει οδηγήσει σε απόσταση από το κορυφαίο αυτό πολιτικό φαινόμενο: και αυτές είναι οι φοιτητικές εκλογές.
Γαλουχημένος μέσα στο πλαίσιο της σημασίας που έχει η δημοκρατία και η ελευθερία έκφρασης στα πανεπιστήμια, πεπεισμένος ότι το ελληνικό πανεπιστήμιο είναι δημοκρατικό ως προς την πρόσβαση των πολιτών, θεωρώντας ότι η γνώση θα πρέπει να κατακτάται σε ολιστικό πλαίσιο, μπορώ να πω ότι ένιωθα γοητευμένος από τις παραδόσεις και τη μαθησιακή διαδικασία. Παρά την έλλειψη υποδομών, που είναι το βασικό σε οποιαδήποτε δυτική χώρα που σέβεται το ερευνητικό της μέλλον, παρά τον αρχοντοχωριάτικο ελιτισμό ορισμένων καθηγητών, το πανεπιστήμιο αποτελούσε πάντα μια εστία αναζωπύρωσης ονείρων και ορθολογισμού. Αργότερα, υπήρξε η συνειδητοποίηση ότι η βιτρίνα των μαθημάτων υπονομεύεται από τη διασπάθιση κονδυλίων σε αμφιβόλου ποιότητας ερευνητικά προγράμματα, από την εκμετάλλευση φοιτητών για την παραγωγή έρευνας (όχι παντού και όχι πλειοψηφικά), από την ανταλλαγή ψήφων για την εκλογή σε βαθμίδα και πάει λέγοντας. Παρ' όλα αυτά η γοητεία παρέμενε.
Αλλά εκείνο το γεγονός που κάθε χρονιά κόντυνε την αγάπη μου για το πανεπιστήμιο ως μηχανισμό διοίκησης ήταν ο τρόπος που διεξάγονταν και συνεχίζουν να διεξάγονται οι φοιτητικές εκλογές.
Την αιτία δεν την έχω αναζητήσει αποκλειστικά στο γεγονός ότι οι φοιτητικοί σύλλογοι μονοπωλούνταν από τις κομματικές ταυτότητες και εκφράσεις. Ούτε ότι η απόσταση της ηλικίας έχει ψυχράνει τις αντιδράσεις απέναντι στους θερμόαιμους ενθουσιώδεις φοιτητές. Ούτε τα φαινόμενα ανόητης βίας και δολοπλοκίας που δυστυχώς δεν εκλείπουν και είναι μήτρα φασισμού.
Εκείνο που ενοχλεί βαθιά είναι το συνολικό πλαίσιο μέσα στο οποίο γαλουχήθηκε μια γενιά νέων πολιτευτών, η οποία μετέφερε τις μεθόδους επιρροής στην κεντρική πολιτική σκηνή.
Συγκεκριμένα αναφέρω:
- Εκλογή καθηγητών καθ' υπόδειξη ομάδων συμφερόντων
- Συμμετοχή φοιτητών σε ΓΣ τμημάτων
- Πρόσβαση σε συγγράμματα/ σημειώσεις χωρίς κανένα σεβασμό σε εκείνο που μόχθησε. Διάθεση συγγραμμάτων επ' αμοιβή
- Καταλήψεις και καταστροφές με πολιτικά προσχήματα
- Εύκολες τοποθετήσεις σε δουλειές
- Μετάβαση στην κεντρική πολιτική σκηνή με άγνοια της κοινωνίας
Είναι σαφές και ξεκάθαρο μέσα μου ότι τη βασική ευθύνη για το κατάντημα του ελληνικού πανεπιστημίου την έχει η παράταξη που κυριάρχησε μετά το 1980 στα ελληνικά πανεπιστήμια και η οποία αναδείχθηκε σε μια σκιώδη υπηρεσία εξυπηρέτησης προσωπικών και αλλότριων συμφερόντων: αυτή δεν είναι άλλη από τη ΔΑΠ, που εκμεταλλευόμενη την επιρροή της στον απολιτίκ πληθυσμό πέρασε σε μια άνευ όρων παράδοση σε πρακτορεύσεις και υπόγειες συμφωνίες για την αέναη αναπαραγωγή τους. Αν ο Κωστόπουλος εμπέδωσε το mykonian lifestyle, η ΔΑΠ προπόνησε το εγχώριο εγγράμματο πληθυσμό στην εύκολη λύση. Άλλωστε, όταν ο Άδωνις χόρευε το "Α και ΟΥ" επικροτούσε την επικράτηση μέσω κραυγής και όχι μέσω διαλεκτικής, γεγονός που αξιολογείται ως αναντίστοιχο με την κουλτούρα ενός άνθρωπου που διέπεται από ένα αρχαιοελληνικό θαυμασμό και διαφημίζει τις ελληνικές γραμματείες.
Σύντομα ακολούθησε κι η ΠΑΣΠ, αν και αδύναμη ως προς την οργάνωση και προσέλκυση νέων, έμεινε με περιορισμένα ποσοστά επιρροής, περιχαρακωμένη, με την προσδοκία της να ανάγεται στην ιδεολογική κυριαρχία της σοσιαλδημοκρατίας και της διακυβέρνησης (δεκαετίες '80-'90).
Όσο για τις άλλες παρατάξεις (κατά τεκμήριο αριστερές) είναι, επίσης, σαφές και ξεκάθαρο ότι κινήθηκαν με μια ατζέντα περασμένου αιώνα. Οι εικόνες αρπαγής της κάλπης Περσεφόνης, η αίσθηση ότι η διεκδίκηση προϋποθέτει την απουσία ευγένειας και ήθους, η αίσθηση ότι η γνώση και το επιχείρημα δεν έχουν πολιτική βάση, η αίσθηση ότι κάνω γυμναστική για τον πραγματικό πολιτικό στίβο αποξένωσαν μεγάλο πλήθος ανθρώπων που είχαν οράματα για την κοινωνία της γνώσης.
Και τέλος, η αίσθηση ότι το πανεπιστήμιο έχει αλωθεί από στοιχεία που δε δρουν προς το συμφέρον της κοινωνίας εν γένει, αλλά έχουν σκοτεινές διαδρομές και σκοτεινότερους σκοπούς.
Αυτή τη βδομάδα διεξήχθησαν για άλλη μια χρονιά οι φοιτητικές εκλογές: αν κανείς ρωτήσει τι διαφέρει από πέρυσι ή τα προηγούμενα 10 χρόνια ελάχιστα ιστορικά μπορεί να καταγράψει. Η ιστορία του Μάη, του Πολυτεχνείου ξαραχνιάζονται σήμερα μόνο με λίγο στουπί και μολότοφ στα παλιά συρτάρια των γραφείων και στις σκονισμένες αίθουσες λόγω έλλειψης προσωπικού μέχρι να φτάσουμε όσο χαμηλότερα μπορούμε.
Έφτασε η ώρα, οι νέοι που συμμετείχαν ενεργά στη δημιουργία της νέας γενιάς μετα-μεταπολιτευτικών πολιτικών, να αναλάβουν τις ευθύνες και το χρέος προς τις επόμενες γενιές. Με αυτοκριτική, με συμβολή στη γνώση, με άνοιγμα στη δημοκρατία, στις διαδικασίες πραγματικής λήψης αποφάσεων και όχι σαν σε talent-show. Έτσι, ώστε όταν έρθει η ώρα για ένα πραγματικό δημοψήφισμα ή για μια απόφαση στη γειτονιά, το ερώτημα που θα βαραίνει να μην είναι "τι έχω να κερδίσω από αυτό;" αλλά πώς θα βελτιωθεί η συνολική ευημερία με πολιτικούς όρους.
Οι εκλογές μας αφορούν όλους, απολιτίκ και ενπολιτίκ. Οι απαντήσεις όμως, οι συνέπειες και τα κίνητρα των αποφάσεων δεν είναι πάντα ορατά.
Έτσι, λοιπόν, το μόνο που έχω να φοβάμαι και να ελπίζω είναι ότι η ανεκπαίδευτη πολιτικά "υψηλή" κοινωνία ενδέχεται σε ένα μελλοντικό δημοψήφισμα να οδηγήσει με λάθος τρόπο, στη σωστή κατεύθυνση.
* Ο Δημήτρης Μπίμπας είναι οικονομικός αναλυτής και επιστημονικό στέλεχος ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ.
Twitter: www.twitter.com/BDimitris