Eίναι το διαδίκτυο καθρέπτης της προσωπικότητας μας;

GUEST EDITORS ΓΡΑΦΕΙ Ο ΙΑΚΩΒΟΣ ΣΙΑΝΟΥΔΗΣ Ο καθρέφτης, έχει μία ιδιαίτερη θέση τόσο στην πραγματικότητα όσο και στα παραμύθια. Σ...

GUEST EDITORS


ΓΡΑΦΕΙ Ο ΙΑΚΩΒΟΣ ΣΙΑΝΟΥΔΗΣ

Ο καθρέφτης, έχει μία ιδιαίτερη θέση τόσο στην πραγματικότητα όσο και στα παραμύθια. Στις αλληγορίες, παίζει το ρόλο της πύλης για έναν άλλο, μαγικό, κόσμο ενώ στις ανθρωπιστικές επιστήμες είναι ένα μέσο εσωτερίκευσης και προσωπικής ανάπτυξης. Παρόλα αυτά, δεν παύει να είναι ένα κομμάτι γυαλί… Ή μήπως όχι; Μήπως, πλέον, οι καθρέφτες φτιάχνονται από διαφορετικά υλικά πλην του γυαλιού; Θα μπορούσε να πει κάποιος ότι ένας καθρέφτης του εαυτού μας είναι οι επιλογές μας, οι φίλοι μας, τα χόμπι μας ή και ακόμα ότι καθρέφτης μας είναι όσα προσπαθούμε να πείσουμε τους άλλους ότι είμαστε. Είναι, λοιπόν, η τάση της εποχής να διαλέγουμε τους καθρέφτες πάνω στους οποίους αντανακλούμε το είδωλό μας για να αναπτυχθούμε ή είναι, απλώς, φυσική εξέλιξη;

Ας σκεφτούμε το εξής… Ποιο είναι το μέρος στο οποίο έχουμε τις ομορφότερες απεικονίσεις του εαυτού μας; Το μέρος στο οποίο είμαστε η πιο ενδιαφέρουσα εκδοχή του εαυτού μας; Το μέρος στο οποίο προβάλουμε τη διαφορετικότητά μας μέσα από την ασφάλεια μιας κοινότητας που μοιράζεται την ίδια τάση; Ίσως σε πολλούς να έρθει στο μυαλό η δημοφιλέστερη σελίδα κοινωνικής δικτύωσης, το Facebook.

Για να γίνει περισσότερο κατανοητό πως το Facebook είναι ένας αναπτυξιακός καθρέφτης ας γυρίσουμε στην πρώιμη, παιδική ηλικία και ας αναλύσουμε το συμβολισμό του καθρέφτη. Για ένα παιδί, η αντανάκλαση του ειδώλου του φαντάζει κάτι το μαγευτικό. Φανταστείτε να έρχεστε για πρώτη φορά σε διάδραση με κάποιον ο οποίος μιμείται και ακολουθεί την κάθε σας κίνηση, το κάθε σας βλέμμα και τον κάθε σας μορφασμό! Αυτός ο “κάποιος” σας δίνει μία αίσθηση – τρομερά – γνώριμη και οικεία και σε έναν βαθμό καταλαβαίνετε ότι είστε το ίδιο πρόσωπο. Όμως, εδώ, υπάρχει μία διαφορά… ο “κάποιος” που βρίσκεται απέναντί σας μοιάζει πιο δυνατός… πιο ρευστός στις κινήσεις του, πιο ολοκληρωμένος ενώ εσείς νιώθετε ότι αποτελείστε από κομμάτια και ότι οι κινήσεις σας έχουν τη χάρη μαριονέτας!

Φανταστείτε ότι νιώθετε ως το ακριβές ισοδύναμο που δίνει η αίσθηση ενός ειδώλου στο νερό το οποίο στρεβλώνεται από τους κυματισμούς του. Τι συμβαίνει εκείνη τη στιγμή, λοιπόν; Όπως ακριβώς το είδωλο στρεβλώνεται και σβήνει πίσω από τους υδάτινους δακτυλίους εκείνη τη στιγμή, ο “κάποιος” του καθρέφτη γίνεται η ιδανική εκδοχή του εαυτού μας την οποία θα κυνηγούμε και θα αποζητούμε μια ζωή! Αυτή, η αντιλαμβανόμενη “τελειότητα” του ειδώλου παίζει και ξαναπαίζει στο μυαλό μας σε ένα ναρκισσιστικό βρόχο σαν μια κασέτα κολλημένη σε επανάληψη η οποία αρχίζει να δημιουργεί έκρυθμες καταστάσεις. Αφού εμείς είμαστε το πραγματικό και όχι το ιδανικό μέρος της εξίσωσης είναι δυνατό να δημιουργηθεί ζήλια, σύγχυση και ένταση μεταξύ ημών και εκείνου! Να μας οδηγήσει, δηλαδή, να έχουμε παράλογες απαιτήσεις από τον εαυτό μας στην προσπάθειά μας να φτάσουμε την τελειότητά του. Για να γίνει κατανοητό το παραπάνω σκεφτείτε την ακόλουθη αναλογία… πόσες φορές έχουμε χρησιμοποιήσει το αγαπημένο μας τραγούδι ως ξυπνητήρι ώσπου τελικά καταλήξαμε να το απεχθανόμαστε;

Μεγαλώνοντας, οι απαιτήσεις και ο αγώνας να φτάσουμε στην ιδανική εμφάνισή συναντούν την ευκαιρία να εκφραστούν μέσα από διαφορετικά πρίσματα ή επιφάνειες πέραν των συμβατικών. Οι απαιτήσεις της παιδικής μας ηλικίας δύναται να κατοπτριστούν μέσα από διαδικτυακές κοινότητες ή ιστότοπους οι οποίοι προσφέρουν την ευκαιρία να ασχοληθούμε με αυτή μας την αναζήτηση. Πως, όμως, λειτουργεί αυτό και τι βοηθάει στην εξέλιξή του; Μα φυσικά το νήμα της κοινότητας στην οποία εισαχθήκαμε! Βλέπετε, ο ιδεατός εαυτός μας – αυτός που αντικρύσαμε πρώτη φορά μικροί και που παίρνει ζωή μέσα από φωτογραφίες και δημοσιεύσεις – έχει άλλη μια ιδιότητα…

Ακριβώς όπως μιμούμαστε πρότυπα (γονείς, μεγαλύτερους αδελφούς, φίλους) έτσι και εκείνος μιμείται την δημοφιλία των άλλων διαδικτυακών προφίλ εσωτερικεύοντας τις ιδιότητές τους, ισχυροποιώντας την ύπαρξή του με αποτέλεσμα να ανοίγει περισσότερο την ψαλίδα μεταξύ της πραγματικότητας και εκείνου. Απόδειξη για αυτό αποτελεί η ενδεχόμενη απογοήτευση που μπορεί να νιώσει κάποιος όταν η φωτογραφία του, η δημοσίευσή του, ο ιδεατός εαυτός του – με λίγα λόγια – δεν πάρει την αποδοχή που θα ήθελε να πάρει. Έτσι, αποξενωνόμαστε από την εικόνα μας και συγκεντρώνουμε όλη τη λιβιδινική ενέργειά μας, στο να εξυψωθεί εκείνος. Αμέτρητα check in που αποκαλύπτουν την κοινωνική πτυχή του, μεγαλεπίβολες δημοσιεύσεις που αναδεικνύουν την προσωπική ευαισθησία του και μυριάδες φωτογραφίες που υπογραμμίζουν την ομορφιά του.

Επιστρέφοντας στο συμβολισμό του καθρέφτη της παιδικής ηλικίας, όμως, το βρέφος για να ανάγει το είδωλό του στο ιδανικό απαιτεί, ακόμα, κάτι… Πρέπει να επιβεβαιώσει, αυτή, την αναγωγή κοιτώντας την ενήλικη φιγούρα της μητέρας που έχει δίπλα του! Γυρίζει, λοιπόν, το κεφάλι και περιμένει το χαμόγελο της μητέρας του… Το ίδιο χαμόγελο που συμβολίζεται στα like, στα share και σε κάθε είδους επιβεβαίωση που λαχταρά μεγαλώνοντας.

Κλείνοντας, ίσως το στάδιο του καθρέφτη να μην εκτονώνεται, απλά, μέσα από όλη αυτή τη διαδικασία αλλά να βρίσκει, πλέον, την φυσική πορεία του. Πορεία, η οποία ακολουθεί την εξελικτική τάση της εποχής. Μια τάση, κατά την οποία ο ιδεατός εαυτός είναι ο μόνος αποδεχτός τόσο από εμάς όσο και από τους άλλους. Τι συμβαίνει όταν το προφίλ γίνεται πιο δυνατό ή αποκτά μεγαλύτερη σημασία από το χρήστη; Ας θυμόμαστε ότι όσο κι αν μας μοιάζει ο διαδικτυακός μας καθρέφτης δεν μπορεί να καθρεφτίσει τα συναισθήματά μας αλλά μπορεί να μας γεννήσει συναισθήματα. Συναισθήματα όπως χαρά ή λύπη, φόβο ή θάρρος, σθένος ή ταραχή.

Πως είναι, όμως, δυνατόν να μην καταφέρουμε να δούμε ότι όσο ευειδείς και ολοκληρωμένοι παρουσιαζόμαστε στο Facebook δεν παύουμε να είμαστε εμείς οι ίδιοι; H απάντηση κρύβεται στον ίδιο διαχωρισμό που κάναμε όταν είμασταν μικροί… Συνεχίζουμε να θωρούμε τον εαυτό μας και το διαδικτυακό εαυτό μας ως διαφορετικές φιγούρες – σε ένα βαθμό – γιατί όπως μας επιβεβαίωσαν τα παραμύθια οι καθρέφτες είναι πύλες για μαγικούς κόσμους…


* Ο Ιάκωβος Σιανούδης είναι ψυχολόγος-ψυχοθεραπευτής και επιστημονικός συνεργάτης του ιστότοπου www.psychorropia.gr

Related

What's hot? 1608180842451056672

Δημοσίευση σχολίου

Έχετε άποψη; Μοιραστείτε τη μαζί μας.

ΠΡΟΣΟΧΗ: Σχόλια με υβριστικό και προσβλητικό περιεχόμενο θα διαγράφονται.

emo-but-icon

Recent Posts Widget

ΤΕΛΕΥΤΑΙΕΣ ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ

ΑΡΘΡΟ ΜΑΝΩΛΗ ΚΕΦΑΛΟΓΙΑΝΝΗ ΚΑΙ HERBERT DORFMANN

ΑΡΘΡΟ ΜΑΝΩΛΗ ΚΕΦΑΛΟΓΙΑΝΝΗ ΚΑΙ HERBERT DORFMANN
"Ο πρωτογενής τομέας είναι η λύση, όχι το πρόβλημα"

FACEBOOK

TWITTER

item