Για μια θέση στο όνειρο...

 ΓΡΑΦΕΙ Η ΑΝΝΑ ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ 

Η γκιλοτίνα των Πανελληνίων αποκεφάλισε για άλλη μια χρονιά χιλιάδες μαθητές... η πλέον ψυχοφθόρα διαδικασία εισαγωγής στα πανεπιστήμια διαχώρισε και πάλι τους τελειόφοιτους σε "επιτυχόντες" και "ατυχόντες", με τους τελευταίους να φέρουν πάνω τους το στίγμα της "αποτυχίας", σε ένα εκπαιδευτικό σύστημα όπου η καλλιέργεια πνεύματος και η διεύρυνση πνευματικών οριζόντων έχει δώσει τη θέση της στην βαθμοθηρία και την ξερή αποστήθιση.

Προτού κανείς συγχαρεί τα παιδιά που συγκέντρωσαν υψηλή βαθμολογία, παιδιά αξιέπαινα για την στοχοπροσήλωση και τη συστηματική τους δουλειά, καλό θα ήταν ν’ αναλογιστεί αν το σύστημα εισαγωγής στην ανώτατη εκπαίδευση, αλλά και το εκπαιδευτικό σύστημα εν γένει, διασφαλίζουν πως κάθε μαθητής θα έχει τη σταδιοδρομία που ταιριάζει στην κλίση και τις δυνατότητες του. Είναι γνωστό πως, από την κατώτερη ακόμη εκπαιδευτική βαθμίδα, υπάρχουν σοβαρές ελλείψεις: κακογραμμένα βιβλία σε αρκετές περιπτώσεις, πενιχρά τεχνολογικά μέσα, απουσία επιστημονικών εργαστηρίων. Σε μια ηλικία όπου τα παιδιά θα έπρεπε ν’ ανακαλύπτουν τα μικρά θαύματα της ζωής, εξερευνώντας τον κόσμο της λογοτεχνίας, των τεχνών και της επιστήμης, εκείνα έρχονται σ΄ επαφή μόνο με ψήγματα του... άψυχες, τυποποιημένες πληροφορίες που δεν διεγείρουν το ενδιαφέρον και την φαντασία τους.

Περνώντας στην ανώτερη εκπαίδευση, το τοπίο δεν παρουσιάζει διαφορές. Mια πανομοιότυπη για όλα τα παιδιά μέθοδος διδασκαλίας, που δεν τους επιτρέπει να καλλιεργήσουν τα ιδιαίτερα ταλέντα τους και να διορθώσουν τις όποιες αδυναμίες τους. Το τελειωτικό χτύπημα δίνεται, βέβαια, λίγο πριν αποφοιτήσουν, όταν καλούνται να λάβουν μια από τις σημαντικότερες αποφάσεις της ζωής τους, δηλαδή το ποια σχολή θα επιλέξουν. Χωρίς να έχουν προηγηθεί τεστ αξιολόγησης, προσωπικότητας ή σεμινάρια συμβουλευτικής και επαγγελματικού προσανατολισμού, απαιτούμε από 17χρονα παιδιά, άπειρα στον στίβο της ζωής, ν’ αποφασίσουν για τη μελλοντική τους σταδιοδρομία.

Το ίδιο το σύστημα εισαγωγής, από την άλλη, παραμένει άδικο και ελλιπές, ανεξάρτητα από τις πολλές και διαφορετικές μορφές που έχει πάρει στο πέρασμα των χρόνων. Καμία από αυτές δεν στάθηκε ικανή να αξιολογήσει όλους τους μαθητές ισότιμα και να αναδείξει τις πραγματικές τους ικανότητες. Η κριτική ικανότητα, η συνδυαστική σκέψη, κυρίως όμως η μοναδικότητα με την οποία ο κάθε ανθρώπινος νους αντιλαμβάνεται κι αναλύει το καθετί παραμερίζονται, με την αποστήθιση στείρας γνώσης να είναι το κύριο ζητούμενο για την επιτυχή έκβαση των εξετάσεων. Έτσι, πολλοί μαθητές που δεν καταφέρνουν να προσαρμοστούν σ’ αυτή την διαδικασία, χρεώνονται ως προσωπική αποτυχία την αδυναμία του συστήματος να τους εντάξει εκεί όπου πραγματικά ανήκουν με βάση την κλίση τους. 

Η ακαταλληλότητα του ελληνικού συστήματος εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση συνοψίζεται με τον καλύτερο τρόπο σε μια φράση του Άλμπερτ Αϊνστάιν: "Ο καθένας είναι μεγαλοφυΐα, αλλά αν κρίνεις ένα ψάρι από την ικανότητά του να σκαρφαλώσει σ’ ένα δέντρο, θα περάσει όλη του τη ζωή πιστεύοντας πως είναι ηλίθιο." Καμιά φράση δε θα μπορούσε να αποτυπώσει καλύτερα την αγωνία των μαθητών να αποδείξουν ότι αξίζουν μια θέση στην ανώτατη εκπαίδευση, την ίδια στιγμή που το σύστημα δεν τους επιτρέπει να ανακαλύψουν την πραγματική τους κλίση και να αξιολογηθούν με βάση αυτήν, καταλήγοντας στο αντίστοιχο εκπαιδευτικό ίδρυμα.

Οι επιτυχόντες που αναδεικνύονται, έστω και μέσα από αυτό το ανεπαρκές σύστημα, μας υπενθυμίζουν πως η επιμονή και η εντατική προσπάθεια, ακόμη και κάτω από τις πιο αντίξοες συνθήκες, μπορούν ν’ ανοίξουν τον δρόμο για μια καλύτερη ζωή και μια επαγγελματική σταδιοδρομία όπως την ονειρεύονται. Ευχή όλων μας είναι να βρουν όχι μόνο την επιτυχία, αλλά πάνω απ’ όλα την προσωπική ευτυχία, είτε μείνουν στον τόσο δοκιμασμένο από την κρίση τόπο μας, είτε αναζητήσουν την τύχη τους  στο εξωτερικό. Όσο για εκείνους που δεν τα κατάφεραν, να έχουν πάντα στο μυαλό τους πως ότι αξίζει πραγματικά να διδαχθεί, δεν ακούγεται σε καμιά πανεπιστημιακή αίθουσα... η ζωή είναι αυτή που θα βρει τον τρόπο να τους το μάθει.

Άννα Ευσταθίου