Υπόθεση δημοψήφισμα: μύθοι και αλήθειες

 ΓΡΑΦΕΙ Ο ΓΙΑΝΝΗΣ ΣΤΕΛΙΟΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ 

Έχει καταστεί, πλέον, απόλυτα αντιληπτό ότι οι εξελίξεις που θα προκύψουν μέσα στην εβδομάδα που διανύουμε θα κρίνουν το μέλλον της χώρας όχι μόνο για το αμέσως επόμενο διάστημα αλλά, πιθανότατα και για τις επόμενες δεκαετίες. Η Ελλάδα αλλά και η υπόλοιπη Ευρωζώνη δεν έφτασαν σε αυτό το αδιέξοδο ξαφνικά αλλά  βήμα-βήμα και ημέρα με την ημέρα. 

Η καταστροφική επιλογή Τσίπρα να τοποθετήσει στη θέση του υπουργού Οικονομικών το Γιάνη Βαρουφάκη αλλά και η εσκεμμένη αδιαφορία της κυβέρνησης να αντιληφθεί το πλαίσιο των πολιτικών συσχετισμών που είχε να αντιμετωπίσει στην ΕΕ, έδωσαν μια πρώτης τάξεως ευκαιρία στο συντηρητικό πολιτικοοικονομικό κατεστημένο, κυρίως, της Βόρειας Ευρώπης να θέσει ξεκάθαρα θέμα συμμετοχής της χώρας στον πυρήνα της ΕΕ. 

Από την άλλη βέβαια, η σκληρή και πολλάκις παράλογη στάση των εταίρων και δανειστών απέναντι σε διαδοχικές ελληνικές κυβερνήσεις, με αποκορύφωμα αυτή των ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, έδωσε  μία επίσης πρώτης τάξεως ευκαιρία τόσο σε λαϊκιστές πολιτικούς όσο και σε συγκεκριμένα επιχειρηματικά συμφέροντα στην Ελλάδα να  οδηγήσουν τη χώρα συνειδητά στο σημερινό αδιέξοδο. Όλοι θυμόμαστε τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ να μοιράζει δημόσια ταπεινωτικά τελεσίγραφα που τώρα διαψεύδονται. Οι πολιτικές εξελίξεις τόσο εντός όσο και εκτός Ελλάδας θα είναι σίγουρα πυκνές όσο πλησιάζουμε προς την Κυριακή και είναι βέβαιο ότι πολλές παρασκηνιακές συναντήσεις και συνεννοήσεις ήδη λαμβάνουν χώρα τόσο προς την μία κατεύθυνση, που είναι ο δρόμος της Ελλάδας εντός της ΕΕ, όσο και προς την άλλη. 

Σε κάθε περίπτωση το δίλημμα του δημοψηφίσματος, όπως κι αν αυτό τεχνηέντως τεθεί από την κυβέρνηση, είναι μια Ελλάδα εντός ή εκτός Ευρωζώνης κι αυτό είναι κάτι παραπάνω από δεδομένο. Από κει και πέρα υπάρχουν κάποιοι μύθοι ως προς την ουσία και τη σημασία του δημοψηφίσματος που διακινούνται ευρέως στη ζαλισμένη ελληνική κοινωνία και καλό θα ήταν να καταρριφθούν μια για πάντα.

• "Το δημοψήφισμα είναι η υπέρτατη δημοκρατική διαδικασία, δείγμα σεβασμού απέναντι στη βούληση του λαού."

Κανείς δε διαφωνεί ότι το δημοψήφισμα είναι μία απόλυτα δημοκρατική διαδικασία που προβλέπεται από το Σύνταγμα. Το ίδιο όμως είναι και οι εκλογές. Αυτή η κυβέρνηση προέκυψε από εκλογές που έλαβαν χώρα μόλις πριν από πέντε μήνες έχοντας νωπή λαϊκή εντολή να διαπραγματευτεί την καλύτερη δυνατή συμφωνία για την Ελλάδα, εντός της Ευρωζώνης. Για το αδιέξοδο στο οποίο περιήλθαν οι διαπραγματεύσεις δεν ευθύνεται ο ελληνικός λαός αλλά οι συνειδητές επιλογές της ελληνικής κυβέρνησης και των εταίρων. Συνεπώς δεν είναι και αρμοδιότητα του ελληνικού λαού να αποφασίσει για κάτι που η ίδια η κυβέρνηση εξελέγη για να φέρει εις πέρας: μία καλύτερη συμφωνία στον πυρήνα της ΕΕ. Ταυτόχρονα όμως, όλοι εκείνοι οι οποίοι δήθεν κόπτονται για τις δημοκρατικές διαδικασίες και προτάσσουν το ΄΄σεβασμό στη λαϊκή βούληση΄΄ έχουν ήδη ακυρώσει αυτό το επιχείρημα καθώς πετούν στον κάλαθο των αχρήστων την ψήφο του ίδιου του ελληνικού λαού στις εκλογές του περασμένου Ιανουαρίου.

• "Τα τελευταία 30 χρόνια έχουν γίνει 115 δημοψηφίσματα σε χώρες της Ευρώπης ενώ στην Ελλάδα κανένα. Οι Έλληνες διαφέρουν από τους υπόλοιπους Ευρωπαίους;" 

Οι Έλληνες δε διαφέρουν τόσο όσο πιστεύουν κάποιοι από τους υπόλοιπους Ευρωπαίους, η οργάνωση όμως του πολιτεύματος της Ελλάδας σε σχέση με πολλά από εκείνα της ΕΕ, διαφέρει. Το ελληνικό κοινοβουλευτικό σύστημα είναι βαθιά πρωθυπουργοκεντρικό στηριζόμενο σε ένα κοινοβούλιο που δε λειτουργεί όπως τα υπόλοιπα ευρωπαϊκά, καθώς οι πολιτικές δυνάμεις, αριστερά και δεξιά, εδράζονται στην περίφημη "κομματική πειθαρχία" που πόρρω απέχει από την ελεύθερη βούληση που υποτίθεται ότι έχουν τα μέλη του νομοθετικού σώματος. Συνεπώς στην Ελλάδα η λειτουργία των θεσμών και των δομών δεν είναι εκείνη που απαιτείται για να οδηγηθεί η χώρα σε ένα δημοψήφισμα με προϋποθέσεις ανάλογες με αυτές που διενεργείται σε άλλες χώρες.  

• "Ο λαός είναι ο μόνος που μπορεί να δώσει την καλύτερη δυνατή λύση εδώ που φτάσαμε." 

Η ψύχραιμη, ώριμη και συνολική ανάλυση του ζητήματος αποτελούν βασικά εχέγγυα για το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα σε κάθε δημοψήφισμα. Στην Ελλάδα όμως και ειδικά στη συγκεκριμένη περίπτωση, ο συναισθηματισμός, οι απογοητεύσεις και τα πάθη ένθεν κακείθεν είναι αυτά που κυριαρχούν στο δημόσιο διάλογο ενώ και το ασφυκτικό χρονικό περιθώριο της μίας εβδομάδας κάθε άλλο παρά καλό σύμβουλο αποτελούν. 

Εκτός όμως αυτού ας αναλογιστούμε δύο πράγματα: Αν το 1981 η τότε ελληνική κυβέρνηση είχε θέσει σε δημοψήφισμα το ζήτημα της ένταξης της χώρας στην ΕΟΚ, δηλαδή είχε απευθυνθεί σε ένα εκλογικό σώμα που το αντιευρωπαϊκό συναίσθημα ήταν ιδιαίτερα έντονο, ποια θα ήταν η πορεία της Ελλάδας σε ένα ενδεχόμενο ΟΧΙ;  Καλύτερη ή χειρότερη ακόμη και σε σχέση με την τωρινή κατάσταση; Το δεύτερο αφορά στην υπόθεση του Ευρωσυντάγματος και τα δημοψηφίσματα του 2005 σε Γαλλία και Ολλανδία, όπου σημειωτέον η σχετική δημόσια συζήτηση διήρκησε για μήνες και όχι για πέντε ημέρες. Τα εκλογικά σώματα των δύο αυτών χωρών απέρριψαν πανηγυρικά την υπογραφή του για εσωτερικούς λόγους πολιτικής διαμαρτυρίας και όχι με βάση κριτήρια που αφορούσαν στο ίδιο το Ευρωσύνταγμα. Αποτέλεσμα; Το ευρώ δεν θωρακίστηκε επαρκώς απέναντι στην κρίση του 2008 με τα γνωστά αποτελέσματα.

Ανεξάρτητα από το αν διενεργηθεί ή όχι το δημοψήφισμα κι ασχέτως από το αν οι Έλληνες αποφανθούν ΝΑΙ ή ΟΧΙ σε ένα ερώτημα που το πραγματικό διακύβευμα είναι ευρώ ή δραχμή, τα capital controls δεν θα αρθούν την επόμενη μέρα, η οικονομία θα έχει, στην καλύτερη περίπτωση, υποστεί ένα τεράστιο πλήγμα και η Ελλάδα δε θα μοιάζει σε καμία περίπτωση με τη χώρα της περασμένης Παρασκευής.

Γιάννης Στέλιος Παπαδόπουλος
Email: jskpapadopoulos@gmail.com

 Facebook

 Twitter