Χιλή: Το ραντεβού με την ιστορία στο "Εθνικό Στάδιο" και η... παρωδία του Πινοσέτ

 ΤΟΥ ΧΡΗΣΤΟΥ ΓΡΑΒΙΑ 

Το Περού αποδείχθηκε αρκετά αξιόμαχο το βράδυ της Δευτέρας, δεν κατάφερε ωστόσο να "ανακόψει" την πορεία της Χιλής προς τον τελικό. Για να γίνει αυτό βέβαια, εκτός από την... αυστηρή κόκκινη κάρτα στο Ζαμπράνο από το 20', συνηγόρησαν και άλλοι παράγοντες: το υπάρχουν ρόστερ, άκρως ποιοτικό με παίκτες όπως ο Σάντσεζ, ο Βιντάλ, ο Ίσλα και ο Βαλντίβια, το ευνοϊκό σχετικό πρόγραμμα, και φυσικά η "ώθηση" της έδρας. Οι Λατίνοι υποστήριζαν ανέκαθεν παθιασμένα τις ομάδες τους και οι Χιλιανοί προφανώς δεν θα μπορούσαν να εξαιρεθούν.

Στον τελικό της 4ης Ιουλίου, στην τελευταία ποδοσφαιρική παράσταση για φέτος, η "La Roja" θα διεκδικήσει τον τίτλο του Copa America για πρώτη φορά στην ιστορία της, ύστερα από τέσσερις αποτυχημένες προσπάθειες στο παρελθόν, στο -κατάμεστο όπως αναμένεται- "Εθνικό Στάδιο" της Χιλής. Ευρισκόμενο στην πρωτεύουσα της χώρας, το Σαντιάγο, το εν λόγω στάδιο αποτελεί ένα μεγάλο κεφάλαιο στην ποδοσφαιρική ιστορία των Χιλιανών: κατασκευάστηκε το 1937, φιλοξένησε τον τελικό του Μουντιάλ του 1962 (όπου η Βραζιλία κέρδισε με 3-1 τους Τσεχοσλοβάκους) και "στέγαζε" παραδοσιακά την εθνική ομάδα, το 1973 όμως φιλοξένησε "τη μεγαλύτερη αθλητική φαρσοκωμωδία", σύμφωνα με τον αείμνηστο συγγραφέα Εντουάρντο Γκαλεάνο.

Από τις 11 Σεπτεμβρίου του ίδιου έτους, η Χιλή βρισκόταν υπό το καθεστώς του στρατηγού Αουγκούστο Πινοσέτ, ο οποίος είχε ανατρέψει την δημοκρατική εκλεγμένη κυβέρνηση του Σαλβαδόρ Αλιέντε. Μέσω εντός τεράστιου πογκρόμ συλλήψεων και εκτελέσεων, ο δικτάτορας είχε μετατρέψει το "Εθνικό Στάδιο" σε στρατόπεδο συγκέντρωσης, όπου και εκτελούνταν οι αντιφρονούντες, "πυροδοτώντας" έτσι την αρχή της μαύρης περιόδου που θα βίωνε η λατινοαμερικάνικη χώρα. Η αντίσταση προς το πραξικοπηματικό καθεστώς εξαπλώθηκε γρήγορα και στις υπόλοιπες επαρχίες, ιδίως προς το Βαλπαραΐζο και τις ορεινές επαρχίες στο βόρειο τμήμα της χώρας.

Μέσα σε αυτή τη θλιβερή συγκυρία για τη χώρα, η εθνική ομάδα διεκδικούσε την πρόκριση στο Μουντιάλ της Δυτικής Γερμανίας μέσω των μπαράζ με τη Σοβιετική Ένωση, την οποία υποδεχόταν στο Σαντιάγο στις 15 Σεπτεμβρίου. Το 0-0 της Μόσχας, τρεις μήνες πριν, άφηνε ανοικτούς λογαριασμούς, όμως οι Σοβιετικοί βρήκαν την ιδανική ευκαιρία να προκριθούν άνευ αγώνος, στέλνοντας επιστολή στη FIFA και ζητώντας αλλαγή έδρας για τον επαναληπτικό, λόγω των γεγονότων στη χιλιανή πρωτεύουσα. Η χούντα του Πινοσέτ φυσικά αρνήθηκε τα γεγονότα. Παρά τις πιέσεις του Ιταλού προέδρου της UEFA, Αρτέμιο Φράνκι, ο τότε επικεφαλής της FIFA, Σερ Στάνλεϊ Ράους, αποφάσισε να σταλθούν δύο αξιωματικοί της, ώστε να διερευνηθεί το θέμα. Εκεί παίχτηκε κυριολεκτικά όλο το παιχνίδι: ο δικτάτορας φρόντισε για την (πολυτελέστατη) διαμονή των στελεχών της FIFA, οι οποίοι ξεναγήθηκαν στην πόλη, μεταφέρθηκαν με ιδιωτικό τζετ και λιμουζίνα, ενώ η επίσκεψή τους στο "Εθνικό Στάδιο" ήταν ζήτημα λίγων λεπτών, σε μερικά μόνο σημεία του γηπέδου! Την ίδια στιγμή μάλιστα που οι βασανιζόμενοι συλληφθέντες είχαν κλειδωθεί σε υπόγεια ή είχαν μεταφερθεί αλλού! 'Ετσι, μετά την επιστολή-φάρσα των παρατηρητών προς τον Ράους, η εκτελεστική επιτροπή αποφάσισε να διεξαχθεί κανονικά ο επαναληπτικός στις 21 Νοεμβρίου, με τον Πινοσέτ να προβάλλει το παιχνίδι επικοινωνιακά και να χαρίζει δωρεάν εισιτήρια στο λαό. Μια απίθανη ευκαιρία για "άρτο και θεάματα", με στόχο τη διασκέδαση των άσχημων μέχρι στιγμής εντυπώσεων του δικτάτορα.

Η Σοβιετική Ένωση, όπως ήταν φυσικό, δεν κατέβηκε στον αγωνιστικό χώρο. Ήταν η πρώτη περίπτωση μποϊκοτάζ ποδοσφαιρικού αγώνα για πολιτικούς λόγους. Με το γήπεδο κατάμεστο από Χιλιανούς φιλάθλους, οι όποιες προθέσεις των παικτών να μην ξεκινήσει καν αυτός ο αγώνας-παρωδία έπεσαν στο κενό μετά τις απειλές του καθεστώτος. Με τους αντιπάλους άφαντους, έφτανε το σφύριγμα του διαιτητή μερικές πάσες των Χιλιανών παικτών και ένα γκολ σε... κενό τέρμα από τον Βαλντέζ, για να ξεσηκωθεί το γήπεδο! Η όλη διαδικασία κράτησε μόλις λίγα λεπτά, με τη "Roja" να επιστρέφει στο Παγκόσμιο Κύπελλο μετά από 12 χρόνια απουσίας. Βέβαια, η συγκεκριμένη διαδικασία ήταν αδύνατο να μην τραυματίσει την εικόνα της χώρας παγκοσμίως στο άμεσο μέλλον.

Μερικά χρόνια αργότερα, το 1988, όταν το καθεστώς του Πινοσέτ ζήτησε δημοψήφισμα για το νέο σύνταγμα που είχε ψηφίσει, χρησιμοποίησε πολλούς παίκτες από τη γενιά του '73-'74 ως "κράχτες", Εκείνος που θα πρωτοστατήσει δυναμικά, συμβάλλοντας στην αποτυχία του καθεστώτος να επανεκλεγεί, ήταν ο Κάρλος Καζέλι, φορ της Χιλής στο Μουντιάλ του 1974. Τότε, πριν την αναχώρηση της ομάδας για τη Δυτική Γερμανία, είχε αρνηθεί να σφίξει το χέρι του δικτάτορα, κάτι που πλήρωσε ακριβά. Μετά την επιστροφή του, θα μάθαινε ότι η μητέρα του βασανίστηκε φριχτά από τη χούντα. Και οι δυο τους, δεν δίστασαν να εμφανιστούν σε τηλεοπτικό σποτ 14 χρόνια μετά, καλώντας το λαό της Χιλής να ψηφίσει "όχι" και να ανατρέψει το καθεστώς, κάτι που συνέβη εν τέλει στο δημοψήφισμα της 6ης Οκτωβρίου, με ποσοστό 66%.

Το βράδυ του ερχόμενου Σαββάτου, η ομάδα της Χιλής έχει ραντεβού με τη δόξα και την κούπα του πρωταθλητή της Λατινικής Αμερικής, κόντρα στην Αργεντινή, στο "Εθνικό Στάδιο". Εκεί, ένα μικρό κομμάτι της κερκίδας, το "Escotilla 8", είναι αφιερωμένο στη μνήμη των όσων χάθηκαν και βασανίστηκαν από τη χούντα του Πινοσέτ. Για να θυμίζει, όχι μόνο στους Χιλιανούς το παρελθόν τους, αλλά και σε όλους τους υπόλοιπους ότι το ποδόσφαιρο είναι κάτι παραπάνω από ένα παιχνίδι.

Χρήστος Γραβιάς