ΑΦΙΕΡΩΜΑ: Οι "μητέρες των μαχών" στην Ευρώπη

 ΤΟΥ ΧΡΗΣΤΟΥ ΓΡΑΒΙΑ 

Υπάρχουν παιχνίδια ανά τον κόσμο που έχουν τη δική τους, ξεχωριστή σημασία. Μπορεί η νίκη σε όλα να δίνει τους ίδιους βαθμούς, αλλά όταν αυτό γίνεται κόντρα στον μεγάλο σου αντίπαλο, έχει άλλη... γλύκα. Όπως συμβαίνει φυσικά στα παιχνίδια Παναθηναϊκού-Ολυμπιακού (και το αντίστροφο), ένα απ' τα πιο hardcore και αναγνωρισμένα ντέρμπι, βάσει έντασης, πάθους και περιστατικών βίας. Με αφορμή τη "δική μας" μεγάλη μάχη στη Λεωφόρο το Σάββατο, παρουσιάζουμε άλλες έξι σούπερ ευρωπαϊκές κόντρες, όπου το μίσος των μεν για τους δε επισκιάζει καμιά φορά ακόμα και το ίδιο το παιχνίδι..

ΜΠΑΡΤΣΕΛΟΝΑ - ΡΕΑΛ ΜΑΔΡΙΤΗΣ

Βάσει της δυναμικότητας των αντιπάλων, ίσως να είναι και το μεγαλύτερο ντέρμπι στον κόσμο αυτή τη στιγμή. Έχει σίγουρα συμβάλει σε αυτό και η διάσταση της "τιτανομαχίας" Μέσι-Ρονάλντο τα τελευταία χρόνια. Τα δύο ισπανικά μεγαθήρια, που συγκρούονται επίσης αυτό το Σαββάτο στο "Σαντιάγο Μπερναμπέου", έχουν παρελθόν με πολιτική απόχρωση, από την εποχή του Φρανσίσκο Φράνκο. Ο Ισπανός δικτάτορας, απαγορεύοντας στους Καταλανούς (και αργότερα στους Βάσκους) να χρησιμοποιούν τη διάλεκτο και τις παραδόσεις τους, συσπείρωσε τους κατοίκους της Βαρκελώνης στο σύλλογο της Μπαρτσελόνα, ως μέσο φωνής και αντίδρασής τους στο τότε καθεστώς. Εκτός των άλλων, η Ρεάλ διοχέτευε το μίσος και των υπόλοιπων Ισπανών, λόγω της χρηματικής και διαιτητικής εύνοιας που απολάμβανε από το δικτάτορα. Ακόμα και μετά την πτώση του, το μίσος δεν σίγησε ανάμεσα στους (δεξιόφρονες κυρίως) οπαδούς της Ρεάλ και στους αντίστοιχους της Μπάρτσα, που ανέκαθεν επιθυμούσαν και επιθυμούν πλέον όλο και πιο έντονα, μετά και από τις πρόσφατες εκλογές του Σεπτέμβρη, την ανεξαρτητοποίηση της ευρύτερης περιοχής της Καταλονίας. Όσοι έχουν περάσει από το ένα στρατόπεδο στο άλλο, χαρακτηρίζονται (εύλογα) ως "προδότες": τρανό παράδειγμα ο Φίγκο, τον οποίο οι οπαδοί της Μπάρτσα, στην επιστροφή του στο "Καμπ Νόου" το 2000, "υποδέχτηκαν" ρίχνοντάς του μπουκάλια ουίσκι και γουρουνοκεφαλές στη γωνία του κόρνερ.

ΣΕΛΤΙΚ - ΡΕΪΝΤΖΕΡΣ

Παρότι η Ρέιντζερς βρίσκεται από το 2012 σε κατώτερες κατηγορίες (αυτή τη στιγμή στη 2η) λόγω οικονομικών χρεών, τα ντέρμπι της με τη Σέλτικ, τα "Old Firm" όπως χαρακτηρίζονται στη Σκωτία, παραδοσιακά ήταν από τα πιο σκληρά σε επεισόδια και φανατισμό στην Ευρώπη. Από τον 19ο αιώνα, η Γλασκώβη χωρίζεται και ποδοσφαιρικά στα δύο, με τους οπαδούς των "Μπλε" -τους λεγόμενους Τeddy Βears-, προτεστάντες και με έντονο το εθνικό στοιχείο, απέναντι στους "Κέλτες", τους Καθολικούς της πόλης και περήφανους για τις ιρλανδικές τους ρίζες (εξ' ου άλλωστε και το τετράφυλλο τριφύλλι στο σήμα τους). Η Σέλτικ μάλιστα, έγινε κάποτε σύμβολο των Ιρλανδών νασιοναλιστών απέναντι στη βρετανική κυριαρχία: στο "Σέλτικ Παρκ" εμφανίζονται μόνο σημαίες της Ιρλανδίας, σε αντίθεση με τις βρετανικές (ούτε καν σκωτσέζικες) που ανεμίζουν στο "Άιμπροξ". Είναι τέτοιο το αντίπαλο δέος, που οδήγησε το 1999 στο θάνατο ενός 16χρονου οπαδού της Σέλτικ από αιμορραγία, αφού οπαδοί των "Τζερς" τού χάραξαν στην πλάτη με μαχαίρι ένα σταυρό!

ΓΑΛΑΤΑΣΑΡΑΪ - ΦΕΝΕΡΜΠΑΧΤΣΕ

"Kitalar Arasi Derby" το αποκαλούν οι γείτονες, δηλαδή το ντέρμπι των δύο ηπείρων, μεταξύ των δύο πιο πετυχημένων και δημοφιλέστερων ομάδων της Τουρκίας. Από τη μια, στην ευρωπαϊκή πλευρά της Κωνσταντινούπολης, η αριστοκρατία αντανακλάται στο πρόσωπο της Γαλατάσαραϊ. Από την άλλη, στην ασιατική μεριά, η Φενέρμπαχτσε που αντιπροσωπεύει την εργατική τάξη. Μια κόντρα που, δυστυχώς, τα τελευταία χρόνια έχει αποφέρει πολλούς νεκρούς φιλάθλους σε μεγάλες συγκρούσεις. Και στις δυο πλευρές του Βοσπόρου, έδρες-φωτιά, θερμόαιμοι οπαδοί και αιματηρά επεισόδια δεσπόζουν, παράλληλα με το ενδιαφέρον της κορυφής στη SuperLig. Kαταστάσεις αναμφίβολα παρόμοιες με τις δικές μας.

ΕΡΥΘΡΟΣ ΑΣΤΕΡΑΣ - ΠΑΡΤΙΖΑΝ

Η κόντρα τους ξεκινάει από τα μέσα του προηγούμενου αιώνα, όταν η χώρα ήταν ακόμα ενωμένη ως Γιουγκοσλαβία. Ακόμα και όταν χωρίστηκε σε έξι ομοσπονδίες και μετονομάστηκε σε Σερβία, το μίσος δεν σταμάτησε. Η Παρτιζάν ήταν η ομάδα του Στρατού, το αντίπαλο δέος για τους υποστηρικτές του Ερυθρού Αστέρα και παράλληλα του κομμουνιστικού συνασπισμού της εποχής. Με μεγάλες επιτυχίες σε ποδόσφαιρο και μπάσκετ -και αρκετούς ευρωπαϊκούς τίτλους- και για τους δυο, το ενδιαφέρον δεν περιορίζεται (κακώς) μόνο εντός αγωνιστικού χώρου, αλλά και εκτός, με πρωταγωνιστές των επεισοδίων τους φανατικούς τους, Delije (του Αστέρα) και Grobari (Παρτιζάν).

ΡΟΜΑ - ΛΑΤΣΙΟ

Το ντέρμπυ της ιταλικής πρωτεύουσας, ή αλλιώς "Derby della Capitale", και σίγουρα το πιο ενδιαφέρον ντέρμπυ στη γείτονα χώρα, παρόλο που οι δύο σύλλογοι δεν έχουν την εμβέλεια ή τους τίτλους της Γιουβέντους, της Ίντερ ή της Μίλαν. Τον περασμένο αιώνα, ο δικτάτορας Μπενίτο Μουσολίνι συνένωσε όλα τα σωματεία της πρωτεύουσας, ώστε να φτιάξει μια ομάδα, τη Ρόμα, δυνατή αρκετά ώστε να κοντράρει τους μεγάλους του ιταλικού Βορρά. Ωστόσο, ο φασίστας στρατηγός Τζιόρτζιο Βακάρο διέσωσε τη Λάτσιο από αυτήν την ένωση, και κάπως έτσι ξεκίνησε η μεταξύ τους κόντρα. Γεωγραφικά, οι φανατικοί της Λάτσιο, κοινώς Λατσιάλι, εντοπίζονται κυρίως στα πέριξ της Ρώμης (στην ευρύτερη περιοχή του Λάτιο) και είναι γνωστοί για τις εθνικιστικές τους πεποιθήσεις, ενώ κατά καιρούς έχουν εμφανίσει και σβάστικες ή άλλα φασιστικά σύμβολα στο Ολύμπικο. Στον αντίποδα, οι "Τζιαλορόσι", κατά κύριο λόγο αριστερών φρονημάτων, βρίσκονται σε μεγάλο βαθμό στο κέντρο της "Αιώνιας πόλης".

ΑΓΙΑΞ - ΦΕΓΕΝΟΡΝΤ

Μεγαλύτερης έντασης παιχνίδι στην Ολλανδία αποτελεί το "De Klassieker", ανάμεσα σε Άγιαξ και Φέγενορντ (και όχι ανάμεσα σε Άγιαξ και Αιντχόφεν όπως αρκετοί νομίζουν). Μια διαμάχη που ξεκινάει από το πρώτο πρωτάθλημα της Eredivisie το 1921-22 που διεκδικούσαν οι δύο ομάδες, επεκτείνεται όμως και σε επίπεδο πόλεων. Οι μεν, από το πολυπολιτισμικό και τουριστικό Άμστερνταμ, κόντρα στους δε, τους "λιμανίσιους" και τη μεσαία τάξη του βιομηχανικού Ρόττερνταμ. Η ατμόσφαιρα ανέκαθεν και στα δυο γήπεδα, το "Άμστερνταμ Αρίνα" και -κυρίως- το "Ντε Κάιπ" είναι εκρηκτική, ενώ οι συχνές συγκρούσεις δεν λείπουν. Το 1997 μάλιστα, η κατάσταση στο Μπέρεγουικ ξέφυγε, με τον φίλαθλο του "Αίαντα" Κάρλο Πικιόρνε να χάνει -λόγω ξυλοδαρμού- τη ζωή του. Και όσοι όμως έχουν υπάρξει στο ένα στρατόπεδο και μεταπηδούν στο άλλο, θα τα... "ακούσουν" για τα καλά. O Κρόιφ στη δεκαετία του '70 δεν αποτέλεσε εξαίρεση, για να φτάσουμε μέχρι και την τελευταία δεκαετία σε περιπτώσεις όπως ο Μπουλαρούζ, ο Φερμέρ και -το 2006- ο Άγγελος Χαριστέας!

Χρήστος Γραβιάς