Το τέλος του "σκλαβοπάζαρου" ή παιχνίδι σκοπιμότητας;

 ΓΡΑΦΕΙ Ο ΧΡΗΣΤΟΣ ΓΡΑΒΙΑΣ 

Η απόφαση της ΦΙΦΑ για απαγόρευση μεταγραφών σε Ρεάλ και Ατλέτικο, που έσκασε σαν βόμβα στις 14 Ιανουαρίου, φέρνει νέα δεδομένα στο χώρο του ισπανικού αλλά και του ευρωπαϊκού ποδοσφαίρου. Οι δύο ομάδες της Μαδρίτης δεν θα μπορούν, για τις επόμενες δύο μεταγραφικές περιόδους -καλοκαίρι του 2016 και Ιανουάριο του 2017- να πραγματοποιήσουν οποιαδήποτε μεταγραφική κίνηση. Αφορμή για την εν λόγω απόφαση στάθηκε η αντικανονική μεταγραφή παικτών κάτω των 18 ετών, σύμφωνα με τις επιταγές του άρθρου 19 της ΦΙΦΑ. Απόφαση που σίγουρα θα επηρεάσει τις αγωνιστικές (και όχι μόνο) αποφάσεις τους πλέον, αλλά και την πορεία πρωταθλητισμού που αμφότεροι διαγράφουν φέτος και πιθανώς και την επόμενη αγωνιστική σεζόν.

Τόσο οι μεν όσο και οι δε πάντως ευελπιστούν ότι θα μειωθεί η χρονική περίοδος της τιμωρίας, καθώς αμφότεροι κατέθεσαν έφεση, υποστηρίζοντας ότι έχουν ενεργήσει σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις. Καθίσταται, ωστόσο, ιδιαίτερα δύσκολο να αναιρεθεί μια τέτοια απόφαση, προερχόμενη από τη ΦΙΦΑ, ακόμα και τώρα, εν μέσω σκανδάλων και διάφορων "τρικυμιών" που περνά.

Πληρώνοντας τα "αμαρτήματα" του παρελθόντος...

Το θέμα λοιπόν είναι γιατί τιμωρούνται οι δύο συγκεκριμένοι ισπανικοί σύλλογοι, σε μια εποχή όπου το trafficking ανήλικων παικτών έχει απλώσει τα πλοκάμια του παντού στον (ποδοσφαιρικό) πλανήτη. Η κατηγορία της Παγκόσμιας Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας σχετίζεται με τις μεταγραφές ποδοσφαιριστών κάτω των 18 χρόνων, οι οποίο δεν δηλώθηκαν -όπως αρμόζει- σύμφωνα με το καταστατικό της ισπανικής ποδοσφαιρικής ομοσπονδίας. Μάλιστα, αυτό μπορεί να αποτελέσει και λόγος τιμωρίας και για την ίδια την RFEF (όπως επίσημα αποκαλείται).

Επιπλέον, πέρα από τους γηγενείς, υπήρχαν περιπτώσεις αρκετών ανήλικων παικτών από άλλες χώρες -και επομένως διαφορετικής εθνικότητας- όπου οι μεταγραφές των οποίων δεν έγιναν με βάση τους κανονισμούς, καθώς και η μη κοινοποίηση πολλών εξ αυτών ότι αγωνίζονται στα τμήματα υποδομών. Για τη ΦΙΦΑ, λογίζονται οι συγκεκριμένοι παίκτες ως μέλη των ακαδημιών των εκάστοτε ομάδων. Τόσο η Ρεάλ όσο και η Ατλέτικο απέκτησαν πολλούς φερέλπιδες νεαρούς στο διάστημα 2005-2014, με σκοπό την ποδοσφαιρική τους διαπαιδαγώγηση και -πιθανώς μελλοντικά- την ανάδειξη νέων μεγάλων αστέρων που θα μπορούσαν να στελεχώσουν την ομάδα τού "αύριο" (ή ως πιθανά "λαχεία", να τους πουλήσουν μετέπειτα ακριβά). Όπως φαίνεται όμως μέχρι στιγμής, μάλλον θα τους στοιχίσει περισσότερο. 

Μεταγραφές για λίγες μέρες και... ξανά το 2017!

Είναι στη λογική της ΦΙΦΑ να τιμωρεί, για τυχόν μεταγραφικές παρατυπίες, με απαγόρευση νέων αποκτήσεων ποδοσφαιριστών για επόμενα μεταγραφικά παράθυρα. Έτσι, και οι "Μερένχες" αλλά και οι "Ροχιμπλάνκος" δεν θα δύνανται να ενισχυθούν για τις δύο επόμενες περιόδους, κάτι που όμως δεν ισχύει για την τρέχουσα περίοδο, αφού βρισκόμαστε στα τέλη του -μεταγραφικού- Γενάρη. Είναι δυνατόν ακόμα -εάν προφανώς το επιθυμούν- να πουλήσουν παίκτες σε άλλους συλλόγους, καθώς και να επιστρέψουν όσοι έχουν δοθεί δανεικοί. 

Από την πειθαρχική επιτροπή της ΦΙΦΑ επίσης τέθηκε και ένα μικρό (για τα οικονομικά δεδομένα των δύο συλλόγων) χρηματικό  πρόστιμο. Η Ρεάλ θα χρειαστεί να καταβάλει το ποσό των 820.00 ευρώ, ενώ η Ατλέτικο με τη σειρά της εκείνο των 330.000. Βέβαια, τα εν λόγω ποσά μπορεί να μην λένε τίποτα μπροστά σε αυτά που θα κοστίσουν οι όποιες οικονομικές ζημίες, προερχόμενες από -διόλου απίθανες- αγωνιστικές αποτυχίες ή υποχωρήσεις. Οι δύο σύλλογοι της Μαδρίτης βρίσκονται αυτή τη στιγμή στο κυνήγι του ισπανικού τίτλου (σε απόσταση αναπνοής από την Μπαρτσελόνα), έχοντας παράλληλα και υποχρεώσεις εκτός συνόρων, από τη στιγμή που συνεχίζουν στους "16" του Τσάμπιονς Λιγκ. Η Ατλέτικο μάλιστα έχει και τους προημιτελικούς του Κόπα Ντελ Ρέι στο μεσοπρόθεσμο μέλλον.

Αναπόφευκτα, πλέον δεν υπάρχει η προοπτική ενίσχυσης για το επόμενο έτος, οπότε τώρα στη Μαδρίτη δεν αποκλείεται να "τρέξουν" κάποιες κινήσεις, κυρίως από άποψη διεύρυνσης του ρόστερ. Άλλωστε, δύσκολα οι μεγάλοι σύλλογοι ή οι ομάδες που βρίσκονται εντός όλων των στόχων τους παραχωρούν καίριους παίκτες στα μέσα της χρονιάς. Ο Ζινεντίν Ζιντάν, νέος προπονητής πλέον στον πάγκο των "Γκαλάκτικος", δήλωνε πως δεν χρειάζεται περαιτέρω ενίσχυση για το υπόλοιπο της σεζόν, άποψη που πιθανώς (σε συνεννόηση με τη διοίκηση) να αναθεωρήσει με τα τωρινά δεδομένα. Χωρίς να αποκλείουμε φυσικά και επιστροφές δανεικών, ικανών να δώσουν περαιτέρω λύσεις: Κοεντράο από Μονακό, Βαγιέχο από Ράγιο Βαγιεκάνο, Μεντράν από Χετάφε, Λούκας Σίλβα από Μαρσέιγ κ.α.

Το πρόβλημα πάντως αναμένεται μεγαλύτερο για την ομάδα του Ντιέγκο Σιμεόνε. Η Ατλέτικο μπορεί να αποτελεί μια σκληρή, συμπαγή ομάδα που κάνει πρωταθλητισμό, όμως βασίζεται σε συγκεκριμένο αριθμό παικτών. Με την λογική του "αγοράζω φθηνά και πουλάω ακριβά", θα είναι ζήτημα το αν θα φύγει κάποιο καίριο γρανάζι από τη μηχανή της το ερχόμενο καλοκαίρι. Όπως ο Γκριεζμάν, για παράδειγμα, τον οποίο ορέγονται πολλοί σύλλογοι της Γηραιάς Ηπείρου και σίγουρα θα γίνουν προσπάθειες ώστε να παραμείνει στο "Βιθέντε Καλντερόν". Οποιαδήποτε καλή πρόταση έρθει θα είναι μάταια, αν δεν υπάρχει η δυνατότητα κάλυψης ενός μεγάλου αγωνιστικού κενού (κάτι που ισχύει και για τις δυο ομάδες).

Ισπανικό deja vu και η ιδιόμορφη περίπτωση της Τσέλσι

Εκτός από την Ατλέτικο και τη Ρεάλ, άλλο ένα ισπανικό μεγαθήριο, η Μπαρτσελόνα, είχε τιμωρηθεί από τη ΦΙΦΑ πριν από δυο χρόνια για τον ίδιο ακριβώς λόγο! Συνέβη το καλοκαίρι του 2014 -όταν και κρίθηκαν αντικανονικές οι μεταγραφές 10 ξένων παικτών, επίσης κάτω των 18- και η τιμωρία ανέφερε πως οι Καταλανοί θα ήταν ικανοί να προχωρήσουν σε μεταγραφές ξανά τον φετινό Ιανουάριο, συν ένα πρόστιμο της τάξεως των 450.000 ελβετικών φράγκων. Η αναστολή -από πλευράς ΦΙΦΑ-  για το καλοκαίρι του '14 ήταν "θείο δώρο" για τους "Μπλαουγκράνα", αφού κατάφεραν να αποκτήσουν μια πληθώρα παικτών (Μπράβο, Ράκιτιτς, Σουάρες, Ματιέ κλπ) που την βοήθησαν να φτάσει στο περσινό τρεμπλ! Παράλληλα, όσες μεταγραφές έγιναν το περσινό καλοκαίρι -Αρντά Τουράν και Αλέις Βιδάλ από Ατλέτικο Μαδρίτης και Σεβίλλη αντίστοιχα- είχαν δικαίωμα συμμετοχής από 1/1/2016.

Μια παρόμοια (αλλά όχι ίδια από άποψη αιτιών) κατάσταση είχε βιώσει παλιότερα και η αγγλική Τσέλσι. Οι "Μπλε" επιθυμούσαν το 2009 να εντάξουν στο δυναμικό τους τον 18χρονο -τότε- Γάλλο επιθετικό Γκαέλ Κακουτά, ο οποίος ωστόσο έπρεπε να αθετήσει τη συμφωνία που είχε συνάψει αρχικά με τη Λανς. Ο παίκτης τιμωρήθηκε αργότερα από τα αρμόδια όργανα της ΦΙΦΑ με τέσσερις μήνες αγωνιστικής απραξίας, ενώ ο σύλλογος του Λονδίνου, που αρχικά τιμωρήθηκε με απαγόρευση μεταγραφών για τον Γενάρη και το καλοκαίρι του 2010, προσέφυγε στο CAS και εν τέλει δικαιώθηκε. 

Στην επαύριο των νέων συνθηκών

Η απαγόρευση μεταγραφών φέρνει με τη σειρά της νέα δεδομένα και στο αγωνιστικό κομμάτι των ομάδων της Μαδρίτης. Όσον αφορά τη Ρεάλ, δημιουργείται ζήτημα και με τις πωλήσεις που φημολογούνταν ή που επρόκειτο να γίνουν. Ο Κριστιάνο Ρονάλντο π.χ. μπλεκόταν έντονα σε μεταγραφικό σενάριο με την Παρί Σεν Ζερμέν. Τώρα θα ήταν μια ιδανική ευκαιρία για να τον πουλήσει με περισσότερα -τουλάχιστον- από όσα τον αγόρασε. Αν όμως το κάνει αυτό, πώς θα καλύψει το κενό του; Πιθανώς να την μεταθέσει για το επερχόμενο καλοκαίρι, του 2017. Ομοίως, μεγάλη συζήτηση γινόταν στην Ισπανία τον τελευταίο καιρό για πιθανή κρούση της "Βασίλισσας" προς τον Ρόμπερτ Λεβαντόφσκι της Μπάγερν. Αν αποφασίσουν ότι θα κινηθούν δυναμικά τώρα, με όσο χρόνο έχουν στο μήνα Ιανουάριο, τα τιμολόγια και οι οικονομικές απαιτήσεις των υποψήφιων στόχων αυτομάτως αυξάνονται. Η Ρεάλ φυσικά διαθέτει χρήματα, η ανάγκη της όμως τη δεδομένη χρονική στιγμή δίνει στους υποψήφιους διαπραγματευτές της έναν μοχλό πίεσης προς όφελος τους.

Tα πράγματα -όπως προαναφέραμε- είναι ίσως κομμάτι δυσκολότερα για την Ατλέτικο. Ο κόουτς Σιμεόνε σκόπευε να απαλλάξει τον Φερνάντο Τόρες απ' το ρόστερ τους προσεχείς μήνες, όμως δεν αποκλείεται τώρα, ελλείψει νέου φορ, να τον κρατήσει. Προφανώς θα "ψαχτεί" για κάποια ικανοποιητική προσθήκη/προσθήκες -μετά από αυτές των Ματίας Κρανεβίτερ και Αουγκούστο Φερνάντες- στο διάστημα των δυο επόμενων εβδομάδων, με οικονομική σύνεση πάντως, όπως πράττει εδώ και χρόνια. Οι "Ροχιμπλάνκος" με τον "Τσόλο" στο τιμόνι από το 2011 μέχρι σήμερα έχουν ανέβει αναμφίβολα επίπεδο και λογίζονται πλέον ως μεγάλη δύναμη που μπαίνει "σφήνα" στους δυο γίγαντες της Ισπανίας. Το αν θα κρατήσει τον κορμό της άθικτο το καλοκαίρι, ώστε να είναι και του χρόνου άκρως υπολογίσιμη, είναι ο πρωταρχικός στόχος. Και παράλληλα το μεγάλο ερωτηματικό. 

Μέσα στο γενικό αδιέξοδο (αν μπορεί να θεωρηθεί τέτοιο) πάντως υπάρχει, ή καλύτερα μπορεί να υπάρξει, και κάτι θετικό. Μια επιπλέον ευκαιρία για τους δυο συλλόγους να αναδείξουν παιδιά από τα "σπλάχνα" τους. Στη Ρεάλ έγινε -σποραδικά έστω- τα τελευταία χρόνια, όταν και αναδείχθηκε ο Μοράτα, ο Γκαγιά, ο Χεσέ Ροντρίγκεζ και άλλοι. Αλλά και το αντίπαλο της δέος, η Ατλέτικο, τράβηξε τα βλέμματα πολλών με τον Σαούλ Νίγκεθ, το καλύτερο διαμαντάκι που εξόρυξαν από τις ακαδημίες της την τελευταία πενταετία.

Η ιδανική αφορμή για το τέλος του ποδοσφαιρικού σκλαβοπάζαρου

Κλείνοντας, εύλογα προκύπτει πλέον το ερώτημα: μήπως υπάρχει τελικά δικαιοσύνη προς άπαντες στο σύγχρονο ποδόσφαιρο; Μήπως η τιμωρία των Μαδριλένων -σε συνδυασμό με την παλαιότερη των Καταλανών- δείχνει μια άλλη αντιμετώπιση πια προς τους μεγάλους του αθλήματος; Ή μήπως είναι συναλλαγές κάτω το τραπέζι και παιχνίδια σκοπιμότητας, με σκοπό να πέσει στάχτη στα μάτια;

Είναι δύσκολο να μιλάς σήμερα για ηθική, σε έναν τομέα που έχει εξελιχθεί ξεκάθαρα σε "βαρύ χαρτί" της βιομηχανία του θεάματος. Και πίσω από αυτό κρύβονται και άλλες πτυχές, κυρίως κοινωνικοοικονομικές. Οι αρένες της ποδοσφαιρικής βιομηχανίας χρειάζονται συνεχώς νέα αίμα, εξ' ου και το "παιδομάζωμα" πολλών ελπιδοφόρων αστέρων στα φυτώρια της κάθε ομάδας, προερχόμενοι κυρίως από φτωχές χώρες της Αφρικής και της Λατινικής Αμερικής. Κάτι όμως που οφείλεται να γίνεται με μέτρο, στο όριο των κανόνων και των νομοθεσιών που υφίστανται παγκοσμίως. Εδώ και λίγα χρόνια, το πρόγραμμα ΤΜS (Transfer Matching System) της ΦΙΦΑ συγκεντρώνει κάθε δυνατή πληροφορία σχετικά με τις μετακινήσεις ανηλίκων παικτών, ενώ και οι ποδοσφαιρικοί σύλλογοι είναι υποχρεωμένοι να προβαίνουν σε τακτικές ενημερώσεις για τις δράσεις τους. Το πρόβλημα εν προκειμένω δεν είναι οι Κοινοτικοί παίκτες, αλλά όσοι εκτός Ευρώπης μετακομίζουν εδώ για να παίξουν, χωρίς την -υποχρεωτική βάσει των ορισμών της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας- παρουσία των γονέων τους. Την Μπαρτσελόνα παραδείγματος χάριν, δυο χρόνια πριν "έκαψε" η παρουσία στις ακαδημίες της Μασία αρκετών παικτών από τη Νότια Κορέα και το Καμερούν.

Το child trafficking, όπως έχει καθιερωθεί να λέγεται στην Ευρώπη, προφανώς και δεν περιορίζεται στη Ρεάλ και στην Ατλέτικο. Το καμπανάκι που χτύπησε τώρα πάντως, δίνει μια καλή αφορμή για να αναλυθεί το θέμα ως τη ρίζα του, πιο οργανωμένα και σε ευρωπαϊκό επίπεδο γενικότερα

Χρήστος Γραβιάς