Επιθέσεις 11ης Σεπτεμβρίου: Δεκαπέντε χρόνια μετά...

ΓΡΑΦΕΙ Ο ΓΙΑΝΝΗΣ ΣΤΕΛΙΟΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ

Οι επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου, αποτέλεσαν όχι μόνο μία βαθιά τομή στην σύγχρονη ιστορία των ΗΠΑ αλλά, πολύ περισσότερο, έναν καταλύτη στην εξελικτική πορεία της Δύσης αλλά και του κόσμου γενικότερα. Με άλλα λόγια πέραν από το άμεσο και προφανές, που ήταν η μαζική δολοφονία 3000 ανθρώπων, η χειρότερη τρομοκρατική επίθεση όλων των εποχών είχε κολοσσιαίες επιπτώσεις σε κάθε πτυχή της ζωής όπως τη γνωρίζαμε μέχρι τότε οι οποίες μάλιστα συνεχίζουν να επηρεάζουν ακόμη και σήμερα το τοπίο. 

Αμερικανοί πυροσβέστες στο σημείο της τραγωδίας

Πρώτα από όλα οι επιθέσεις προκάλεσαν ένα τεράστιο ψυχολογικό σοκ στο δυτικό κόσμο ο οποίος, μέχρι εκείνη την αποφράδα ημέρα, ζούσε ή καλύτερα θεωρούσε ότι πορευόταν μέσα σε ένα κλίμα σχετικής αν όχι απόλυτης ασφάλειας. Κι όμως χρειάστηκαν μόνο λίγα λεπτά της ώρας για να γκρεμιστεί αυτή η ψευδαίσθηση και να αλλοιωθεί η καθημερινότητα των πολιτών πρωτίστως στη Δύση αλλά όχι μόνο εκεί. Τα πάντα, από τις αεροπορικές πτήσεις και τα μέσα μεταφοράς γενικότερα μέχρι έναν απλό περίπατο στο δρόμο ή στην προκυμαία, είναι πλέον επίφοβα παρά τα τεράστια ποσά που έχουν δαπανηθεί και συνεχίζουν να ξοδεύονται ανά χώρα για την ασφάλεια των πολιτών ενώ δεν πρέπει να λησμονείται και η μεγάλη έκπτωση στις ατομικές ελευθερίες που, επίσης, δέχτηκαν ένα μεγάλο πλήγμα από τα νέα δεδομένα.

Ο εμπνευστής και ενορχηστρωτής των επιθέσεων της 11ης Σεπτεμβρίου Οσάμα Μπιν Λάντεν

Παράλληλα, ο οικονομικός αντίκτυπος ήταν εξίσου σοβαρός και με δομικά μακροχρόνιες επιπτώσεις. Σύμφωνα με την Υπηρεσία Ερευνών του Κογκρέσου το άμεσα συνδεδεμένο κόστος με τις επιθέσεις και τους πολέμους σε Αφγανιστάν και Ιράκ που ακολούθησαν, ξεπέρασαν τα 1,6 τρισ. δολάρια ενώ η συνολική αποτίμηση, η οποία περιλαμβάνει την ιατρική περίθαλψη και τα επιδόματα αναπηρίας των περίπου 6.000 τραυματιών των επιθέσεων, των χιλιάδων βετεράνων και των οικογενειών τους όπως και το κόστος της εθνικής ασφάλειας της χώρας, κάνει λόγο για ένα αστρονομικό ποσό που κυμαίνεται μεταξύ 4 και 6 τρις δολαρίων. 

Κάπως έτσι, το πλεόνασμα των 280 δισ. δολαρίων της κυβέρνησης Κλίντον μετατράπηκε σε έλλειμμα της τάξης των 1,4 τρσ. (!) από την κυβέρνηση Μπους, αν και στην διαμόρφωσή του έπαιξαν ρόλο και άλλοι παράγοντες όπως ο Τυφώνας Κατρίνα και η παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση. Με άλλα λόγια, ο παρανοϊκός Οσάμα Μπιν Λάντεν, πέραν από το ασύλληπτο λουτρό αίματος που προκάλεσε, κατάφερε με μόλις μισό εκατομμύριο δολάρια να σύρει την υπερδύναμη σε έναν ύπουλο και διαρκή πόλεμο ο οποίος όσο εύκολα κηρύσσεται άλλο τόσο δύσκολα μπορεί να κερδηθεί: τον οικονομικό.

Ο Αμερικανός πρόεδρος George W. Bush

Από την άλλη οι έντονες αναταράξεις στο εσωτερικό της υπερδύναμης επηρέασαν τόσο την πολιτική σκηνή στις ΗΠΑ όσο και το πεδίο των διεθνών ισορροπιών και σχέσεων. Ο Μπαράκ Ομπάμα πιθανότατα δε θα είχε εκλεγεί ποτέ πρόεδρος των ΗΠΑ αν δεν είχαν μεσολαβήσει η 11η Σεπτεμβρίου και η καταστροφική διακυβέρνηση Μπους. Παρά δε τις όσες σοβαρές αδυναμίες και λάθη του στην εξωτερική πολιτική, κατάφερε να φέρει σε σχετική ισορροπία την οικονομία, να τερματίσει δύο πολέμους και σε γενικές γραμμές να μην εμπλέξει την αμερικανική πολεμική μηχανή και οικονομία σε νέες περιπέτειες. Παρ’ όλα αυτά, οι εκατοντάδες χιλιάδες νεκροί Ιρακινοί και Αφγανοί, οι χιλιάδες νεκροί και ανάπηροι Αμερικανοί και άλλοι στρατιώτες όπως και η de facto διάλυση του Ιράκ που μετατράπηκε σε ένα απέραντο φυτώριο της παγκόσμιας ισλαμικής τρομοκρατίας, αποτελούν τις πιο μαύρες πτυχές αυτής της ιστορίας δίχως τέλος. 

Σήμερα 15 χρόνια μετά τι έχει αλλάξει;

Κατ’αρχάς η Αλ Κάιντα συνεχίζει να υπάρχει, αν και εμφανώς αποδυναμωμένη, με τον ηγέτη της Οσάμα Μπιν Λάντεν, την απόλυτη ενσάρκωση του κακού για τους Αμερικανούς, εξουδετερωμένο ύστερα από έφοδο των αμερικανικών ειδικών δυνάμεων τον Μάιο του 2011. 

Επειδή όμως η φύση απεχθάνεται το κενό, την πρωτοκαθεδρία στην παγκόσμια σκακιέρα του τρόμου και του αίματος έχει πλέον το Ισλαμικό Κράτος, το οποίο με έναν εξαιρετικά απλό αλλά έξυπνο συνδυασμό ιδεολογικής κατήχησης και χρήσης των social media έχει καταφέρει όχι μόνο να διεισδύσει στις δυτικές κοινωνίες αλλά και να εξαπολύει επιθέσεις είτε μαζικής είτε ατομικής τρομοκρατίας, σχεδόν, κατά το δοκούν.

Μαχητές του Ισλαμικού Κράτους

Φυσικά καταλυτικό ρόλο στην ανάδειξη και ενίσχυσή του έπαιξε η, για πολλοστή φορά, κοντόφθαλμη πολιτική της Δύσης σε Μέση Ανατολή και Βόρεια Αφρική όπου παρά το φιάσκο που ακολούθησε την ανατροπή χωρίς σχέδιο του Σαντάμ Χουσεΐν στο Ιράκ, μετατρέποντας τη χώρα σε κυψέλη της παγκόσμιας τρομοκρατίας, η ίδια πλήρως καταστροφική συνταγή εφαρμόστηκε τόσο στη Λιβύη του Καντάφι όσο και εν πολλοίς στη Συρία του Άσαντ. Το ότι ακόμη και σήμερα πολλοί Δυτικοί πιστεύουν πραγματικά ότι η δημοκρατία δυτικού τύπου μπορεί να επιβληθεί στις χώρες της Μέσης Ανατολής και μάλιστα με συμμάχους ένα ετερόκλητο μέτωπο οικτρά μειοψηφούντων δυτικόφιλων και πλειοψηφούντων μετριοπαθών και ακραίων ισλαμιστών, ξεπερνά τα όρια της ηλιθιότητας. 

Αποτέλεσμα πάντως αυτής της στρατηγικής ήταν η κατάρρευση πολυετών δικτατορικών καθεστώτων και η συνεπακόλουθη διάλυση ολόκληρων κρατών όπως του Ιράκ, της Λιβύης, μεγάλου μέρους της Συρίας και παρ’ ολίγον της Αιγύπτου. Οι εμφύλιοι ή οι γενικευμένες τοπικές συρράξεις που έλαβαν χώρα στο νέο αυτό τοπίο, με πρωταγωνιστές τους ακραίους ισλαμιστές, προκάλεσαν μετατοπίσεις εκατομμυρίων ανθρώπων από τις εστίες τους και τη δημιουργία ενός μεγάλου προσφυγικού και μεταναστευτικού ρεύματος με το οποίο έρχεται σταθερά αντιμέτωπη η Ευρώπη τα τελευταία χρόνια αδυνατώντας όμως να ανταποκριθεί αποτελεσματικά στην τεράστια αυτή πρόκληση. 

Κάπως έτσι καταλήξαμε στο σοβαρό ενδεχόμενο από την μία άκρη του Ατλαντικού να υπάρχει ένας ημιπαράφρονας ρατσιστής δισεκατομμυριούχος έτοιμος να διαδεχθεί τον καλύτερο, ίσως, Αμερικανό πρόεδρο των τελευταίων δεκαετιών και από την απέναντι όχθη, που ήδη σαρώνεται από ακροδεξιά κόμματα, να καλπάζει η μισαλλόδοξη Λεπέν στην ηγεσία της γαλλικής δημοκρατίας. 

Κλείνοντας αυτό που μπορούμε να παρατηρήσουμε σήμερα, δεκαπέντε χρόνια μετά την μεγαλύτερη τρομοκρατική επίθεση όλων των εποχών, οι ΗΠΑ συνεχίζουν να είναι η ηγέτιδα σε έναν κόσμο όμως πολυπολικό και διαρκώς μεταβαλλόμενο οικονομικά, πολιτικά και κοινωνικά όπου οι συνεργασίες από την Μέση Ανατολή έως τον Ειρηνικό και από τη Λατινική Αμερική μέχρι την Ανατολική Ευρώπη είναι απαραίτητες. Όσο για τις εξελίξεις στον "πόλεμο κατά της τρομοκρατίας" που κήρυξε πριν από 15 χρόνια τέτοια εποχή ο πρόεδρος Μπους η διαπίστωση του Γάλλου πρωθυπουργού Βάλς τον περασμένο Ιούλιο ότι "οι καιροί έχουν αλλάξει και πρέπει να μάθουμε να ζούμε με την τρομοκρατία" είναι ενδεικτική… 

Γιάννης Στέλιος Παπαδόπουλος
Email: jskpapadopoulos@gmail.com

Facebook

Twitter