Κοινή δήλωση για την παγκόσμια ημέρα μηδενικής ανοχής στον ακρωτηριασμό των γυναικείων γεννητικών οργάνων

Ενόψει της παγκόσμιας ημέρας μηδενικής ανοχής στον ακρωτηριασμό των γυναικείων γεννητικών οργάνων στις 6 Φεβρουαρίου 2021, ο ύπατος εκπρόσωπος της Ένωσης για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας και Αντιπρόεδρος της Επιτροπής κ. Τζουζέπ Μπορέλ Φουντέλιες, η Αντιπρόεδρος για θέματα Αξιών και Διαφάνειας κ. Βιέρα Γιούροβα, η Αντιπρόεδρος για θέματα Δημοκρατίας και Δημογραφίας κ. Ντούμπραβκα Σούιτσα, η Επίτροπος Ισότητας κ. Χέλενα Ντάλι και η Επίτροπος Διεθνών Εταιρικών Σχέσεων κ. Γιούτα Ουρπιλάινεν ένωσαν τις δυνάμεις τους για να επιβεβαιώσουν την ισχυρή δέσμευση της ΕΕ για την εξάλειψη του ακρωτηριασμού των γυναικείων γεννητικών οργάνων σε παγκόσμιο επίπεδο και προέβησαν στην ακόλουθη δήλωση: 

«Καμία γυναίκα και κανένα κορίτσι δεν πρέπει να πέφτει θύμα βίας. Ο ακρωτηριασμός των γυναικείων γεννητικών οργάνων συνιστά σοβαρή παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και πράξη βίας κατά των γυναικών και των κοριτσιών. Εκτιμάται ότι πάνω από 200 εκατομμύρια γυναίκες και κορίτσια παγκοσμίως έχουν υποστεί ακρωτηριασμό των γεννητικών οργάνων τους. Στην Ευρώπη, τουλάχιστον 600.000 γυναίκες και κορίτσια ζουν με τις συνέπειες του ακρωτηριασμού αυτού, οι οποίες συχνά είναι ιδιαίτερα επιβλαβείς για την υγεία και την ευημερία τους, θέτοντας σε κίνδυνο ακόμα και τη ζωή τους. Η πανδημία της COVID-19 έχει προκαλέσει προβλήματα στην εφαρμογή των προγραμμάτων πρόληψης, υπονομεύοντας σοβαρά την πρόοδο που σημειώνεται για τον περιορισμό αυτής της ειδεχθούς πρακτικής. Κάθε βήμα προς τα πίσω βάζει σε κίνδυνο χιλιάδες γυναίκες και κορίτσια. 

Ο ακρωτηριασμός των γυναικείων γεννητικών οργάνων δεν μπορεί να δικαιολογηθεί ως παραδοσιακή πρακτική —πρόκειται για έγκλημα και για παραβίαση των ανθρώπινων δικαιωμάτων. Πολλοί άνθρωποι και κοινότητες εγκαταλείπουν την πρακτική αυτή. Η αλλαγή είναι εφικτή και συμβαίνει ήδη. 

Η πρόληψη της έμφυλης βίας και η προστασία των γυναικών που έχουν επιζήσει βρίσκονται στο επίκεντρο της πολιτικής της Ένωσης για την ισότητα. 

Σύμφωνα με το σχέδιο δράσης της ΕΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα και τη δημοκρατία 2020-2024, τη στρατηγική της ΕΕ για την ισότητα των φύλων 2020-2025 και το τρίτο σχέδιο δράσης για θέματα φύλου, δεσμευόμαστε να εντείνουμε τις δράσεις μας για τον τερματισμό του ακρωτηριασμού των γυναικείων γεννητικών οργάνων τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο. Για τον σκοπό αυτό, υποστηρίζουμε και συνεργαζόμαστε με επιζήσασες, πληγείσες οικογένειες και κοινότητες, καθώς και με εμπειρογνώμονες και υπεύθυνους χάραξης πολιτικής, ώστε να βάλουμε τέλος στην πρακτική αυτή. Εντός του έτους θα υποβάλουμε νομοθετική πρόταση για την πρόληψη και την καταπολέμηση συγκεκριμένων μορφών έμφυλης βίας, καθώς και ειδική σύσταση για την πρόληψη επιβλαβών πρακτικών. Η επικείμενη στρατηγική της ΕΕ για τα δικαιώματα του παιδιού θα περιλαμβάνει επιπλέον συγκεκριμένες συστάσεις για την αποτελεσματική πρόληψη και τον τερματισμό του ακρωτηριασμού των γυναικείων γεννητικών οργάνων, εντός και εκτός της ΕΕ. Τόσο οι γυναίκες όσο και οι άνδρες διαδραματίζουν καίριο ρόλο στην εξάλειψη αυτής της πρακτικής. Τίποτα δεν μπορεί να δικαιολογήσει αυτή τη βία κατά των γυναικών και των κοριτσιών, και κανείς δεν θα πρέπει να σιωπά. 

Παραμένουμε πιο προσηλωμένοι από ποτέ στο έργο μας για τον τερματισμό όλων των μορφών βίας κατά των γυναικών. Είναι κάτι που δεν μπορεί να περιμένει. Το οφείλουμε σε κάθε γυναίκα και κάθε κορίτσι που διατρέχει κίνδυνο».

Ιστορικό 

Σύμφωνα με τον ορισμό του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, ως ακρωτηριασμός/αποκοπή των γυναικείων γεννητικών οργάνων νοούνται όλες οι διαδικασίες που συνεπάγονται μερική ή ολική αφαίρεση των εξωτερικών γεννητικών οργάνων των γυναικών ή άλλον τραυματισμό των γυναικείων γεννητικών οργάνων για μη ιατρικούς λόγους. Ο ακρωτηριασμός των γυναικείων γεννητικών οργάνων αποτελεί παγκόσμιο ζήτημα, το οποίο υφίσταται και στην Ευρώπη. Εκτιμάται ότι, σε 13 ευρωπαϊκές χώρες, 180.000 κορίτσια κινδυνεύουν με ακρωτηριασμό, ενώ 600.000 γυναίκες ζουν με τις συνέπειες της πρακτικής αυτής(link is external) στην Ευρώπη. Ο ακρωτηριασμός των γυναικείων γεννητικών οργάνων είναι μια λανθασμένη πρακτική που πραγματοποιείται για διάφορους πολιτισμικούς, θρησκευτικούς ή κοινωνικούς λόγους σε νεαρά κορίτσια από τη νηπιακή ηλικία μέχρι την ηλικία των 15 ετών. Αποτελεί μορφή παιδικής κακοποίησης και βίας κατά των γυναικών και των κοριτσιών, η οποία έχει σοβαρές βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες σωματικές και ψυχολογικές συνέπειες. 

Η ποινικοποίηση του ακρωτηριασμού των γυναικείων γεννητικών οργάνων αποτελεί απαίτηση βάσει της Σύμβασης του Συμβουλίου της Ευρώπης για την πρόληψη και την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και της ενδοοικογενειακής βίας. Η σύμβαση αυτή έχει υπογραφεί από όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ και έχει επικυρωθεί μέχρι σήμερα από 21 κράτη μέλη. Η Επιτροπή συνεργάζεται με το Συμβούλιο για την προσχώρηση της ΕΕ στη σύμβαση. Εάν η Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης εξακολουθήσει να εκκρεμεί στο Συμβούλιο, η Επιτροπή θα υποβάλει νέα πρόταση για την πρόληψη και την καταπολέμηση της έμφυλης βίας το 2021. Θα προτείνει επίσης να επεκταθεί ο κατάλογος των «ευρωεγκλημάτων», ώστε να περιλαμβάνονται όλες οι μορφές εγκλημάτων μίσους και ρητορικής μίσους. 

Η σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα του παιδιού (1989), στην οποία είναι συμβαλλόμενα μέρη όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ, καταδικάζει επίσης τον ακρωτηριασμό των γυναικείων γεννητικών οργάνων ως μορφή βίας κατά των κοριτσιών.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση παραμένει προσηλωμένη στην πλήρη υλοποίηση του θεματολογίου του 2030 για τη βιώσιμη ανάπτυξη, το οποίο καλύπτει τον ακρωτηριασμό των γυναικείων γεννητικών οργάνων στον στόχο αριθ. 5 για την ισότητα των φύλων και συγκεκριμένα στον στόχο 5.3 για την εξάλειψη των επιβλαβών πρακτικών. 

Στο πλαίσιο της εξωτερικής δράσης και της αναπτυξιακής συνεργασίας, η εξάλειψη του ακρωτηριασμού των γυναικείων γεννητικών οργάνων εξακολουθεί να αποτελεί βασική δράση στο πλαίσιο του σχεδίου δράσης της ΕΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα και τη δημοκρατία 2020-2024 και του σχεδίου δράσης για θέματα φύλου 2021-2025. Αυτό αντικατοπτρίζεται σε συγκεκριμένες δράσεις όπως, για παράδειγμα, τη στήριξη που παρέχεται στο κοινό πρόγραμμα των UNFPA και UNICEF Global για την εγκατάλειψη της πρακτικής του ακρωτηριασμού των γυναικείων γεννητικών οργάνων μέσω της περιφερειακής πρωτοβουλίας «Spotlight» για την Αφρική, η οποία διέθεσε 10 εκατ. ευρώ για την καταπολέμηση της πρακτικής σε 18 χώρες εταίρους. 

Η Επιτροπή σχεδιάζει να υποβάλει νομοθετική πρόταση για την πρόληψη και την καταπολέμηση συγκεκριμένων μορφών έμφυλης βίας. Η Επιτροπή θα προτείνει επίσης ειδική σύσταση για την πρόληψη επιβλαβών πρακτικών. Επιπλέον, η ΕΕ εξακολουθεί να παρέχει χρηματοδότηση μέσω του σκέλους «Δάφνη» των προγραμμάτων της ΕΕ για έργα που αποσκοπούν στην καταπολέμηση της έμφυλης βίας, συμπεριλαμβανομένου του ακρωτηριασμού των γυναικείων γεννητικών οργάνων. Η επικείμενη στρατηγική της ΕΕ για τα δικαιώματα του παιδιού θα καλύπτει τόσο την εσωτερική όσο και την εξωτερική δράση. Θα περιλαμβάνει δράσεις για την πρόληψη και την αντιμετώπιση της βίας κατά των παιδιών, τόσο εντός όσο και εκτός της ΕΕ. 

Το νέο σύμφωνο για τη μετανάστευση και το άσυλο που υπέβαλε η Επιτροπή τον Σεπτέμβριο του 2020 αποσκοπεί επίσης στην ενίσχυση των εγγυήσεων προστασίας που παρέχονται στα άτομα με ειδικές ανάγκες και διασφαλίζει ότι οι γυναίκες και τα κορίτσια που ζουν υπό τον φόβο δίωξης ή αντιμετωπίζουν κίνδυνο ακρωτηριασμού των γεννητικών οργάνων τους δικαιούνται διεθνή προστασία.